Khi khai quật một ngôi mộ biệt lập ở Sudan, các nhà khảo cổ đã tìm thấy bằng chứng đầu tiên về một nghi lễ tang lễ chưa được biết đến diễn ra gần 4.000 năm trước tại một vương quốc ít người biết đến ở châu Phi. Ảnh: Ewa Lesner.
Cụ thể, trong ngôi mộ cổ trên, các nhà khảo cổ đã khai quật được một chiếc bình gốm chứa thực vật và gỗ cháy đen, xương động vật và các mảnh côn trùng. Tất cả những thứ này được nhóm nghiên cứu cho rằng là tàn tích của một nghi lễ tang lễ. Ảnh: Patryk Muntowski.
"Chúng tôi không biết đến trường hợp nào tương tự. Phát hiện này vô cùng bí ẩn, thậm chí khác thường bởi chúng tôi không biết ý nghĩa của nghi lễ này", đồng tác giả nghiên cứu Henryk Paner và là nhà khảo cổ học tại Trung tâm Khảo cổ Địa Trung Hải Ba Lan thuộc Đại học Warsaw cho hay. Ảnh: Clemens Schmillen / Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0.
Theo nhóm nghiên cứu, ngôi mộ thuộc về một người đàn ông trung niên, được tìm thấy vào năm 2018 trong một dự án khảo sát khảo cổ học tại sa mạc Bayuda ở đông bắc Sudan. Ngôi mộ được các chuyên gia xác định có niên đại từ năm 2050 trước Công nguyên đến năm 1750 trước Công nguyên. Từ đây, họ suy đoán chủ nhân ngôi mộ có thể là cư dân của Vương quốc Kerma - một nền văn minh Nubia sơ khai nằm cạnh Ai Cập cổ đại. Ảnh: Canva | Indian Defence Review.
Bên trong ngôi mộ, với một gò đất hình bầu dục phía trên, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra một bộ xương nam giới, 2 chiếc bình gốm đặt phía sau đầu và 82 hạt gốm hình đĩa tráng men xanh quanh cổ. Ảnh: A. Pudło in Badura et al. 2025.
Những hiện vật được tìm thấy trong mộ cổ cho thấy người đàn ông này không phải xuất thân từ tầng lớp thượng lưu. Trong số các hiện vật, một chiếc bình "khác thường" với những thứ bên trong từng bị đốt cháy liên quan đến một nghi lễ tang lễ. Ảnh: Lassi - CC BY-SA 4.0.
Bởi lẽ, bên trong chiếc bình có những thứ cháy đen của thực vật, gỗ, động vật, côn trùng. Phần lớn gỗ được các chuyên gia xác định đến từ cây keo. Họ cũng xác định được 2 loại cây họ đậu, có thể là một loại đậu lăng và một loại đậu hạt cùng với ngũ cốc trong số những tàn tích thực vật cháy đen được tìm thấy bên trong chiếc bình. Ảnh: Jac Srijbos8 – CC BY-SA 3.0.
Các chuyên gia cũng phát hiện chiếc bình chứa một vài con mọt, có khả năng đã bám vào cây cối từ thời cổ đại. Do chiếc bình không có dấu hiệu bị đốt cháy nên giới nghiên cứu tin rằng, những thứ cháy đen của thực vật, gỗ, động vật, côn trùng có thể chỉ đơn giản là được người xưa nhét vào bên trong bình. Chúng có thể là một phần của bữa tiệc trong tang lễ diễn ra vào gần 4.000 năm trước. Ảnh: Ancient-origins.
Những tàn tích thực vật chỉ ra rằng khu vực này từng có môi trường kiểu thảo nguyên ẩm ướt hơn khi người đàn ông được chôn cất, khác xa so với môi trường sa mạc hiện nay. Ảnh: Matthias Gehricke/CC BY-SA 4.0.
Chiếc bình còn lại được tìm thấy trong ngôi mộ đặt gần thi hài người quá cố nhưng không có gì bên trong. Đây là ngôi mộ đầu tiên từ Vương quốc Kerma tiết lộ bằng chứng về một nghi lễ tang lễ diễn ra cách đây khoảng 4.000 năm cung cấp nhiều thông tin quan trọng về đời sống văn hóa cũng như nghi lễ tang lễ khi ấy. Ảnh: Matthias Gehricke/CC BY-SA 4.0.
