Theo Hiệp định thương mại tự do (AFT) trong ASEAN, thuế nhập khẩu xe từ khu vực này về thị trường ôtô Việt Nam giảm về 0% vào năm 2018. Do đó, từ ngày 1/1/2018, thuế nhập khẩu ôtô từ ASEAN (chủ yếu từ Thái Lan và Indonesia) sẽ giảm về 0% với điều kiện áp dụng là tỷ lệ nội địa hóa của xe phải đặt từ 40%.
Điều này chỉ được các hãng công bố trong thông số kỹ thuật chi tiết của xe nên rất khó để xác định được điều đó và theo các chuyên gia rất ít mẫu xe đủ điều kiện này, thường thì một hãng sẽ chỉ có nhiều nhất là hai xe. Bên cạnh đó, những xe được giảm giá nhiều nhất khi thuế nhập khẩu ôtô về 0% đều thuộc phân khúc xe cao cấp có dung tích xi-lanh trên 3.0L. Ước tính mức giảm từ 200 triệu/chiếc tùy từng mẫu.
Do thuế nhập khẩu ôtô từ ASEAN về 0% đi kèm lo ngại lượng xe nhập khẩu sẽ ồ ạt tràn vào nước ta trong năm 2018 nên Chính phủ đã ban hành Nghị định 116/2017 về điều kiện nhập khẩu, kinh doanh ôtô áp dụng vào năm 2018. Để đáp ứng những điều kiện kinh doanh của Nghị định 116/2017, các doanh nghiệp sẽ phải thay đổi rất nhiều về chiến lược kinh doanh, giấy tờ, chứng từ để nhập khẩu xe.
Đối với ôtô lắp ráp, sản xuất trong nước, doanh nghiệp phải xây dựng đường chạy thử dài tối thiểu 800m trong đó: đoạn thẳng tối thiểu 400m, đường dốc lên/xuống, đường gồ ghề và gợn sóng, đường đá sỏi, đường trơn ướt, đoạn cua… xe phải có chế độ bảo hành tối thiểu 3 năm hoặc 100.000 km, hoàn tất các thủ tục theo quy định trong vòng 18 tháng.
Đối với xe nhập khẩu, chỉ có doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện mới được phép nhập khẩu xe ôtô từ năm 2018 gồm: Có cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ôtô theo đúng tiêu chuẩn (có thể đi thuê), doanh nghiệp phải có giấy ủy quyền triệu hồi từ nhà sản xuất nước ngoài, có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại từ nơi sản xuất.
Ngoài ra trong nghị định 116 cũng nêu rõ - doanh nghiệp phải cam kết linh kiện, phụ tùng đúng chuẩn xe, phải kiểm tra chất lượng 1 xe trong mọi lô hàng nhập khẩu, bảo hành tối thiểu 2 năm hoặc 50.000 km đối với ôtô con nhập khẩu đã qua sử dụng, bên cạnh đó phải có đủ giấy tờ nhập khẩu theo quy định từ 1/1/2018.
Mới đây, Chính phủ mới ban hành Nghị định số 125/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 122/2016/NĐ-CP về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi (BTNKƯĐ). Nghị định này được cho là dấu chấm hết với ngành ôtô cũ nhập khẩu với mức thuế mới khá cao, thậm chí cao gấp đôi so với hiện nay.
Cũng trong Nghị định số 125/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 122/2016/NĐ-CP, thuế nhập linh kiện ôtô về Việt Nam sẽ về 0% vào 1/1/2018. Tuy nhiên, để được hưởng ưu đãi này, các doanh nghiệp nhập khẩu phải đảm bảo tiêu chuẩn doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô theo quy định của Chính phủ về điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ôtô.
Doanh nghiệp phải cam kết sản xuất, lắp ráp xe ôtô đáp ứng tiêu chuẩn khí thải EURO 4 (giai đoạn từ 2018 – 2021) và mức EURO 5 từ 2022 trở đi và đạt đủ sản lượng sản xuất xe theo quy định. Sản lượng xe sản xuất lắp ráp và tỷ lệ giá trị sản xuất trong nước của mẫu xe cam kết phải đạt được hàng năm, để lắp ráp xe.
Theo chia sẻ của nhiều dân buôn và các doanh nghiệp nhập khẩu ôtô vừa và nhỏ, những chính sách mới như Nghị định 116 và 125 mới đây khiến cho ngành công nghiệp ôtô chỉ còn là cuộc chơi của các "ông lớn". Do đó, doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ không thể áp dụng những điều kiện kinh doanh như có cơ sở bảo dưỡng bảo hành hay giấy chứng nhận chất lượng ôtô từ nhà sản xuất nước ngoài với những xe nhập khẩu.
Sau khi nghị định mới được thông qua, hầu hết doanh nghiệp nhỏ lẻ đã phải chuyển đổi hình thức kinh doanh, những showroom, cửa hàng bán ôtô lẻ, ôtô cũ cũng vì thế mà thưa dần và tương lai sẽ bị xóa sổ. Điều này cũng đồng nghĩa người tiêu dùng sẽ được sử dụng sản phẩm chất lượng hơn, các mặt hàng ôtô chính hãng sẽ đảm bảo.
Nhìn chung, những chính sách của Chính phủ áp dụng với ôtô từ 1/1/2018 chỉ nhằm mục đích bảo vệ người tiêu dùng và hạn chế xe mới, ôtô cũ nhập khẩu ồ ạt vào Việt Nam, đặc biệt là khi mức thuế nhập khẩu ôtô từ các nước ASEAN về Việt Nam còn 0%.
