Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, công tác đấu thầu nhằm mục đích lựa chọn nhà thầu đủ năng lực, kinh nghiệm với chi phí hợp lý nhất, qua đó tiết kiệm ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Bắc Tân Uyên (TP HCM), hoạt động này đang ghi nhận tình trạng nhiều gói thầu chỉ có duy nhất một đơn vị tham gia và trúng thầu với tỷ lệ giảm giá không đáng kể. Điển hình trong số đó là trường hợp của Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Hạ tầng Tân Thành (gọi tắt là Công ty Tân Thành).

Điệp khúc "một mình một chợ"

Dữ liệu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, ngày 17/11/2025, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Bắc Tân Uyên đã ký Quyết định số 151/QĐ-BQLDAĐTXD phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu: Thi công xây dựng thuộc dự án Nâng cấp, mở rộng BTXM đường Tân Thành 37 (giai đoạn 1).

Gói thầu này có giá dự toán được duyệt là 9.432.854.719 đồng. Theo Biên bản mở thầu ngày 03/11/2025, Công ty Tân Thành là nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự thầu. Do không có đối thủ cạnh tranh, đơn vị này đã dễ dàng vượt qua các bước đánh giá và trúng thầu với giá 9.250.814.713 đồng.

Mặc dù giá trị gói thầu lên tới hơn 9 tỷ đồng, nhưng qua đấu thầu rộng rãi, số tiền tiết kiệm cho ngân sách nhà nước chỉ đạt hơn 182 triệu đồng, tương ứng tỷ lệ tiết kiệm ~1,93%. Thời gian thực hiện hợp đồng là 350 ngày.

Trước đó chỉ 4 ngày, kịch bản tương tự cũng diễn ra tại gói thầu Thi công xây dựng thuộc dự án Nâng cấp, mở rộng BTN đường Lạc An 69 (giai đoạn 1).

Cụ thể, ngày 13/11/2025, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Bắc Tân Uyên ban hành Quyết định số 135/QĐ-BQLDAĐTXD phê duyệt Công ty Tân Thành trúng gói thầu này. Giá trúng thầu là 7.655.759.826 đồng, so với giá dự toán 7.734.221.941 đồng.

Ở gói thầu này, mức tiết kiệm ngân sách còn "khiêm tốn" hơn, chỉ đạt hơn 78 triệu đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm ~1,01%. Một lần nữa, Công ty Tân Thành là cái tên duy nhất tham dự và trúng thầu mà không vấp phải sự cạnh tranh nào về giá từ các đơn vị khác.

Áp lực "ôm" việc và bài toán năng lực

Việc trúng thầu là tin vui với doanh nghiệp, nhưng việc trúng liên tiếp 2 gói thầu xây lắp có tổng giá trị gần 17 tỷ đồng chỉ trong vòng chưa đầy một tuần (từ 13/11 đến 17/11/2025) tại cùng một địa bàn đặt ra dấu hỏi lớn về năng lực thi công thực tế của Công ty Tân Thành.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng, mỗi gói thầu xây lắp đều yêu cầu cụ thể về nhân sự chủ chốt (Chỉ huy trưởng, cán bộ kỹ thuật...) và máy móc thiết bị thi công chuyên dụng. Việc triển khai đồng thời hai dự án giao thông (Đường Tân Thành 37 và Đường Lạc An 69) đòi hỏi nhà thầu phải có sự chuẩn bị nguồn lực rất lớn để tránh tình trạng "đánh trống ghi tên", nhân sự trùng lặp hoặc máy móc "chạy show" giữa các công trường, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng công trình.

Được biết, Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Hạ tầng Tân Thành có mã số thuế 3700334814, đăng ký địa chỉ kinh doanh tại Xã Bắc Tân Uyên. Việc nhà thầu địa phương trúng thầu tại địa phương là điều bình thường, tuy nhiên, tần suất trúng thầu dày đặc "một mình một ngựa" cần được chủ đầu tư giám sát chặt chẽ trong quá trình thương thảo và thực hiện hợp đồng.

Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Lập nhận định, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và Nghị định 214/2025/NĐ-CP luôn khuyến khích tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

"Khi một gói thầu đấu thầu rộng rãi qua mạng mà chỉ có 01 nhà thầu tham dự, chủ đầu tư cần xem xét lại các tiêu chí trong E-HSMT (Hồ sơ mời thầu điện tử) xem có hay không các rào cản kỹ thuật làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác. Bên cạnh đó, việc tỷ lệ tiết kiệm quá thấp (dưới 1-2%) diễn ra thường xuyên cũng là một chỉ dấu cho thấy mục tiêu hiệu quả kinh tế trong đấu thầu chưa thực sự đạt được tối ưu", Luật sư Lập phân tích.

Ngoài ra, Thông tư 79/2025/TT-BTC cũng quy định rõ về việc công khai thông tin năng lực nhà thầu. Chủ đầu tư có trách nhiệm kiểm tra, xác minh việc huy động nhân sự, thiết bị của nhà thầu trúng thầu, đảm bảo không có sự chồng chéo nhân sự chủ chốt giữa các gói thầu đang thực hiện cùng lúc, dẫn đến vi phạm hợp đồng.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.