Mỹ nâng cấp MQ-9 Reaper dùng laser dẫn Hellfire bắn mục tiêu bay

Ngày 10/9, Mỹ công bố đoạn video gây chấn động dài 50 giây, được cho là quay ngày 30/10/2024, ghi lại cảnh UAV MQ-9 Reaper lần đầu khai hỏa tên lửa Hellfire vào một vật thể bí ẩn trên bầu trời Yemen. Thước phim hiếm hoi này không chỉ hé lộ bước ngoặt mới trong chiến tranh không người lái, mà còn làm dấy lên nhiều câu hỏi về những gì thực sự đang diễn ra.

Điều đáng chú ý là trên màn hình video xuất hiện dòng chữ “LRD LASE DES”, xác nhận rằng một chiếc MQ-9 đã chiếu laser mục tiêu để dẫn hướng cho quả Hellfire từ chiếc còn lại. Đây vốn là kỹ thuật quen thuộc trong tấn công mặt đất, nhưng nay được ứng dụng cho mục tiêu trên không.

Ngoài ra, tên lửa AGM-114 Hellfire được phát triển từ thập niên 1980 như vũ khí chống tăng. Qua nhiều thập kỷ, nó trở thành biểu tượng của các dòng UAV trong các chiến dịch chống khủng bố. Việc sử dụng Hellfire trong phòng không cho thấy Mỹ đang thử khai thác thêm chức năng ngoài thiết kế ban đầu.

Tuy nhiên, về mặt kỹ thuật, Hellfire không được tối ưu cho không chiến. Nó thiếu cảm biến radar hay hồng ngoại, phụ thuộc hoàn toàn vào dẫn đường laser. Điều đó đồng nghĩa mục tiêu phải bay chậm, theo quỹ đạo ổn định thì quả đạn mới có thể đánh trúng. Vì vậy, nhiều khả năng vật thể trong video là UAV kamikaze hoặc tên lửa hành trình cận âm của Houthi.

Từ cuối năm 2023, phiến quân Houthi đã liên tục tập kích tàu bè, căn cứ và cả Israel. Mỹ phải triển khai UAV MQ-9 thường trực để giám sát và ngăn chặn. Trong bối cảnh đó, thử nghiệm Hellfire trong vai trò phòng không là một bước đi hợp lý, vừa mang tính thực tế, vừa mang tính khẩn cấp.

Đây cũng không phải là lần đầu UAV Mỹ được thử sức trong không chiến. Năm 2002, Predator từng phóng tên lửa Stinger vào MiG-25 Iraq. Đến năm 2017, Reaper đã thử nghiệm AIM-9X và hạ thành công mục tiêu UAV. MQ-1C Gray Eagle gần đây cũng sử dụng Hellfire AGM-114L dẫn đường radar để tiêu diệt UAV.

Bên cạnh Hellfire, Mỹ còn theo đuổi xu hướng “tái chế” vũ khí đối đất thành phòng không. Tiêu biểu là APKWS II - tên lửa 70mm gắn bộ dẫn hướng laser, biến thành vũ khí phòng không giá rẻ. Từ năm 2019, APKWS đã được thử nghiệm thành công và nay đang được triển khai thực chiến ở Biển Đỏ để đối phó UAV Houthi.

Tuy nhiên, đoạn video cũng làm lộ rõ nhược điểm của Hellfire khi sử dụng trong phòng không. Quả đạn dường như chỉ va chạm, tạo mảnh vỡ mà không phát nổ, khiến mục tiêu không bị phá hủy hoàn toàn. Ngòi nổ của Hellfire vốn được thiết kế cho mục tiêu mặt đất, nên chưa đủ tối ưu để đánh sập vật thể bay trên không.

Một câu hỏi lớn đặt ra: liệu có thể khai hỏa vào vật thể chưa được xác định danh tính rõ ràng? Trong môi trường tác chiến Yemen, nơi UAV Houthi liên tục tấn công, quyết định này có thể dựa vào đánh giá mối đe dọa tức thời, nhưng vẫn gây tranh cãi về nguyên tắc.

Bên cạnh đó, việc video được công bố trong phiên điều trần về vật thể lạ đã khiến dư luận liên tưởng đến UFO. Thực tế, nhiều khả năng đây chỉ là UAV hoặc tên lửa hành trình, nhưng chất lượng hình ảnh kém đã khiến nó trông kỳ lạ hơn, từ đó thổi bùng thêm các giả thuyết.

Hơn thế nữa, sự kiện này cũng cho thấy sự chuyển mình của MQ-9 Reaper. Từ chỗ là “kẻ săn mồi mặt đất”, nó đang dần trở thành nền tảng vũ khí đa năng, có thể đối phó cả mục tiêu trên không. Trong bối cảnh UAV đang ngày càng trở thành mối đe dọa nghiêm trọng, Reaper được kỳ vọng sẽ đóng vai trò trung tâm trong chiến tranh tương lai.

Cuối cùng, cho dù vật thể trong video là UAV Houthi hay một vật thể bay khó lý giải, điều rõ ràng là Mỹ đang tận dụng tối đa MQ-9 Reaper. Việc thử nghiệm Hellfire trong phòng không không chỉ mang tính ứng biến chiến thuật, mà còn mở ra hướng phát triển mới cho chiến tranh không người lái - nơi mỗi nền tảng UAV có thể vừa tấn công, vừa phòng thủ trên bầu trời.