Một số loài động vật độc nhất trên thế giới thuộc về một số loài ếch nhỏ, nhiều màu sắc trong đó có ếch phi tiêu độc, thuộc họ Dendrobatidae, sống trong các khu rừng nhiệt đới ở Trung và Nam Mỹ.
Đây là một loài ếch duy nhất mang đủ chất độc để giết chết 10 người trưởng thành. Nhưng điều thú vị là những con ếch này không phải sinh ra đã có độc, mà chúng hấp thụ hóa chất độc của mình bằng cách ăn côn trùng và động vật chân đốt khác. Nhưng nếu chất độc này gây chết người như vậy, tại sao bản thân chúng lại không chết khi ăn phải?
Fayal Abderemane-Ali, nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu tim mạch của Đại học California San Francisco, và là tác giả chính công trình này cho rằng, những con ếch độc thuộc họ Dendrobatidae tích trữ loại độc tố gọi là batrachotoxin.
Abderemane-Ali cho biết có ba chiến lược mà các loài động vật có độc sử dụng để ngăn chặn quá trình tự nhiễm độc trong cơ thể, dù chúng có mang bên mình vũ khí chất độc. Cách phổ biến nhất liên quan đến một đột biến di truyền làm thay đổi một chút hình dạng của protein đích.
Lấy ví dụ từ một loài ếch độc tên là Dendrobates tinctorius azureus mang một chất độc gọi là epibatidine. Ở đây, chúng đã tự sản sinh bắt chước một chất hóa học truyền tín hiệu có lợi gọi là acetylcholine.
Theo một nghiên cứu năm 2017 được công bố trên tạp chí Science, những con ếch này đã tiến hóa sự thích nghi trong các thụ thể acetylcholine của chúng, làm thay đổi một chút hình dạng của các thụ thể đó khiến chúng có khả năng kháng lại độc tố đích. Một chiến lược khác được những tay động vật có độc sử dụng là khả năng loại bỏ hoàn toàn chất độc ra khỏi cơ thể, Abderemane-Ali chia sẻ thêm.
Còn chiến lược thứ ba được gọi là "cô lập" chất độc. Adberemane-Ali cho biết: “Con vật sẽ phát triển hệ thống thu nhận hoặc hấp thụ chất độc theo dạng tách rời để đảm bảo rằng nó không gây ra vấn đề cho con vật”.
Trong nghiên cứu mới, Adberemane-Ali nghi ngờ rằng những con ếch này rất có thể đang sử dụng chiến lược cô lập để tránh nhiễm độc tự động, bằng cách sử dụng một thứ mà ông gọi là "miếng bọt biển protein".
Những con ếch có khả năng tạo ra một loại protein có thể hấp thụ độc tố và giữ nó, có nghĩa là độc tố đó không bao giờ có cơ hội tiếp cận các protein dễ bị tổn thương trong cơ thể ngay từ đầu, mà chỉ phát huy tác dụng chất độc để phản kháng theo một cơ chế riêng biệt, không làm ảnh hưởng đến hệ thống cơ thể. Ảnh: @Ronald Patrick/ Getty Images.
Điển hình là giống ễnh ương Mỹ (Rana catesbeiana) cũng sử dụng phương pháp cô lập.
Ở đây, những con ếch này tạo ra một loại protein gọi là saxiphilin, có thể liên kết và ngăn chặn độc tố saxitoxin.
