“Vì sao giá căn hộ chung cư cứ cao mãi? Bao nhiêu người cần nhà nhưng vì giá cao quá không thể mua được?” – câu hỏi mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt ra tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản mới đây cũng chính là nỗi trăn trở của hàng triệu người lao động tại các đô thị lớn.

Giấc mơ an cư… còn rất xa

Tốt nghiệp đại học, đi làm hơn 10 năm ở TP HCM, anh Bùi Hoàng Quân (32 tuổi, kỹ sư IT, ngụ phường Thủ Đức) vẫn chưa thể mua nổi một căn hộ. “Lương hai vợ chồng tôi cộng lại khoảng 30 triệu/tháng, nhưng vẫn chưa dám nghĩ tới chuyện mua nhà. Nếu vay ngân hàng thì mỗi tháng phải trả gốc và lãi gần 20 triệu đồng – hơn một nửa thu nhập. Trong khi chi phí sinh hoạt, con cái, ba mẹ hai bên đều cần lo, chúng tôi đành gác lại giấc mơ an cư”.

Tương tự, chị Trần Thu Hà (26 tuổi, làm việc tại Khu công nghệ cao TP HCM) đã đi xem hơn 10 dự án nhưng đều “choáng” vì giá. Ngay cả căn hộ nhỏ, ở xa trung tâm, giá cũng không dưới 2 tỷ đồng. “Với thu nhập hiện nay, dù có tiết kiệm 10 năm cũng khó mua được. Thật sự bất công khi người lao động làm cả đời cũng không mua nổi mái ấm của chính mình”, chị Hà nói.

Những câu chuyện như của chị Hà, anh Quân không phải cá biệt. Hàng triệu người trẻ tại các đô thị lớn đang phải đối diện thực tế: giấc mơ an cư ngày càng khó hơn cả… lên trời.

Giá nhà phi mã, nguồn cung bình dân “biến mất”

Số liệu mới nhất từ Batdongsan.com.vn cho thấy, trong 2 năm qua, giá bán hầu hết các loại hình bất động sản trên cả nước đều giữ đà tăng. Đáng chú ý, phân khúc chung cư tăng 42%.

Tại TP HCM, theo dữ liệu của Công ty CP DKRA Group (DKRA Group), ghi nhận giá căn hộ trung bình đã vượt 79 triệu đồng/m2, trong khi tại khu vực Bình Dương (cũ) là khoảng 45 triệu đồng/m2.

Đáng nói, thị trường TP HCM đang bị lệch pha khi hơn 70% nguồn cung là căn hộ cao cấp hạng A và hạng sang, trong khi phân khúc bình dân ngày càng khan hiếm.

“Giá bán sơ cấp căn hộ ở phía nam tăng đáng kể. Đối với TP HCM (cũ) tăng khoảng 12 - 18% tùy theo từng khu vực và dự án, giá căn hộ ở Bình Dương (cũ) tăng khoảng 8 -10%. Xu hướng tăng giá thị trường sơ cấp vẫn đang tiếp tục và dự báo sẽ tăng trong 2 - 3 năm tiếp theo, nếu không có chính sách mang tính đột phá để kìm hãm đà tăng giá”, ông Võ Hồng Thắng, Phó Tổng Giám đốc DKRA Group dự báo xu hướng này sẽ còn tiếp diễn.

Lối thoát nào cho bài toán “an cư”?

Các chuyên gia cho rằng, để kéo giá nhà về mức hợp lý, Nhà nước – ngân hàng – doanh nghiệp cần có sự phối hợp chặt chẽ. Giải pháp bao gồm:

Tăng nguồn cung thực sự: Tháo gỡ vướng mắc pháp lý để nhiều dự án được triển khai, đặc biệt là nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá thấp.

Kiểm soát giá đất và chi phí đầu vào: Xem xét lại cơ chế bảng giá đất, phương pháp tính tiền sử dụng đất để không đẩy chi phí lên cao bất hợp lý.

Hỗ trợ tín dụng: Các gói vay mua nhà cần ưu đãi dài hạn, lãi suất ổn định để người thu nhập trung bình có thể tiếp cận.

Hạn chế đầu cơ: Chính sách thuế và kiểm soát thị trường thứ cấp sẽ góp phần giảm tình trạng “thổi giá” gây nhiễu loạn.

Chia sẻ với báo chí, bà Trương Thị Hòa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM cho rằng, muốn giảm giá nhà, phải tăng cung. Muốn tăng cung, phải tháo gỡ pháp lý. Đồng thời, chính sách nhà ở xã hội phải đi kèm các ưu đãi cụ thể, chứ không thể chỉ dừng trên giấy.

Ông Vương Duy Dũng, Cục phó Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cũng cho biết, để giải quyết thực trạng này, cần tập trung vào 2 công cụ điều tiết là đất đai và tài chính để kìm hãm đà tăng giá.

Theo ông Dũng, việc quyết liệt đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư, giúp giảm bớt thời gian và chi phí tuân thủ, từ đó tác động trực tiếp đến giá bán.

“Các thủ tục về đầu tư, thủ tục về đất đai, thủ tục về quy hoạch và đặc biệt cả thủ tục về xây dựng sẽ được tiếp tục sửa đổi để đơn giản hóa, cắt giảm để tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư, giảm bớt thời gian và chi phí tuân thủ các thủ tục đầu tư xây dựng các dự án bất động sản”, ông Dũng đề xuất.

Ông Dũng nói thêm, dù cơ cấu sản phẩm đã có sự điều chỉnh, phân khúc nhà ở giá rẻ, phù hợp với người thu nhập thấp vẫn còn thiếu hụt trầm trọng. Do đó, cần có cơ chế đặc thù để thúc đẩy và hỗ trợ phân khúc này phát triển, đáp ứng nhu cầu an cư chính đáng của đại đa số người dân.

Đừng để “an cư” mãi là giấc mơ xa vời

Việc người đứng đầu Chính phủ lên tiếng trước tình trạng giá nhà leo thang cho thấy nỗi lo an cư của người dân đã trở thành vấn đề xã hội cấp bách. Câu hỏi đặt ra: bao giờ giấc mơ về một mái ấm thực sự dành cho người lao động mới thôi xa vời?

Nếu không có những bước đi mạnh mẽ và đồng bộ, thị trường bất động sản sẽ tiếp tục phát triển lệch lạc, phục vụ phần lớn cho giới đầu tư thay vì nhu cầu ở thực. Và khi ấy, giấc mơ an cư – vốn là nền tảng cho ổn định xã hội – sẽ vẫn chỉ là một giấc mơ “trên trời”.