Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, bên cạnh thành tích trúng thầu ấn tượng, hoạt động của Công ty TNHH Một Thành viên Thương mại & Dịch vụ Phong Dũng (Công ty Phong Dũng) còn ghi nhận những con số đáng suy ngẫm về hiệu quả kinh tế, thể hiện qua tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước rất khiêm tốn.
1,31% - Con số biết nói và những dấu hỏi
Dữ liệu tổng hợp cho thấy tỷ lệ tiết kiệm trung bình trên tất cả các gói thầu mà Công ty Phong Dũng đã trúng chỉ đạt 1,31% (tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán là 98,69%).
Trong lĩnh vực cung cấp hàng hóa, thiết bị công nghệ thông tin – nơi Công ty Phong Dũng hoạt động chủ lực và thị trường có tính cạnh tranh cao – con số 1,31% là một chỉ số cần được phân tích kỹ lưỡng. Khi soi chiếu vào các gói thầu cụ thể, bức tranh này càng trở nên rõ nét hơn với hàng loạt gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm ở mức "tượng trưng", dưới 1%.
Điểm danh các gói thầu tiết kiệm thấp tại Công ty Điện lực Bến Tre
Một ví dụ điển hình là chuỗi gói thầu do Công ty Điện lực Bến Tre (nay thuộc Công ty Điện lực Vĩnh Long sau sáp nhập) mời thầu.
Cụ thể, "Gói thầu Mua sắm thiết bị CNTT năm 2024". Gói thầu có giá dự toán là 3.561.350.000 đồng. Theo Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu số 1517/QĐ-PCBTr ký ngày 15/07/2024, Công ty Phong Dũng đã trúng thầu với giá 3.554.990.000 đồng. Mức chênh lệch chỉ là 6.360.000 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm đạt mức rất thấp, chỉ khoảng 0,18%.
Lùi lại thời gian, kịch bản tương tự cũng diễn ra tại cùng chủ đầu tư này. "Gói thầu: Thiết bị VTCNTT năm 2022" có giá dự toán là 6.495.840.000 đồng. Theo Quyết định phê duyệt số 1943/QĐ-PCBTr ngày 19/12/2022, Công ty Phong Dũng trúng thầu với giá 6.478.180.000 đồng. Mức tiết kiệm cho ngân sách là 17.660.000 đồng, tương đương tỷ lệ 0,27%.
Tiếp tục xem xét "Gói thầu Mua sắm thiết bị công nghệ thông tin năm 2021", giá gói thầu là 6.195.900.000 đồng. Công ty Phong Dũng trúng thầu với giá 6.178.790.000 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm cũng chỉ đạt khoảng 0,27%.
Hiện tượng lan rộng và sự không nhất quán trong dữ liệu
Không chỉ tại Công ty Điện lực Bến Tre, hiện tượng này còn xuất hiện ở các chủ đầu tư khác. Đơn cử như "Gói thầu Mua sắm thiết bị phục vụ công tác khám, chữa bệnh của Bệnh viện Đa khoa khu vực Ba Tri", phê duyệt ngày 02/07/2024. Giá gói thầu là 928.746.000 đồng. Công ty Phong Dũng trúng thầu với giá 925.338.000 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm đạt khoảng 0,37%.
Đáng chú ý, khi rà soát dữ liệu về "Gói thầu: Cung cấp, lắp đặt thiết bị máy tính" do Bệnh viện Nguyễn Đình Chiểu mời thầu (phê duyệt tháng 12/2020), Giá gói thầu là 993.450.000 đồng. Công ty Phong Dũng trúng thầu với giá 883.890.000 đồng.
Bảng tổng hợp một số gói thầu Công ty Phong Dũng trúng với tỷ lệ tiết kiệm thấp (dựa trên dữ liệu được cung cấp):
| Tên gói thầu | Chủ đầu tư/Bên mời thầu (Tên cũ) | Giá gói thầu/Dự toán (đồng) | Giá trúng thầu (đồng) | Tỷ lệ tiết kiệm (%) |
| Mua sắm thiết bị CNTT năm 2024 | Công ty Điện lực Bến Tre | 3.561.350.000 | 3.554.990.000 | ~0,18% |
| Thiết bị VTCNTT năm 2022 | Công ty Điện lực Bến Tre | 6.495.840.000 | 6.478.180.000 | ~0,27% |
| Mua sắm thiết bị công nghệ thông tin năm 2021 | Công ty Điện lực Bến Tre | 6.195.900.000 | 6.178.790.000 | ~0,27% |
Xuất sang Trang tính
(Lưu ý: Tên Chủ đầu tư/Bên mời thầu được ghi theo thời điểm mời thầu. Hiện nay các đơn vị này thuộc tỉnh Vĩnh Long sau sáp nhập).
Góc nhìn pháp lý về hiệu quả kinh tế trong đấu thầu
Việc nhà thầu trúng thầu với giá sát nút dự toán không phải là hành vi vi phạm pháp luật nếu quy trình được thực hiện đúng quy định và giá gói thầu được xây dựng phù hợp với giá thị trường. Tuy nhiên, khi hiện tượng này lặp đi lặp lại nhiều lần, trở thành một quy luật, thì nó lại đặt ra dấu hỏi lớn về mục tiêu "hiệu quả kinh tế" trong công tác đấu thầu.
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TPHCM, cho biết: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn đều nhấn mạnh các nguyên tắc cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Tỷ lệ tiết kiệm là một trong những thước đo quan trọng của hiệu quả kinh tế. Mặc dù pháp luật không quy định một tỷ lệ tiết kiệm tối thiểu, nhưng việc hàng loạt gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm quá thấp, đặc biệt là dưới 1%, cần được các cơ quan chức năng xem xét, rà soát lại quy trình tổ chức lựa chọn nhà thầu, từ khâu lập hồ sơ mời thầu đến đánh giá hồ sơ dự thầu, để đảm bảo việc sử dụng vốn nhà nước đạt hiệu quả cao nhất."
Những con số thống kê về tỷ lệ tiết kiệm "khiêm tốn" cho thấy một khía cạnh đáng chú ý trong hoạt động trúng thầu của Công ty Phong Dũng. Điều gì dẫn đến hiện tượng này? Phải chăng nó liên quan đến mối quan hệ mật thiết giữa nhà thầu này và các chủ đầu tư "ruột"?
Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.
[Kỳ 3:] Giải mã mối quan hệ "sân nhà" giữa Công ty Phong Dũng và các chủ đầu tư tại Vĩnh Long
