Người ở nhà

Chị hiểu mình đã tạo cho chồng thói quen không dễ thay đổi: thói coi mọi việc liên quan đến con cái, nhà cửa, cơm nước là của đàn bà.

Nhiều thứ trên ti vi qua đi không để lại dấu vết, nhưng tin các bà mẹ được nghỉ hộ sản sáu tháng thì bà nội cập nhật rất nhanh, nhớ kỹ và “phát lại” nhiều lần trong những bữa ăn.
Bà mừng lắm, vì cô dâu út là giáo viên, chỉ cần thu xếp chút xíu là có thể được nghỉ thêm mấy tháng hè, khi phải đi làm lại thì cháu bà đã cứng cáp. Mà có khi ở nhà trông con luôn, khỏi phải đi làm là khỏe nhất. Như chị Hai, cũng cử nhân kinh tế, nhưng từ lúc có con là ở nhà luôn tới giờ, tính ra, thời buổi lương ba cọc ba đồng, ở nhà còn đỡ tiền xăng xe, quần áo…
Chồng Út tán thêm, bà Thủ tướng Đức Angela Merkel mới đây đã quyết định chính phủ sẽ bớt tập trung tiền cho việc xây dựng nhà trẻ, khuyến khích các bà mẹ nhận trợ cấp để ở nhà nuôi con, mỗi bà mẹ có con từ 13 đến 36 tháng có thể chọn phương án ở nhà nuôi con với khoản trợ cấp 150 euro/tháng, tính ra hơn bốn triệu đồng Việt Nam. Tưởng bao nhiêu, chứ chừng ấy tiền, chồng sẵn sàng trả lương để vợ ở nhà nuôi con cho khỏe!
Ảnh minh họa.
 Ảnh minh họa.
Bất ngờ lớn nhất là chị Hai. Một bữa chị em rù rì, chị bảo Út đừng nghỉ việc, chị cũng đang tính đi làm lại, dù biết khó khăn lắm, vì chị ở nhà 14 năm rồi.
Còn nhớ khi mang thai đứa thứ nhất, chồng chị thuyết phục: “Anh đi làm đủ tiền nuôi em và con, em đừng đi làm nữa, vất vả cực nhọc mà lương tiền chẳng bao nhiêu. Có em ở nhà chăm con anh mới yên tâm. Con mình cần mẹ, chẳng ai thay thế em được…”. Sinh bé thứ nhất, niềm vui làm mẹ đầy ắp cùng với cảm giác không thể rời con được khiến chị thấy việc ở nhà chăm con là may mắn của mình. Rồi bé thứ hai ra đời. Năm năm, sáu năm rồi, giờ chị đã ra dáng một bà nội trợ. Kiến thức chuyên môn rơi rụng dần, đến nỗi năm rồi chị đã im lặng từ chối đám bạn rủ họp lớp, vì nghĩ mình đến đó sao lạc lõng quá.
Mai Yên, cô bạn chị lấy chồng nước ngoài, cũng ở nhà nuôi con, hưởng trợ cấp dành cho bà mẹ. Một hôm viết thư than thở: “Mình nhớ cảm giác đi làm. Mình muốn đi làm lại, dù biết chắc chắn là vất vả hơn, lương có khi không bằng tiền trợ cấp…”.
Thực tế, trong gia đình hay trong xã hội, người làm ra tiền thường giữ vai trò quyết định, có tiếng nói ảnh hưởng lớn hơn. Người còn lại trở thành phụ thuộc. Phụ nữ ở nhà có khi quanh quẩn những việc không tên suốt ngày không hết, nhưng những việc ấy lại không trực tiếp làm ra tiền. Sữa, tã cho con, cơm nước, chợ búa, thuốc men… chỉ khiến tiền tiêu đi mà thôi. Những năm đầu tiên chị ở nhà, vợ chồng còn ríu rít những khi anh đi làm về, nhưng càng ngày, chủ đề chung của những câu chuyện càng cạn. Anh ham lai rai quán xá. Chị ít hẳn bạn bè, chỉ còn kết thân với bà bán rau, bán thịt và những bà nội trợ khác chung cảnh đưa con xuống sân chơi buổi chiều. Đã thấy có khi anh chậm đưa tiền mà chị không dám nhắc, bởi biết chắc sẽ nhận được cái cau mặt khó chịu của chồng. Những khi con đau ốm, mình chị quần quật từ nhà tới bệnh viện, vẫn không tránh khỏi những lời bóng gió, sự bực bội, gắt gỏng của chồng và của cả bố mẹ chồng: ở nhà có chừng đó việc mà cũng không xong!
Chị nhớ mình ngày trước, cũng trẻ trung, năng động, nuôi quyết tâm sẽ trở thành một trưởng phòng. Vậy mà giờ đây, ngoại ngữ rơi rụng, sự nhanh nhạy cùn mòn, trước một sự kiện cỏn con cũng thấy lo lắng. Rồi chị lại còn béo ra vì bữa nào cũng “dọn dẹp” đồ ăn thừa cho con, chẳng nghĩ gì đến ăn kiêng, giữ dáng vì cứ quanh quẩn suốt ngày với đồ bộ, quần lửng, áo thun. Đôi khi chạnh lòng nhìn những cô nàng thon thả, nhanh nhẹn, váy bó giày cao gót, chị vẩn vơ lo, liệu chồng mình có vượt qua nổi những “váy ngắn chân trần” long lanh trong công sở kia không.
Chị quyết định đi làm trở lại!
Trẻ con trong nhà đã lớn. Chị bàn với chồng phân công nhau đưa đón con. Anh bảo không quen, giờ giấc sát rạt, hay là nhờ bác Tư xe ôm? Chị phản đối. Anh không thể đơn giản dùng tiền thuê, hay đẩy con cho người lạ, trong khi anh cũng như chị, có một nửa trách nhiệm nuôi dạy con. Nhưng, một vài lần chứng kiến cảnh con bé chín tuổi đứng đợi bố trước cửa trường khi trời đã sập tối, chị hiểu mình đã tạo cho chồng một thói quen không dễ gì thay đổi: thói quen coi mọi việc liên quan đến con cái, nhà cửa, cơm nước là chuyện của đàn bà, vô tư không lo lắng khi biết đã có vợ lo...
Chị phải thu xếp thời gian đón con, nhưng không dễ gì. Đi làm nửa tháng, chị gầy hẳn đi: giờ giấc gò bó, tâm lý không ổn định, áp lực công việc... Người ta chẳng thể nào đi làm “cho vui” trong một cộng đồng mà mọi cá nhân đều phải nỗ lực hoàn thành phần việc của mình.
Nhiều người bảo: ở nhà chồng nuôi, có phước không chịu hưởng, lại muốn lăn lưng ra đời cho vất vả. Nhưng chị biết, mình sẽ tiếp tục cố gắng. Hơn cả tiền bạc, cảm giác được sống bằng năng lực của bản thân, cảm giác mình hữu ích và tự lập là động lực thôi thúc chị. Mạnh hơn nữa là cảm giác được tôn trọng, được tự chủ, cảm giác mình sống bằng chính nghề nghiệp của mình, tiêu đồng tiền do chính mình làm ra.
Chị bảo Út: có người ở trong nhà rồi tự mình đóng kín cửa, chọn một cuộc đời bình an, bình an đến mức có lúc gần như vô nghĩa. Gia đình, xã hội đã cung cấp nền giáo dục, nghề nghiệp để người phụ nữ tìm thấy sự bình đẳng trong quan hệ xã hội và gia đình. Quãng thời gian ở nhà nuôi con lại đẩy người phụ nữ về với công việc nội trợ đơn thuần và phụ thuộc. Lý do thường được viện đến là con, nhưng đó không phải là lý do để người phụ nữ giam mình trong sự phụ thuộc vĩnh viễn.
Luật định cho sáu tháng nghỉ hộ sản, là dành cơ hội để người mẹ trẻ được trở lại với công việc trong một tâm thế ổn định hơn. Việc tổ chức gia đình phải là việc của cả hai vợ chồng, sao cho “ở nhà” là quãng thời gian tiếp thêm sức lực cho người phụ nữ trên bước đường phát triển; sao cho “người ở nhà” vẫn có thể thoải mái tự tin khi bước vào thế giới công việc, vươn lên bằng khả năng của mình.

Món quà từ quá khứ

Hơn 20 năm trôi qua, vật đổi, sao rời. Tình cờ anh tìm thấy em trên FB, cũng từ những kết nối của bạn bè cùng trường phổ thông năm xưa. 

Anh chợt xuất hiện từ đâu đó, trong quá khứ xa xăm, trên con đường đời xao xác đông đúc mỏi mệt của em. Và đúng vào lúc em bơ vơ nhất giữa những ồn ào của cuộc sống, anh dịu dàng nói: anh đã yêu em từ ngày xa xưa.

Em đã nhận ra ngay anh khi anh vừa nhắc lại một đôi chuyện kỷ niệm. Người con trai ngày đó hay lấp ló cửa nhà em, hay lẽo đẽo theo em trên con đường từ trường về nhà. Anh bảo, ngày ấy anh là thằng học trò nghèo, cha sau ngày giải phóng thất nghiệp, mẹ từ một cô giáo phải ra đường buôn thúng bán bưng nuôi đàn con sáu đứa. Thế nên kỷ niệm thời học trò của anh là nỗi tủi hổ của cái quần ngắn lên đến mắt cá chân, là chiếc áo vá víu mấy lần.

Ảnh minh họa.
 Ảnh minh họa.
Còn em là con gái gia đình tập kết trở về Sài Gòn. Cha mẹ được phân nhà biệt thự, quần áo đi học được ủi phẳng phiu, tóc cột ngày một màu nơ. Anh chỉ dám nhìn em từ xa, lấp ló trước cổng nhà mà yêu thầm và nhớ thầm. Tình yêu đó, em nào có hay biết, chỉ bất ngờ ngỡ ngàng nhận ra khi anh kể về mùi nước bồ kết má gội đầu cho em trước hiên nhà, chậu hoa quỳnh em hay chăm trên ban công, thậm chí con chó trắng em cưng, hay sủa thằng bé si tình nghèo suốt ngày rình trước ngõ. Tình yêu đó, em nào có hay biết khi anh kể cuộc sống vất vả, bao lần anh tính nghỉ học, đi bán vé số hay đánh giày giúp mẹ nuôi các em, nhưng ý nghĩ nghỉ học thì không còn được nhìn thấy em nữa khiến anh cứ cố bám lại, trì lại để mà tiếp tục con đường học vấn, hết cấp hai, rồi leo dốc qua được đến cấp 3.

Vậy là nhờ có em mà anh đã học được đến thế. Cho đến năm lớp 11 thì anh buộc lòng phải vào học trường nghề, nhưng chiều nào cúp được là anh chạy về trường cũ đứng nhìn em dắt chiếc xe đạp màu tím điệu đà ra cổng…Rồi có lần trong lúc đang hàn đồ cho khách, nghe thằng bạn kể em đã tốt nghiệp loại giỏi, thi đại học xuất sắc và đi nước ngoài rồi, nước mắt anh chảy trong chiếc kính bảo hộ không ai hay, anh biết, con đường chúng ta rẽ về hai phía ngày càng xa nhau… xa nhau tít tắp… Thế nhưng, anh vẫn chưa bao giờ được nói với em một lời.

Hơn 20 năm trôi qua, vật đổi, sao rời. Tình cờ anh tìm thấy em trên FB, cũng từ những kết nối của bạn bè cùng trường phổ thông năm xưa. Tấm hình em tuổi 40 vẫn những nét quen thuộc ngày xưa. Đọc FB em, biết em đang một mình một con đường, biết em đã từng đớn đau, biết em đang dần bình yên, lòng anh xốn xang như chợt lạc mất đường đi. Anh nhắn tin xin kết bạn với em mà run rẩy hết cả chân tay, cả trái tim. Anh quên mất mình đã là một doanh nhân thành đạt. Anh quên mất mình là bố của hai đứa con xinh xắn, ngoan ngoãn, là chồng của một người vợ hiền hậu, đảm đang. Anh trở lại là thằng bé đứng lấp ló trước cửa nhà em, chỉ mong được nhìn thấy một nụ cười nhẹ kiêu sa, một cái vuốt tóc thanh nhã, dịu dàng.

Chỉ một lần tâm sự thôi, anh đã trút hết cho em tất cả những chất chứa chồng chất của mấy chục năm trước anh giấu trong lòng. Giọng anh trầm và ấm. Giọng em nhẹ và buồn. Em đã sững sờ khi nghe câu chuyện anh kể về tình yêu anh dành cho em suốt nhiều năm thơ ấu. Em chợt có cảm giác như mình vừa được tặng một món quà quý giá. Anh thì cứ miên man kể mãi, kể mãi những điều anh đã trải qua một mình. Và anh hạnh phúc biết nhường nào khi em bảo: Em nhớ ra anh rồi, có phải anh là một cậu bé có đôi mắt rất to và những lọn tóc dợn sóng tự nhiên trước trán. Ngày đó, em đã nhận ra anh, nhận ra những gì anh nhắn gửi trong ánh mắt dõi theo tội nghiệp ấy. Nhưng em hồn nhiên vô tư nên chẳng nghĩ gì. Giọng anh chợt thảng thốt, bàng hoàng: Vậy là em có biết đến anh?

Ngày hôm qua, nghe em kể chuyện về anh, cô bạn gái thân sốt ruột hỏi: Rồi sao nữa, sao nữa? Có hẹn hò, có gặp nhau không? Em cười nhẹ nhàng bảo: Gặp nhau làm gì? Anh ấy đã nói được điều hơn 20 năm trước không thể nói, thế là anh ấy đã hạnh phúc rồi. Còn em, em đã có thêm một hành trang quý giá cho con đường dài khó khăn trước mắt. Chúng ta biết rằng niềm vui này là vừa đủ, món quà mà chúng ta trao nhau là vừa đủ, đừng quá tham lam phải không anh?