Thanh tra Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra các dự án có khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Ninh Bình, chỉ rõ nhiều vi phạm tại dự án Tràng An, Bái Đính.

Còn nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm

Thông báo kết luận thanh tra nêu rõ, dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu du lịch sinh thái Tràng An, dự án do Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình làm chủ đầu tư, được triển khai từ năm 2004. Đến nay, một số gói thầu, hạng mục công trình đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, một số hạng mục công trình đang được tổ chức thi công. Số vốn bố trí luỹ kế từ đầu dự án đến nay là 1.158,179 tỷ đồng.

Dự án đã hết thời hạn thực hiện từ năm 2023 và hiện có một số khó khăn, vướng mắc như: nguồn vốn bố trí cho dự án chưa đủ theo tổng mức đầu tư; khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, vướng mắc nhiều do công tác quy hoạch, nhất là từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 2014; một số hạng mục công trình còn thi công dở dang, chờ rà soát, thống nhất số liệu để bố trí nguồn vốn mới triển khai thực hiện; một số hạng mục đến nay không còn phù hợp, cần rà soát, điều chỉnh hoặc cắt giảm…

Thanh tra Chính phủ đánh giá, dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng Tràng An là dự án lớn có nhiều dự án thành phần, được triển khai từ năm 2004, trong điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Bình còn khó khăn; những hạng mục công trình của dự án hoàn thành được đưa vào khai thác, sử dụng ngay và đến nay vẫn đang phát huy hiệu quả trong thực tế. Dự án đã phát huy hiệu quả đầu tư, góp phần tăng cường cơ sở hạ tầng đưa Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đưa du lịch Ninh Bình trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án cũng còn hạn chế, thiếu sót, vi phạm như trong việc lập, phê duyệt quy hoạch có sự chồng lấn, thiếu đồng bộ giữa các loại quy hoạch; quy hoạch chỉ tiết không phù hợp quy hoạch tổng thể.

Việc thực hiện quy hoạch phải điều chỉnh nhiều lần, ảnh hưởng tiến độ thực hiện dự án và các dự án thành phần có liên quan. Dự án thuộc nhóm A, nhưng không đưa ra HĐND thảo luận, quyết định, không trình Bộ quản lý chuyên ngành tổ chức thẩm định thiết kế cơ sở điều chỉnh. Khi quyết định điều chỉnh dự án tăng vốn, UBND tỉnh xác định toàn bộ nguồn vốn thực hiện dự án do Ngân sách Trung ương cấp không có cơ sở, không bảo đảm cân đối đủ nguồn vốn để thực hiện dự án... dẫn đến hiện nay dự án vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cả về quy hoạch, nguồn vốn, công tác giải phóng mặt bằng... và không thể hoàn thành đúng thời hạn đề ra mặc dù đã được gia hạn thực hiện.

Đối với dự án thành phần xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính, Kết luận Thanh tra nêu rõ, dự án do Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình làm chủ đầu tư, là dự án thành phần thuộc Dự án cơ sở hạ tầng Tràng An, được triển khai từ năm 2005, lũy kế vốn đã cấp cho đầu dự án đến nay là 1.838,377 tỷ đồng.

Đến nay, một số hạng mục công trình chính đã cơ bản hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng, một số hạng mục công trình đang được tổ chức thi công. Thời hạn thực hiện dự án đến hết năm 2025 nhưng không có khả năng hoàn thành đúng tiến độ do có một số khó khăn, vướng mắc.

Theo Thanh tra Chính phủ, dự án thành phần xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính đã hiện thực hóa chủ trương của địa phương và chiến lược phát triển du lịch Việt Nam thời kỳ 1995-2010; tạo động lực liên kết, quảng bá và hội nhập, góp phần tổ chức thành công Đại lễ Phật Đản Liên Hợp Quốc năm 2008, chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010.

Việc hình thành khu du lịch văn hóa tâm linh quy mô lớn sẽ tạo điều kiện liên kết Bái Đính - Tràng An - Hoa Lư thành cụm du lịch trọng điểm, nâng cao sức cạnh tranh, thu hút khách quốc tế. Dự án Khu núi chùa Bái Đính đã mang lại những hiệu quả nhất định cho địa phương.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án cũng còn nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm như quy hoạch dự án không đảm bảo tính kế thừa giữa quy hoạch chi tiết và quy hoạch tổng thể, không đúng nguyên tắc lập, điều chỉnh quy hoạch.

Việc thu hồi đất không phù hợp với Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt; không trình Bộ quản lý chuyên ngành thẩm định thiết kế cơ sở khi phê duyệt Dự án, không thẩm định lại thiết kế cơ sở khi phê duyệt điều chỉnh Dự án; không đánh giá tác động môi trường.

Đáng chú ý, việc bổ sung, điều chỉnh nội dung, quy mô đầu tư làm tăng diện tích sử dụng đất, tăng tổng mức đầu tư nhưng không thẩm định lại thiết kể cơ sở và phê duyệt điều chỉnh dự án theo quy định; quyết định đầu tư dùng vốn ngân sách Trung ương mà không xác định rõ dự kiến phân bổ vốn phù hợp với nội dung của Dự án, dẫn đến quá trình thực hiện bị thiếu vốn, dự án kéo dài...

Hiện nay dự án vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cả về quy hoạch, nguồn vốn, công tác giải phóng mặt bằng... và cũng không thể hoàn thành đúng thời hạn dù đã được gia hạn nhiều lần.

Nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, chuyển cơ quan điều tra xử lý

Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tinh Ninh Bình: Tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan qua các thời kỳ trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, tham mưu, đề xuất, quản lý, để xảy ra những hạn chế, thiếu sót, vi phạm như Kết luận thanh tra đã nêu. Căn cứ kết quả kiểm điểm của các sở, ngành, cơ quan, đơn vị, Chủ tịch UBND tỉnh xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý trách nhiệm đối với những tập thể, cá nhân theo quy định. Trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyền cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.

Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND tỉnh Ninh Bình khẩn trương thực hiện thủ tục theo quy định để sớm phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng dự án. Rà soát cụ thể việc thực hiện các nội dung, hạng mục công trình thuộc dự án Tràng An, Bái Đính và các dự án thành phần có liên quan để bảo đảm quản lý chặt chẽ, đúng quy định.