Giàn Gừa là một khu di tích lịch sử nằm ở ấp Nhơn Khánh, xã Nhơn Nghĩa, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ. Nơi đây có một cây gừa 150 năm tuổi, phát triển rất nhiều chi, cành, đan xen với nhau tạo thành giàn lớn nên người dân trong vùng gọi là Giàn Gừa.
Cây gừa khổng lồ ở Giàn Gừa đã có từ thời khai hoang mở cõi của người dân khu vực. Các bậc cao niên khẳng định lúc họ còn nhỏ, cây đã che phủ cả một vùng rộng lớn.
Dù từng bị chiến tranh tàn phá, hiện nay cây gừa cổ thụ này vẫn có diện tích tán khoảng 3.000m², chiều cao trung bình khoảng hơn 10m.
Đây có thể là cây tự nhiên có tán rộng nhất Việt Nam hiện nay.
Tại Giàn Gừa, xuất phát từ tín ngưỡng dân gian, người dân địa phương đã dựng lên miếu thờ bà Thượng Động Cố Hỉ, vị nữ thần được tôn kính như một ân nhân của dân làng.
Theo giai thoại xa xưa, có một gia đình họ Nguyễn đến vùng đất Nhơn Nghĩa lập nghiệp. Trong quá trình khai khẩn, không may giàn gừa bốc cháy khiến cảnh vật trở nên hoang tàn. Trong làng có nhiều người mắc bệnh lạ không chữa khỏi...
Có một vị đạo sĩ từ xa đến bốc thuốc cứu độ dân làng. Ông cho biết giàn gừa này là vùng đất thiêng, nơi ngự của bà Thượng Động Cố Hỉ. Muốn an cư lạc nghiệp, người dân phải khôi phục lại giàn gừa và hằng năm làm lễ giỗ cúng Bà...
Không chỉ có ý nghĩa về tâm linh, Giàn Gừa còn là một căn cứ quan trọng của quân Giải phóng miền Nam Việt Nam trước năm 1975.
Do địa hình hiểm yếu và hẻo lánh nên trong chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ, Giàn Gừa từng là nơi diễn ra các cuộc họp quan trọng của Khu ủy Khu Tây Nam Bộ, Tỉnh ủy Cần Thơ; cũng như nơi cất giấu vũ khí, tài liệu, huấn luyện, tập kết và chuyển quân.
Từ năm 1961-1965, Giàn Gừa là nơi đào tạo huấn luyện đội biệt động nội thành.
Trong cuộc tổng tấn công Mậu Thân 1968, lực lượng Thành đội Cần Thơ đã chọn Giàn Gừa là nơi cất giấu vũ khí, đạn dược. Từ đây theo đường thủy, quân Giải phóng chuyển vũ khí đến sông Cần Thơ để tấn công vào các cơ quan đầu não của địch tại thành phố Cần Thơ.
Đầu năm 1975, Giàn Gừa là nơi tập kết của bộ đội Giải phóng trước khi tiến về giải phóng Cần Thơ vào tháng 4/1975.
Hiện tại cây gừa cổ thụ ở Giàn Gừa vẫn phát triển xanh tốt, cành lá không ngừng vươn rộng.
Dù đã 150 tuổi, cây vẫn đơm hoa kết trái xum xuê.
Với những giá trị tự nhiên cũng như lịch sử, năm 2013, cây gừa cổ thụ ở Giàn Gừa đã được công nhận là Cây Di sản Việt Nam.
