Hai kỳ trước, Báo Tri thức và Cuộc sống đã thông tin về những gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm 2,67% và tỷ lệ trúng thầu "khủng" của Công ty TNHH Thiên Phương. Ngoài ra, quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, tại gói thầu "Xây lắp (các công trình chính và hạ tầng kỹ thuật toàn khu) và dự phòng phí" thuộc dự án Trung tâm Giáo dục Quốc phòng – An ninh, với giá trị lên tới hơn 342 tỷ đồng do Bộ Tư lệnh TP.HCM làm chủ đầu tư, chỉ có duy nhất một hồ sơ dự thầu được nộp. Đó là hồ sơ của Liên danh Công ty Đông Hải - Thiên Phương – Triệu Đại Vũ - Nhất Tâm – Công ty Minh Minh Nhật. Kết quả, liên danh này đã được phê duyệt trúng thầu vào ngày 20/02/2025.

Tương tự, tại Sư đoàn 5 (Quân khu 7), gói thầu "Thi công xây dựng và lắp đặt doanh cụ toàn bộ dự án" trị giá hơn 29,5 tỷ đồng cũng chỉ ghi nhận sự tham gia của duy nhất Công ty TNHH Thiên Phương. Kết quả không ngoài dự đoán, doanh nghiệp này đã được phê duyệt trúng thầu vào ngày 19/02/2025.

Việc các gói thầu lớn, sử dụng vốn ngân sách nhà nước, được tổ chức đấu thầu rộng rãi nhưng lại chỉ thu hút được một nhà thầu tham gia, đi ngược lại tinh thần cạnh tranh của công tác đấu thầu. Khoản 2, Điều 1 của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 nêu rõ mục tiêu của công tác đấu thầu là "lựa chọn được nhà thầu, nhà đầu tư có đủ năng lực, kinh nghiệm, có giải pháp khả thi để thực hiện gói thầu, dự án... trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình".

Khi không có sự cạnh tranh, yếu tố "hiệu quả kinh tế" rất khó được đảm bảo. Điều này được minh chứng rõ nét qua tỷ lệ tiết kiệm tại các gói thầu nói trên. Gói thầu tại Bộ Tư lệnh TP.HCM tiết kiệm 0,16%, và gói tại Sư đoàn 5 tiết kiệm 0,06%. Những con số này đặt ra câu hỏi về chất lượng của công tác lập, thẩm định dự toán và hồ sơ mời thầu. Liệu hồ sơ mời thầu có đưa ra những tiêu chí quá đặc thù, gây khó khăn cho các nhà thầu khác, hay công tác thông tin mời thầu chưa thực sự được phổ biến rộng rãi?

Thực tế này cho thấy, dù quy trình đấu thầu qua mạng đã được triển khai nhằm tăng cường minh bạch, nhưng nếu thiếu sự tham gia của nhiều nhà thầu, mục tiêu cuối cùng là tiết kiệm và hiệu quả cho ngân sách nhà nước vẫn có thể không đạt được.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin trong kỳ tới:

[Kỳ 4:] Để hoạt động đấu thầu hiệu quả hơn: Góc nhìn từ chuyên gia