Thời tiết Hà Nội đang trong những ngày nắng nóng gay gắt, nhưng trong xưởng chế tác thuỷ tinh của ông Đặng Văn Thạo (46 tuổi, ở xã Thống Nhất) vẫn luôn đỏ rực ngọn lửa đèn khò với nhiệt độ rất cao trước mặt để làm ra những sản phẩm truyền thống.
Thâm niên 32 năm làm nghề thổi thuỷ tinh, ông Thạo chia sẻ: “Nghề này là do cha tôi truyền lại, tôi làm nghề từ năm 14 tuổi. Thế hệ chúng tôi vẫn tiếp nối, giữ gìn và phát triển nghề truyền thống gia đình cũng như làng nghề quê hương. Để làm được nghề này phải thật sự đam mê và chịu thương chịu khó vì suốt ngày làm việc bên ngọn lửa đèn khò nhiệt độ cao, rất vất vả”.
Để làm ra sản phẩm thuỷ tinh, đầu tiên người thợ phải nung nóng ống tuýp thủy tinh để kéo ra từng khúc ngắn. Sau đó thợ thổi khí vào những túyp thủy tinh đã được hơ nóng, làm phồng lên và tạo hình theo ý muốn.
Nghề này đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm, tỉ mỉ và đôi tay khéo léo. Người mới làm sản phẩm rất dễ bị hỏng hoặc bỏng tay.
Những bước tạo hình điệu nghệ được đôi tay của ông Thạo làm một cách thuần thục.
Các mẫu mã mặt hàng sẽ tuỳ theo nhu cầu của khách hàng mà người thợ sẽ chế tác. Hiện xưởng nhà ông Thạo chủ yếu làm cốc nước uống cho chim ăn bằng thuỷ tinh.
Theo ông Thạo, nhiệt độ để nung nấu được thuỷ tinh phải nóng từ 700 - 1.000 độ C. “Nhiệt độ ngoài trời hôm nay 40 độ C thì trong nhà phải lên tới 50 độ, như cái lò bát quái. Làm mà mồ hôi ướt như tắm”.
Xưởng nhà ông Thạo có 4 người thợ, tất cả đều miệt mài bên ngọn lửa đỏ rực giữa thời tiết ngày hè nắng nóng.
Miệng thổi thủy tinh, tay thì xoay, vuốt để tạo hình sản phẩm theo ý muốn.
Bằng kinh nghiệm, người thợ thổi thủy tinh có thể nhìn qua ánh lửa để phán đoán được nhiệt độ và biết được "độ chín" của thủy tinh để có thể tạo hình.
Hiện tại cả xã Thống Nhất chỉ còn khoảng 20 người theo nghề thổi thủy tinh. Những người trẻ làm nghề này chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Ra đời từ những năm 1960, làng nghề thủy tinh Thống Nhất ở H.Thường Tín, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội) đã trải qua nhiều thăng trầm. Trước đây, nhà nào cũng liên tục đỏ lửa, tạo ra những sản phẩm thủy tinh trang trí, thủy tinh ứng dụng, được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Theo thời gian, đến nay chỉ còn ít hộ giữ được nghề truyền thống.
