Trong lịch sử ngành tình báo Mỹ, nữ gián điệp Ana Montes được xem là một trong những điệp viên hai mang gây thiệt hại nhiều nhất cho đất nước này.
Chào đời tại một căn cứ quân sự của Mỹ ở Puerto Rico, Đức, vào năm 1957. Sau khi tốt nghiệp đại học vào năm 1984, bà làm việc tại văn phòng Sở Tư pháp ở Washington và tiếp tục học để lấy bằng thạc sĩ tại Đại học Johns Hopkins.
Cùng thời gian đó, bà Ana Montes bắt đầu làm việc tại DIA - nơi phụ trách xử lý những bí mật quân sự Mỹ. Trong quãng thời gian làm việc tại đó, sự nghiệp của bà thăng tiến rất nhanh và vào năm 1977, bà được trao giấy chứng nhận danh dự.
Dù vậy, sự bất mãn của Ana Montes đối với chính sách ngoại giao của Mỹ với Cuba khiến bà nhanh chóng lọt vào tầm ngắm phía La Havana. Từ năm 1985 - 2001, bà Montes đã chuyển giao nhiều bí mật quân sự của Mỹ cho La Havana.
Bà có thể giữ bí mật được 16 năm trời là nhờ một kỹ năng tình báo đặc biệt. Thay vì mang tài liệu hay tập tin điện tử từ nơi làm việc về nhà, bà ghi nhớ toàn bộ chi tiết của những tài liệu nhạy cảm đó vào bộ óc, và gõ lại vào máy tính ở nhà.
Tiếp theo, nữ điệp viên này sao chép thông tin đã đánh máy lên đĩa đã được mã hóa. Sau đó, bà nhận được hướng dẫn thông qua đài phát thanh sóng ngắn về nơi bàn giao tài liệu cho phía Cuba.
Vào năm 1996, nhân viên phản gián Scott Carmichael đã nghi ngờ những hành vi của Montes. Ông bắt đầu so sánh một số chứng cứ của FBI điều tra được với hệ thống dữ liệu về nhân viên DIA.
Cuối cùng, sau vài tháng sàng lọc đối tượng, trên màn hình máy tính của Carmichael hiện lên cái tên hết sức quen thuộc với cộng đồng tình báo Mỹ - đó là “Ana Montes”. Carmichael bắt đầu lập hồ sơ chi tiết về bà Montes và cùng FBI lên kế hoạch theo dõi, bắt giữ nữ gián điệp này.
Bà bị bắt giữ vào ngày 21/9/2001, lãnh mức án 25 năm tù giam và 5 năm bị quản chế. Hiện nay, bà Montes đang ở Trung tâm Y tế Liên bang Carswell tại Fort Worth, Texas - nơi giam giữ những tù nhân nữ nguy hiểm nhất nước Mỹ.
