Tại Bức tường Hadrian, các nhà khảo cổ học ở Anh đã phát hiện một cán dao hiếm khoảng 2.000 tuổi có hình dạng một đấu sĩ La Mã. Điều này chứng minh rằng, danh tiếng của những chiến binh biểu tượng này đã lan xa đến tận ranh giới bên ngoài của Đế chế La Mã.
Cán dao được làm bằng hợp kim đồng và mô tả một đấu sĩ đội mũ bảo hiểm và tay cầm khiên. Tượng nhỏ này đại diện cho đấu sĩ secutor - loại chiến binh được trang bị vũ khí hạng nặng có tên bắt nguồn từ tiếng Latin có nghĩa là "kẻ truy đuổi" và chuyên cận chiến với đấu sĩ retiarius - loại đấu sĩ nhanh nhẹn hơn, sử dụng lưới và đinh ba.
Các nhà nghiên cứu cho hay cán dao khắc họa hình ảnh đấu sĩ thuận tay trái. Theo một tuyên bố từ English Heritage - tổ chức từ thiện giám sát các di tích lịch sử ở Anh, những đấu sĩ thuận tay trái được coi là không may mắn mặc dù một số người được huấn luyện chiến đấu bằng tay trái để có được lợi thế.
Trong trường hợp này, giới khoa học cho, rằng đặc điểm này có thể có nghĩa là đấu sĩ đại diện cho một đấu sĩ cụ thể chứ không phải là một chiến binh tượng trưng.
Ở La Mã cổ đại, các cuộc chiến của đấu sĩ, hay trò chơi, là một trong những hình thức giải trí phổ biến nhất. Các đấu sĩ thường là nô lệ hoặc tội phạm bị kết án và các cuộc chiến đôi khi kết thúc bằng cái chết của một trong hai đấu sĩ.
Các cuộc đấu của võ sĩ giác đấu do các thành viên của tầng lớp thượng lưu La Mã, bao gồm cả hoàng đế, tổ chức để thể hiện sự giàu có của họ, kỷ niệm các sự kiện đặc biệt và giải trí.
Mặc dù Đấu trường La Mã ở Rome là nơi nổi tiếng nhất từng tổ chức các cuộc thi đấu nhưng chúng được tổ chức rộng khắp đế chế từ năm 105 trước Công nguyên đến năm 404 sau Công nguyên.
Frances McIntosh, Quản lý Bộ sưu tập Bức tường Hadrian và English Heritage, cho biết: "Mặc dù bị bắt làm nô lệ và bị xã hội ruồng bỏ vì nghề nghiệp của mình nhưng các đấu sĩ vẫn có thể trở thành những người nổi tiếng".
Theo các chuyên gia, cán dao quý hiếm trên rõ ràng là một kỷ vật của đấu sĩ La Mã. Mặc dù kỷ vật của đấu sĩ được ghi chép đầy đủ bao gồm đồ gốm, cốc, đèn và tượng nhỏ, nhưng đây là một phát hiện khảo cổ hiếm có ở Anh. Phát hiện này cho thấy cuộc so tài của các đấu sĩ để mua vui cho mọi người đã lan rộng như thế nào.
McIntosh cho biết thêm: "Ngay cả bây giờ, gần 2.000 năm sau, sự say mê đối với các đấu sĩ La Mã vẫn còn, thậm chí lan rộng hơn nữa vào nền văn hóa đại chúng hiện đại, bằng chứng là công chúng mong chờ phần tiếp theo của bộ phim Gladiator".
