Theo nghiên cứu mới được các chuyên gia công bố, người Maya có thể đã sử dụng các ký hiệu bằng tay trên bàn thờ Q (Altar Q) có niên đại khoảng 1.300 tuổi. Những ký hiệu này có thể đại diện cho những ngày quan trọng trong hệ thống lịch có tên gọi "Long Count". Ảnh: imageBROKER.com via Alamy.
Bàn thờ Q là một tác phẩm điêu khắc trên đá hình chữ nhật nằm tại địa điểm Copán ở Honduras. Copán là một di chỉ khảo cổ quan trọng ở quốc gia này. Bốn mặt của bàn thờ Q chạm khắc tinh xảo 16 nhà vua của người Maya từng cai trị Copán. Mỗi vị vua có tư thế tay cụ thể cũng như chữ tượng hình. Ảnh: Charles O. Cecil via Alamy.
"Đây là văn bản cổ nhất mà theo tôi biết, bất kỳ ai cũng có thể chứng minh được rằng có một loại chữ viết thực sự, được định nghĩa rõ ràng, sử dụng ký hiệu tay, giống như các loại chữ viết khác", tác giả nghiên cứu Rich Sandoval, nhà nhân chủng học ngôn ngữ tại Đại học Bang Metropolitan Denver cho biết. Ảnh: mayaruins.com.
Theo nhà nhân chủng học Rich, nhiều nhà nghiên cứu đồng ý quan điểm rằng các quy ước của những ký hiệu tay trong hiện vật cổ xưa trên bắt nguồn từ ngôn ngữ ký hiệu. Ảnh: mayaruins.com.
Việc nghiên cứu bàn thờ Q đã được các chuyên gia thực hiện từ những năm 1800. Nghiên cứu mới đây của nhà nhân chủng học Rich và các cộng sự giúp hiểu thêm về nghệ thuật chạm khắc đá thời kỳ Cổ điển (từ năm 250 - 900) bằng cách quan sát bàn tay của các vị vua Maya. Trên thực tế, ông Rich lưu ý, các vị vua có tư thế tay đặc biệt trong phần lớn các tác phẩm nghệ thuật của người Maya. Ảnh: mayaruins.com.
Nhà nhân chủng học Rich cho hay Maya - nền văn minh phát triển mạnh ở một số vùng phía nam Mexico và Trung Mỹ trong thời kỳ Cổ điển, có hệ thống chữ viết gồm hai loại chữ viết. Ảnh: mayaruins.com.
Hệ thống chữ viết Maya được biết đến bao gồm hơn 1.000 chữ tượng hình biểu thị các từ và âm tiết. Nhiều chữ trong số đó vẫn chưa được giải mã hoặc hiểu chưa rõ. Vì Bàn thờ Q có cả chữ tượng hình và ký hiệu tay nên nhà nhân chủng học Rich đã nghiên cứu tỉ mỉ và phát hiện chúng truyền đạt các loại thông tin khác với chữ tượng hình. Ảnh: mayaruins.com.
Theo nhóm nghiên cứu, các ký hiệu bằng tay trên các mặt Đông, Tây, Nam và Bắc của Bàn thờ Q, hay các mặt của hiện vật, biểu thị các ngày 9.0.2.0.0 (tức ngày 27 tháng 11 năm 437), 9.19.10.0.0 (tức ngày 30 tháng 4 năm 820), 9.16.13.12.0 (tức ngày 21 tháng 10 năm 764) và 9.17.5.0.15 (tức ngày 7 tháng 1 năm 776). Những con số này liên quan đến lịch "Long Count" của người Maya. Ảnh: uncoveredhistory.com.
Lịch "Long Count" của người Maya là một hệ thống lịch phức tạp và tinh vi, được chia thành 5 đơn vị thời gian, bao gồm: K'in (tương đương 1 ngày), Winal (20 ngày), Tun (360 ngày), K'atun (7.200 ngày) và Bak'tun (144.000 ngày). Người Maya xác định chu kỳ lịch "Long Count" kéo dài trong 5.126 năm, bắt đầu từ ngày 11/8/3114 trước Công nguyên và kết thúc vào ngày 21/12/2012 - thời điểm mà nhiều người tin rằng là tiên tri về "ngày tận thế". Ảnh: messoamerica.
Sau khi nghiên cứu tỉ mỉ các ký hiệu bằng tay và chữ tượng hình trên bàn thờ Q cùng với lịch "Long Count", nhóm của nhà nhân chủng học Rich cho rằng chúng đều liên quan đến thế giới ngầm - niềm tin về cuộc sống sau khi chết của người Maya và những nghi lễ tôn giáo quan trọng. Ảnh: researchgate.
