Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp cam kết sử dụng mọi biện pháp, bao gồm cả hành động quân sự, để bảo vệ quốc gia giàu năng lượng Qatar — mặc dù vẫn chưa rõ cam kết này sẽ có giá trị như thế nào.
Văn bản này xuất hiện trên trang chủ của Nhà trắng cho thấy nó được ký từ hôm Thứ 2 ngày 29/9, thời điểm ông Trump gặp gỡ Thủ tướng Israel tại Nhà trắng.
Tổng thống Mỹ cam kết dùng mọi sức mạnh để bảo vệ Qatar. Ảnh: Reuter
Đây được coi là một biện pháp khác của ông Trump nhằm trấn an người Qatar sau cuộc tấn công bất ngờ của Israel vào quốc gia này nhằm vào các nhà lãnh đạo Hamas khi họ cân nhắc việc chấp nhận lệnh ngừng bắn với Israel về cuộc chiến ở Dải Gaza.
Sắc lệnh này nêu rõ “sự hợp tác chặt chẽ” và “lợi ích chung” của hai nước, đồng thời cam kết “bảo đảm an ninh và toàn vẹn lãnh thổ của nhà nước Qatar trước các cuộc tấn công từ bên ngoài”.
Sắc lệnh nêu rõ: "Mỹ sẽ coi bất kỳ cuộc tấn công vũ trang nào vào lãnh thổ, chủ quyền hoặc cơ sở hạ tầng quan trọng của nhà nước Qatar là mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh của Mỹ".
“Trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công như vậy, Mỹ sẽ thực hiện mọi biện pháp hợp pháp và phù hợp - bao gồm cả ngoại giao, kinh tế và nếu cần thiết là quân sự - để bảo vệ lợi ích của Mỹ và nhà nước Qatar và khôi phục hòa bình và ổn định.”
Việc Israel ngang nhiên tấn công Qatar khiến nhiều nước trong khu vực tìm đến những sự bảo đảm quốc tế mạnh mẽ hơn. Ảnh Al Jazeera
Sắc lệnh này dường như được đưa ra trong chuyến thăm Washington hôm 29/9 của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Nhà Trắng cho biết Trump đã sắp xếp một cuộc điện đàm giữa ông Netanyahu và Quốc vương Qatar trong chuyến thăm, trong đó Thủ tướng Israel "bày tỏ sự hối tiếc sâu sắc" về vụ không kích khiến sáu người thiệt mạng, bao gồm một thành viên của lực lượng an ninh Qatar.
Các quan chức Qatar đưa ra bình luận về sắc lệnh của ông Trump. Tuy nhiên, kênh truyền hình vệ tinh Al Jazeera do Qatar tài trợ đã đưa tin nổi bật về lệnh này hôm thứ Tư với tiêu đề: "Sắc lệnh hành pháp mới của ông Trump đảm bảo an ninh cho Qatar sau cuộc tấn công của Israel".
Phạm vi thực sự của cam kết này vẫn còn là một dấu hỏi. Thông thường, các thỏa thuận hoặc hiệp ước ràng buộc về mặt pháp lý cần được Thượng viện Mỹ phê chuẩn.
Tuy nhiên, nhiều tổng thống Mỹ đã ký kết các thỏa thuận quốc tế mà không cần sự chấp thuận của Thượng viện, như trường hợp Tổng thống Mỹ Barack Obama với thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Iran với các cường quốc thế giới.
Arab Saudi tìm đến "ô hạt nhân" của Pakistan trước mối lo ngại sự hung hăng của Israel. Ảnh: Al Jazeera
Hiện chưa rõ liệu các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh khác, vốn đều lo ngại về Israel và Iran khi nước này đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc liên quan đến chương trình hạt nhân, có tìm kiếm các thỏa thuận tương tự với quốc gia bảo trợ an ninh lâu năm của khu vực hay không.
Bader al-Saif, giáo sư lịch sử tại Đại học Kuwait, người phân tích các vấn đề của vùng Vịnh Ả Rập, đã viết: "Vị trí trung tâm của Vịnh tại Trung Đông và tầm quan trọng của nó đối với Hoa Kỳ đảm bảo những cam kết cụ thể của Hoa Kỳ ngoài lời cam kết không lặp lại và các cuộc gặp ăn tối của Tổng thống Donald J. Trump".
