Mới đây, các cơ quan an ninh Nga tiết lộ với hãng tin Sputnik, rằng gần như toàn bộ Lữ đoàn bộ binh cơ giới độc lập 155, thuộc Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU) đã đào ngũ hàng loạt. Các nguồn tin cho biết, nhiều đơn vị của AFU đã không đáp ứng được kỳ vọng, và lữ đoàn này là một ví dụ điển hình.
Trước đó, Tổng thống Nga Putin từng đề cập rằng, số lượng binh lính đào ngũ trong AFU lên tới hàng trăm nghìn người. Hơn nữa, vào tháng 12/2024, Văn phòng Tổng công tố Ukraine đã cấm công chúng tiếp cận dữ liệu liên quan đến các vụ đào ngũ và bỏ ngũ trong AFU; càng làm nổi bật vụ đào ngũ của đơn vị này.
Lữ đoàn 155 là một "lữ đoàn chuẩn NATO" của AFU, mà lãnh đạo Kiev đặt nhiều kỳ vọng. Vào tháng 3/2024, AFU bắt đầu thành lập Lữ đoàn bộ binh cơ giới 155, ban đầu dự kiến biên chế 5.800 quân; đồng thời công bố một dự án quân sự chung với Pháp.
Vào tháng 9/2024, Lữ đoàn 155 đã sang Pháp huấn luyện và được trang bị đầy đủ vũ khí của phương Tây, bao gồm xe tăng hạng nhẹ AMX-10, pháo tự hành Caesar của Pháp và xe tăng chiến đấu chủ lực Leopard 2A4 do Đức sản xuất, cùng nhiều loại vũ khí tiên tiến khác.
Tuy nhiên, ngay từ khi thành lập, đơn vị này đã phải đối mặt với nhiều vấn đề. Từ tháng 7 đến tháng 8/2024, Bộ Tư lệnh Chiến dịch phía Tây Ukraine, đã điều chuyển hơn 2.550 quân từ Lữ đoàn 155 sang các đơn vị khác, khiến bốn tháng nỗ lực thành lập trước đó trở nên vô ích, buộc đơn vị phải dựa nhiều vào tân binh.
Cuối cùng, chỉ có 1.924 quân của Lữ đoàn 155 đến Pháp để huấn luyện, hầu hết là tân binh có thâm niên chưa đến hai tháng nhập ngũ, và chỉ có 51 người có kinh nghiệm quân ngũ trên một năm. Nhưng vấn đề đào ngũ đã bộc lộ rõ ngay từ giai đoạn thành lập Lữ đoàn.
Trước khi lên đường huấn luyện tại Pháp vào cuối tháng 9/2024, gần 1.000 quân của Lữ đoàn đã đào ngũ, và thêm 50 người nữa đào ngũ sau khi đến Pháp. Tháng 12/2024, sau khi huấn luyện ở Pháp về, Lữ đoàn được triển khai đến mặt trận Pokrovsk để chiến đấu, chịu tổn thất nặng về quân số và vũ khí chỉ trong vài ngày.
Đến tháng 11/2024, khoảng 1.700 quân của Lữ đoàn 155 đã đào ngũ, và vẫn còn 500 người “mất tích”. Tháng 1/2025, Cơ quan Điều tra Quốc gia Ukraine đã mở cuộc điều tra hình sự về vấn đề đào ngũ và nghi ngờ lạm dụng quyền lực của một số chỉ huy Lữ đoàn.
Cuộc xung đột Nga-Ukraine kéo dài đã gần sang năm thứ 5, khiến binh lính Ukraine kiệt sức kinh niên và mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng. Việc AFU không thể luân chuyển quân kịp thời, để cho binh lính tiền tuyến được nghỉ ngơi, càng làm trầm trọng thêm tình trạng mệt mỏi vì chiến đấu.
Quan trọng hơn, có những vấn đề cấu trúc bên trong chính đơn vị, khi Lữ đoàn phải đối mặt với sự hỗn loạn về chỉ huy ngay từ khi thành lập, khi Bộ Tư lệnh Tác chiến phía Tây chịu trách nhiệm thành lập Lữ đoàn, đã không cung cấp đủ quân số, vũ khí và nguồn lực.
Nữ nghị sĩ Ukraine, bà Mariana Bezuglaya, tiết lộ rằng Bộ Quốc phòng Ukraine thậm chí còn không cung cấp được những vật tư quân nhu cơ bản tối thiểu, buộc binh lính và sĩ quan phải tự trả tiền hoặc dựa vào các nhóm tình nguyện để bù đắp những thiếu thốn.
Nhiều binh lính Ukraine cũng kêu ca về nạn tham nhũng và lạm dụng quyền lực trong quân đội. Một số chỉ huy yêu cầu cấp dưới đóng góp tiền thường xuyên, lý do là để đổi lấy vũ khí trang bị, trong khi những người khác lại dùng bạo lực đối với binh lính.
Ngoài ra, một số lượng lớn tân binh thiếu huấn luyện bài bản và bị đưa vội vàng ra tiền tuyến, điều này đương nhiên gieo rắc nỗi sợ hãi vào họ, khi phải đối mặt với những trận chiến khốc liệt. Đáp lại, một số người than thở về sự tàn khốc của chiến tranh, tin rằng những người lính bình thường chỉ là thương vong, sự kiệt sức kéo dài, thiếu thốn tiếp tế và quản lý hỗn loạn… khiến họ khó có thể tiếp tục chiến đấu.
Một số lý do khác chỉ ra rằng, mặc dù Lữ đoàn 155, được trang bị vũ khí tiên tiến của NATO, nhưng lại xảy ra việc đảo bỏ ngũ hàng loạt, cũng như kết quả chiến đấu kém, cho thấy những vấn đề sâu xa trong AFU, chứ không chỉ đơn thuần là sự hèn nhát của binh lính.
Vẫn còn những người khác đề cập rằng trong 10 tháng đầu năm 2024, đã có 60.000 vụ kiện liên quan đến đào ngũ trong quân đội Ukraine, gần gấp đôi tổng số của hai năm trước đó, và tình hình ở Lữ đoàn 155 chỉ là một hình ảnh thu nhỏ của vấn đề này.
Nhà báo quân sự người Ukraine, Yuri Butusov, thẳng thắn tuyên bố rằng đây là một vấn đề mang tính hệ thống, biểu hiện của sự thiếu kế hoạch quân sự hiệu quả và là một vấn đề lớn mà Ukraine đang phải đối mặt. Ông chỉ ra rằng, khóa huấn luyện của Lữ đoàn 155 tại Pháp, vốn được cho là "huấn luyện nâng cao", thực chất lại trở thành một chương trình huấn luyện cấp tốc cho tân binh, và việc thay thế chỉ huy tùy tiện sau đó, đã làm trầm trọng thêm tình trạng hỗn loạn trong quản lý.
Một số nhà phân tích cho rằng, sự gia tăng tình trạng đào ngũ cho thấy khó khăn mà Ukraine phải đối mặt trong việc bổ sung quân số cho tiền tuyến và phản ánh tình hình chiến trường ngày càng bất lợi đối với Quân đội Ukraine.
Chính sách sau đó của chính phủ Ukraine về việc miễn truy tố hình sự đối với những người đào ngũ lần đầu và tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, về việc chuyển từ chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc sang tình nguyện, là những phản ứng đối với vấn đề này. Tuy nhiên, một giải pháp căn bản đòi hỏi phải cải thiện hỗ trợ cho binh lính, chống tham nhũng trong nội bộ và tăng cường huấn luyện binh sĩ.
Việc gần như toàn bộ quân Lữ đoàn 155 của AFU, đào bỏ ngũ, không chỉ đơn thuần là sự sụp đổ của một đơn vị, mà còn phản ánh sự suy yếu và xói mòn mà chiến tranh kéo dài gây ra cho một đội quân. Vũ khí tiên tiến đã không thể chuyển hóa thành hiệu quả chiến đấu; thay vào đó, nó dẫn đến sự tan rã do quản lý hỗn loạn, hỗ trợ hậu cần không đầy đủ và sự mệt mỏi của binh lính.
Sự việc này nhắc nhở chúng ta rằng, chiến thắng trong chiến tranh không bao giờ chỉ được quyết định bởi sự vượt trội về vũ khí trang bị, mà còn bởi sự gắn kết của binh lính, hỗ trợ hậu cần và quản lý khoa học; đặc biệt là tinh thần của người lính trực tiếp cầm súng trên chiến trường. (nguồn ảnh Topwar, Ukrinform, Kyiv Post).
