Tình hình an ninh châu Âu tiếp tục nóng bỏng khi NATO buộc phải triển khai máy bay chiến đấu để bảo vệ không phận, sau khi Nga tiến hành một loạt đòn tấn công tên lửa tầm xa nhằm vào Ukraine. Động thái này không chỉ cho thấy mức độ leo thang của cuộc xung đột mà còn phản ánh nguy cơ lan rộng ra ngoài lãnh thổ Ukraine.
Theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine, chỉ trong đêm 18 rạng sáng 19/8, Nga đã phóng tổng cộng 280 phương tiện tấn công từ xa, trong đó có tới 270 máy bay không người lái tự sát kiểu Shahed, năm tên lửa đạn đạo Iskander-M và năm tên lửa hành trình Kh-101. Đây là một trong những đợt tập kích đường không quy mô lớn nhất kể từ đầu năm 2025.
Trước mối đe dọa trực tiếp từ hoạt động quân sự của Nga, Bộ Tư lệnh Tác chiến của Lực lượng Vũ trang Ba Lan đã ngay lập tức kích hoạt toàn bộ quy trình ứng phó khẩn cấp. Máy bay chiến đấu của Ba Lan cùng với đồng minh Thụy Điển được điều động lên không, trong khi hệ thống phòng không mặt đất và radar trinh sát đạt trạng thái sẵn sàng cao nhất.
Một điểm đáng chú ý là sự tham gia của các tiêm kích JAS 39 Gripen thuộc Không quân Thụy Điển. Một số chiếc hiện đang đồn trú tại căn cứ không quân ở Ba Lan và tối qua đã xuất kích để tuần tra, hỗ trợ bảo vệ không phận quốc gia thành viên NATO. Đây được xem là biểu hiện rõ nét của sự phối hợp quân sự giữa các đồng minh từ sau khi Thụy Điển gia nhập NATO.
Dù các tên lửa và UAV Nga được phóng với mục tiêu chính là các cơ sở quân sự và hạ tầng năng lượng của Ukraine, nhưng đường bay phức tạp của chúng khiến không phận Ba Lan nhiều lần bị đe dọa. Theo giới quan sát, chỉ cần một vụ rơi tên lửa hoặc UAV vào lãnh thổ NATO, nguy cơ xảy ra đối đầu trực tiếp Nga-NATO sẽ tăng lên đáng kể.
Trong bối cảnh đó, Ba Lan tiếp tục duy trì tình trạng báo động cao. Các tổ hợp Patriot và hệ thống phòng không tầm trung CAMM đang được đặt trong thế sẵn sàng khai hỏa. Sự phối hợp chặt chẽ giữa không quân và phòng không mặt đất được đánh giá là yếu tố then chốt giúp NATO ngăn chặn bất kỳ sự cố mất kiểm soát nào.
Việc Nga tăng cường tấn công bằng UAV Shahed và tên lửa Iskander-M cũng gửi đi thông điệp chính trị rõ ràng. Điện Kremlin muốn chứng minh khả năng tấn công ồ ạt, bất chấp hệ thống phòng thủ của Ukraine ngày càng dày đặc nhờ sự hỗ trợ của phương Tây. Đồng thời, Nga cũng thử phản ứng của NATO khi các tuyến bay đe dọa sát biên giới Ba Lan.
Theo Không quân Ukraine, lực lượng phòng không đã bắn hạ phần lớn UAV và tên lửa, nhưng vẫn có một số mục tiêu lọt qua, gây thiệt hại cho hạ tầng năng lượng và nhà máy công nghiệp ở miền Trung. Các chuyên gia cho rằng với nhịp độ tấn công này, kho dự trữ tên lửa phòng không của Kiev sẽ chịu áp lực lớn, buộc phương Tây phải nhanh chóng bổ sung viện trợ.
Song song với diễn biến quân sự, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tổ chức cuộc họp tại Washington với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và nhiều lãnh đạo châu Âu. Trọng tâm cuộc họp xoay quanh triển vọng khởi động một tiến trình hòa bình mới, trong bối cảnh cả Nga và Ukraine đều đang theo đuổi chiến thuật leo thang nhằm giành lợi thế trước bàn đàm phán.
Giới phân tích nhận định NATO đang ở thế khó: một mặt phải thể hiện sự đoàn kết và bảo vệ lãnh thổ thành viên, mặt khác tránh hành động có thể khiến xung đột leo thang thành đối đầu trực tiếp với Nga. Việc điều động Gripen và F-16 tuần tra trên bầu trời Ba Lan là biện pháp răn đe, nhưng cũng ẩn chứa nguy cơ va chạm không mong muốn.
Phản ứng của Thụy Điển và Ba Lan cho thấy các quốc gia châu Âu ngày càng quyết tâm bảo vệ an ninh tập thể. Việc triển khai chiến đấu cơ đồng minh đã gửi đi tín hiệu mạnh mẽ rằng NATO sẽ không khoan nhượng với bất kỳ mối đe dọa nào đối với không phận của mình. Điều này cũng góp phần củng cố niềm tin chính trị và quân sự giữa các nước thành viên.
Dù các nỗ lực ngoại giao vẫn đang tiếp diễn, tình hình chiến sự tại Ukraine chưa cho thấy dấu hiệu hạ nhiệt. Các đợt tập kích đường không của Nga và viện trợ phòng không từ phương Tây cho thấy cuộc chiến còn kéo dài, trở thành thử thách sống còn cho Ukraine và phép thử nghiêm trọng với an ninh NATO.
