Thanh tra TP Hải Phòng vừa công bố Kết luận thanh tra chuyên đề các dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng, kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí theo chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ.

Trong đó, Thanh tra TP Hải Phòng đã chỉ ra nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong quá trình triển khai Dự án đầu tư xây dựng Khu dân cư, dịch vụ công nghiệp phường Ái Quốc, thành phố Hải Dương cũ (nay thuộc phường Ái Quốc, TP Hải Phòng).

Chủ đầu tư nhiều lần chậm tiến độ theo phê duyệt

Dự án đầu tư xây dựng Khu dân cư, dịch vụ công nghiệp phường Ái Quốc, thành phố Hải Dương (trước đây là Dự án Khu dân cư, dịch vụ phục vụ công nhân Khu công nghiệp Nam Sách) được UBND tỉnh Hải Dương phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng từ năm 2004, phê duyệt điều chỉnh dự án vào các năm 2010, 2020, 2025.

Chủ đầu tư dự án là Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển hạ tầng Nam Quang (nay là Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển hạ tầng Nam Quang, được chấp thuận điều chỉnh từ năm 2005). Dự án được thực hiện trên diện tích hơn 26,7 ha với tổng vốn đầu tư hơn 184 tỷ đồng. Tiến độ thực hiện dự án theo phê duyệt điều chỉnh đến trước ngày 31/12/2025 đầu tư xây dựng hoàn thành toàn bộ dự án.

Kết luận thanh tra nêu rõ, trong quá trình triển khai thực hiện dự án, do thay đổi về mục tiêu, cơ cấu sử dụng đất, đối tượng kinh doanh, chủ đầu tư đã nhiều lần thực hiện điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng, điều chỉnh Dự án dẫn tới việc triển khai đầu tư xây dựng bị kéo dài.

Đến nay, Chủ đầu tư đã cơ bản hoàn thành việc đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch chi tiết xây dựng được phê duyệt năm 2025 (điều chỉnh lần 3), Dự án còn tiến độ thực hiện đến 31/12/2025.

Tuy nhiên, quá trình triển khai còn nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm. Trong đó về đầu tư, chủ đầu tư nhiều lần chậm tiến độ theo phê duyệt (các giai đoạn 2004, 2010, 2018, 2025); Không thực hiện chế độ báo cáo giám sát đầu tư theo quy định nhiều năm liền; Sở Kế hoạch và Đầu tư (nay là Sở Tài chính) chưa xử lý hành chính đối với vi phạm chậm tiến độ; tham mưu điều chỉnh dự án ngày 01/9/2020 chậm gần 2 năm so với Quy hoạch chi tiết được phê duyệt ngày 11/12/2018; chưa thực hiện đầy đủ kiểm tra giám sát.

Về đất đai, UBND tỉnh Hải Dương (cũ) đã cấp 2/10 GCNQSDĐ (khu CC1 và CC2 sai quy định theo Kết luận số 174/KL-TTCP ngày 25/1/2014 của Thanh tra Chính phủ); Chủ đầu tư chuyển nhượng đất cho đổi tượng không phải công nhân KCN khi hạ tầng chưa hoàn thiện (Kết luận số 5375/KLTTr-BTNMT ngày 26/12/2005 của Bộ Tài nguyên và Môi trường; Kết luận 209/KL-KT ngày 11/7/2006 của Sở Tài nguyên và Môi trường); chậm đăng ký biến động đất đai đối với 4 lô OBT1, ОВТ2, ОВT3, OBT4 sau khi quy hoạch điều chỉnh.

Đáng chú ý, từ năm 2015 đến năm 2018, Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) đã ban hành 11 Thông báo cho phép chuyển nhượng 446 lô đất ở khi hạ tầng chưa được nghiệm thu đầy đủ.

Một số hộ dân xây dựng sai quy hoạch

Kết luận thanh tra cũng nêu rõ, về xây dựng, Sở Xây dựng chưa tham mưu thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch, tổ chức thẩm định chưa phù hợp về thẩm quyền (2003, 2010, 2018); Không lấy ý kiến cộng đồng khi lập, điều chỉnh quy hoạch trước năm 2018.

Chủ đầu tư thi công sai quy hoạch, gồm: Hệ thống đường giao thông, cấp điện, thoát nước mưa, nước thải thi công sai so với quy hoạch chi tiết năm 2010, 2018. Đến năm 2025, các hạng mục này đã được điều chỉnh quy hoạch và cơ bản phù hợp với hồ sơ thiết kế cơ sở được phê duyệt; Chợ tại lô CC1: Xây dựng không đúng quy hoạch chi tiết năm 2018, đến quy hoạch điều chỉnh năm 2025 về cơ bản đã phù hợp. Tuy nhiên, công trình chưa được cơ quan có thầm quyền nghiệm thu hoàn thành.

Hạng mục cây xanh (CX13) chưa thi công hoàn chỉnh: Xây dựng công trình sai quy hoạch (chùa Trúc Lâm xây dựng công trình trên diện tích mặt nước),đến nay vẫn không phù hợp với cơ cấu sử dụng đất theo quy hoạch chỉ tiết năm 2025, đây là tồn tại chưa khắc phục. Khối lượng hạ tầng thiếu giá trị 4,721 tỷ đồng theo hồ sơ thiết kế cơ sở đã thẩm định, phê duyệt (1,597 tỷ đồng đã bàn giao, 3,124 tỷ đồng chưa bàn giao).

Thanh tra TP Hải Phòng cũng chỉ ra việc một số hộ dân xây dựng sai quy hoạch: gộp nhiều lô thành một công trình; lấn chiếm chỉ giới; tại lô CX13 (đất cây xanh, mặt nước) chùa Trúc Lâm xây dựng 1 công trình quy mô 240m² nằm trên diện tích mặt nước.

Trong khi đó, Sở Xây dựng kiểm tra, xác nhận chủ đầu tư đã xây dựng cơ bản hoàn thành hệ thống HTKT từ các năm 2015-2016 là chưa đảm bảo theo quy định (đã được chỉ ra tại Báo cáo số 173/BC-XD ngày 23/7/2024).

Một số chủ đầu tư thứ cấp (tổ chức, cá nhân nhận chuyển nhượng đất) xây dựng không đúng giấy phép, cơi nới diện tích, thay đổi công năng, làm phát sinh khiếu kiện.

UBND thành phố Hải Dương và UBND phường Ái Quốc khi đó chưa kịp thời kiểm tra, xử lý; nhiều trường hợp xây dựng không phép, sai phép kéo dài nhưng không bị đình chỉ, tháo dỡ.

Chủ đầu tư chậm lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) vi phạm Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 1993 và năm 2005; Không triển khai chương trình giám sát môi trường sau khi có ĐTM; chưa lập hồ sơ vận hành thử nghiệm, chưa niêm yết công khai, chưa lập hồ sơ xác nhận công trình BVMT hoàn thành; Giấy phép xả thải số 4131/QGP-UBND ngày 08/11/2018 đã hết hiệu lực, đến nay chưa được cấp giấy phép môi trường mới; Sở Nông nghiệp và Môi trường không kiểm tra thường xuyên, chưa xử lý vi phạm hành chính.

Về nghĩa vụ tài chính, Công ty Nam Quang đã nộp tiền sử dụng đất theo phương án năm 2011, nhưng hồ sơ căn cứ giá (phiếu khảo sát, giá đất thổ cư tương tự, chi phí giải phóng mặt bằng GPMB) không đầy đủ. Hồ sơ kê khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp thiếu chứng cứ, số liệu chưa rõ ràng.

Từ những tồn tại, hạn chế được phát hiện qua thanh tra, Thanh tra TP Hải Phòng kiến nghị chủ đầu tư tổ chức thi công, hoàn thiện toàn bộ hạ tầng kỹ thuật theo thiết kế được phê duyệt; hoàn thiện hồ sơ bàn giao hạ tầng kỹ thuật cho UBND phường và UBND thành phố trước 31/12/2025.

Chủ đầu tư dừng chuyển nhượng đất khi chưa đủ điều kiện, xử lý thanh lý các hợp đồng trái pháp luật theo nguyên tắc dân sự, tự nguyện; nếu không thỏa thuận được, các bên giải quyết tại Tòa án.

UBND phường Ái Quốc (mới) rà soát các hồ sơ liên quan đến Dự án tiếp nhận từ UBND Thành phố Hải Dương, UBND phường Ái Quốc (cũ), chủ đầu tư. Rà soát các hạng mục công trình xây dụng không đúng quy hoạch, nếu không thể khắc phục thì tổ chức tháo dỡ; giám sát tiến độ thực hiện dự án, xử lý vi phạm trong lĩnh vực xây dụng, đất đai, môi trường theo thẩm quyền.