Cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã khởi tố và bắt tạm giam ông Nguyễn Đức Tuấn - Phó trưởng Công an huyện và bà Phạm Thị Hiền - Phó viện trưởng VKSND huyện Vũ Thư, Thái Bình về tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội.

Ngoài ra, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao cũng đã khởi tố, bắt tạm giam ông  Nguyễn Hoàng Hà, kiểm sát viên VKSND huyện Vũ Thư, cùng về tội danh trên.

Theo cơ quan điều tra, các cán bộ này có liên quan hành vi bỏ lọt tội phạm đối với nhóm Bùi Mạnh Tiến (Tiến “trắng”, sinh năm 1995, con nuôi Đường “nhuệ”) sau khi nhóm này chém anh Trần Ngọc Hoàng (chủ xe khách tuyến Vũ Thư-Hà Nội) trọng thương vào tháng 5/2018.

Cơ quan điều tra VKSND Tối cao tống đạt quyết định khởi tố, bắt giam các cán bộ liên quan. Ảnh: Kiểm sát online

Xung quanh vấn đề này, TS Phan Anh Tuấn, Trưởng bộ môn luật hình sự, Khoa luật Hình sự, Trường Đại học Luật TP.HCM, phân tích:

Tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội được quy định tại Điều 369 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Dấu hiệu đặc trưng của tội này thể hiện hành vi khách quan của tội phạm là không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội. Nghĩa là người có thẩm quyền đã không khởi tố, không đề nghị truy tố trong kết luận điều tra, không ra quyết định truy tố đối với người mà mình biết rõ là có tội.

Tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội được thực hiện với lỗi cố ý. Người phạm tội nhận thức được mình đã lợi dụng chức vụ quyền hạn không truy tố người mà mình biết rõ là có tội.

Chủ thể của tội phạm là chủ thể đặc biệt - là người có thẩm quyền trong việc truy cứu trách nhiệm hình sự. Đó là thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra; viện trưởng, phó viện trưởng VKS; điều tra viên.

Ngoài ra, người có thẩm quyền của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư và cơ quan khác của Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cũng có thể là chủ thể của tội này.

Ở vụ án Đường "Nhuệ", hành vi không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội của những người liên quan được thể hiện:

Trong quá trình giải quyết nguồn tin về tội phạm, điều tra viên và cán bộ điều tra Cơ quan CSĐT Công an huyện Vũ Thư đã có hành vi không thực hiện giám định thương tích, không dẫn giải người bị hại đi giám định, thiết lập tài liệu khống, ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự để không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với đối tượng.

Kiểm sát viên VKSND huyện Vũ Thư biết rõ Cơ quan điều tra không thực hiện trưng cầu giám định thương tích đối với bị hại nhưng không thực hiện quyền hủy bỏ quyết định không khởi tố vụ án hình sự không có căn cứ để tiếp tục xác minh.

Ngược lại, VKS đã thống nhất với Cơ quan điều tra trong việc không khởi tố vụ án hình sự, nhằm mục đích không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với đối tượng.

Sau khi băng nhóm Đường “nhuệ” bị bắt giữ để điều tra hàng loạt tội danh, tháng 4-2020, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã tiếp nhận hồ sơ, trưng cầu giám định thương tích đối với anh Hoàng. Kết quả anh này bị thiệt hại 44% sức khỏe.

Cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã khởi tố vụ án cố ý gây thương tích để chuyển cho cơ quan tố tụng tỉnh Thái Bình điều tra theo quy định.

Ngày 25-10-2021, TAND tỉnh Thái Bình xử sơ thẩm, đã tuyên phạt Tiến trắng tám năm tù, các đàn em của Tiến bị phạt từ năm năm sáu tháng tù đến bảy năm tù cùng về tội cố ý gây thương tích.

Tỉ lệ tổn thương cơ thể đối với bị hại (anh Hoàng) là 44% nên không thuộc trường hợp không khởi tố theo yêu cầu của bị hại (khoản 8 Điều 157 BLTTHS). Do đó, dù có đơn không yêu cầu khởi tố của bị hại thì những người trên vẫn phải bị xử lý hình sự về tội cố ý gây thương tích (Điều 134 BLHS).