Mỗi dịp cuối tháng 5 đến đầu tháng 6, khi rừng già Tây Nguyên rực nắng, người Rơ Măm ở làng Le (xã Mo Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum) lại vào mùa làm món cá gỏi kiến vàng – một đặc sản trứ danh, chỉ có thể tìm thấy ở nơi đây. Ảnh danviet
Nghe qua cái tên “cá gỏi kiến vàng” đã đủ gợi sự tò mò. Nhiều người khi chứng kiến cách chế biến món ăn độc đáo này có thể e ngại, nhưng chỉ cần nếm thử một lần, hẳn thực khách sẽ bị cuốn hút bởi hương vị chua thanh, béo ngậy và mùi thơm lạ miệng đến khó quên. Ảnh danviet
Người Rơ Măm là một trong những dân tộc ít người nhất ở Việt Nam, với chưa đầy 500 nhân khẩu sống tập trung tại làng Le. Gắn bó lâu đời với rừng, họ sở hữu một kho tàng ẩm thực hoang dã, trong đó cá gỏi kiến vàng (tiếng Rơ Măm gọi là Plat) là món quý hiếm nhất – vừa bổ dưỡng, vừa mang giá trị văn hóa sâu sắc. Ảnh danviet
Cá gỏi được làm từ cá suối tươi – loại cá nhỏ, thịt săn chắc – kết hợp với trứng và thân kiến vàng. Theo kinh nghiệm của đồng bào, chỉ chọn những tổ kiến non hoặc nhiều trứng, bắt vào đúng mùa khô, khi trứng kiến to tròn, trắng đục và dậy mùi thơm. Ảnh danviet
Kiến sau khi lấy về sẽ được làm sạch, rang sơ hoặc phơi nắng cho se lại. Cá suối cũng được lọc sạch, giã nhuyễn, vắt khô để khử mùi tanh. Hai nguyên liệu này được trộn với muối hột, tiêu rừng, ớt xanh và thính gạo để tạo nên hỗn hợp gỏi có vị ngọt của cá, chua của kiến, béo ngậy của trứng kiến và cay nồng đặc trưng của núi rừng. Ảnh MIA
Nếu có thêm thính gạo, món ăn được gọi là Trót IagLia, thơm nồng và dậy vị hơn. Ảnh danviet
Cá gỏi kiến vàng không xuất hiện thường xuyên trong bữa ăn hàng ngày mà thường được làm vào dịp Tết, lễ hội hoặc khi nhà có khách quý. Đó không chỉ là món ngon mà còn là sự thể hiện tình cảm và lòng hiếu khách của người Rơ Măm. Ảnh danviet
Cá gỏi kiến vàng không xuất hiện thường xuyên trong bữa ăn hàng ngày mà thường được làm vào dịp Tết, lễ hội hoặc khi nhà có khách quý. Đó không chỉ là món ngon mà còn là sự thể hiện tình cảm và lòng hiếu khách của người Rơ Măm. Ảnh danviet
Theo các già làng, món ăn này đã tồn tại từ rất lâu đời, là một phần di sản ẩm thực được cha ông truyền lại. Ngày nay, người lớn tuổi vẫn truyền dạy cho thế hệ trẻ cách chế biến món ăn như một cách giữ gìn bản sắc dân tộc. Ảnh danviet
Cách thưởng thức món cá gỏi kiến vàng cũng rất đặc biệt. Người Rơ Măm thường cuốn gỏi với các loại lá rừng như lộc vừng, xoài non, lá sung… rồi uống cùng rượu ghè (rượu cần). Vị ngọt của cá hòa quyện với vị chua nhẹ của kiến, cái béo của trứng, cái cay xé của ớt tiêu rừng và chút đắng nhẹ của lá rừng tạo nên một tổ hợp hương vị đầy kích thích – không thể trộn lẫn với bất kỳ món gỏi cá nào khác. Ảnh danviet
