Về thôn Xuân Tân, xã Xuân Bái hỏi nhà ông Thơ (56 tuổi) trồng bưởi ai cũng biết. Mọi người còn đặt cho ông cái tên “vua bưởi”. Bởi, ông Thơ không chỉ là người tiên phong trồng bưởi đỏ mà còn là người cấp giống bưởi này cho người dân địa phương trồng đại trà, mang lại thu nhập ổn định.

Ông Thơ cho biết, xã Thọ Xương (huyện Thọ Xuân) vốn nổi tiếng là đất trồng bưởi đỏ Luận Văn. Tuy nhiên, thời bấy giờ, người dân chỉ trồng manh mún trong đất vườn của gia đình.

Cách đây hơn 30 năm, ông Thơ lấy vợ. Vợ ông là người thôn Luận Văn, xã Thọ Xương. Khi đó, của hồi môn mà bố vợ cho hai vợ chồng ông là hai cây bưởi đỏ.

“Ngày đó, ở thôn Xuân Tân dân cư thưa thớt, chủ yếu sống dựa vào trồng sắn, ngô. Hai cây bưởi bố vợ cho là giống bưởi quý, tôi trồng ngay trước nhà. Chỉ sau một năm, cây đã phát triển tốt”, ông Thơ kể.

Nhận thấy thổ nhưỡng phù hợp với giống bưởi này, vợ chồng ông quyết tâm khai hoang khu đồi sau nhà, được khoảng nửa ha. Có đất, ông Thơ chiết cành để nhân giống.

Lấy ngắn nuôi dài, chỉ sau 3 năm, vợ chồng ông đã phủ kín diện tích đất khai hoang với hơn 200 gốc bưởi.

“Lúc bấy giờ, cả thôn chỉ có mình nhà tôi trồng bưởi. Ban đầu, người dân ở đây nghĩ tôi trồng cho vui. Nhưng khi lứa bưởi ra quả bói đầu tiên, vợ tôi mang ra chợ bán thì mọi người mua rất nhiều. Từ đó, nhờ vườn bưởi này, gia đình tôi có nguồn thu nhập ổn định”, ông Thơ cho biết.

Khi giống bưởi đắt khách, người dân trong làng thay nhau đến mua cây con của ông về trồng. Thôn Xuân Tân có hơn 100 hộ thì đến nay tất cả đều trồng bưởi đỏ. Nhà trồng ít cũng cả chục cây, nhà nhiều vài sào.

Theo ông Thơ, giống bưởi đỏ ăn không ngon như bưởi da xanh, bưởi Diễn, nhưng với đặc điểm đỏ từ vỏ vào ruột và có mùi thơm đặc trưng nên bán rất chạy. Vào dịp Tết, người dân thường mua về để bày mâm cúng trên bàn thờ nên cứ đến cuối năm là vườn bưởi nhà ông lại “cháy” hàng.

“Vườn bưởi nhà tôi hơn 30 năm tuổi, mỗi năm cho sản lượng hơn 5.000 quả nhưng hơn 20 năm qua chưa năm nào tôi phải bán lẻ. Giá bán cho thương lái cả vườn năm nay dao động từ 30.000-60.000 đồng/quả (tùy quả loại 1, loại 2), dự kiến thu về 250 triệu đồng, trừ chi phí lãi 200 triệu đồng”, ông Thơ nói.

Không chỉ thu nhập từ bán quả, ông Thơ còn chiết cành bán giống với giá 50.000 đồng/cây, mỗi năm ông kiếm thêm khoảng 50 triệu đồng.

Hiện diện tích trồng bưởi của gia đình ông Thơ vào khoảng 1ha, với hơn 500 gốc. Những năm tới, với số lượng cây trên, gia đình dự kiến thu về nửa tỷ đồng.

Ông Nguyễn Xuân Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Bái, cho hay, ông Thơ là người tiên phong trong việc phát triển mô hình trồng bưởi đỏ tiến vua ở địa phương.

Toàn xã có hơn 10ha bưởi đỏ. Nhờ trồng giống bưởi này mà nhiều gia đình có kinh tế ổn định. Địa phương đang xây dựng các vùng trồng trên quy mô lớn.

Theo lãnh đạo UBND huyện Thọ Xuân, giống bưởi đỏ Luận Văn từng bị mai một. Từ năm 2003, UBND huyện Thọ Xuân phối hợp với Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam triển khai đánh giá chất lượng bưởi để công nhận đây là giống cây ăn quả đặc sản, mang nét đặc trưng của vùng.

Đến nay, trên địa bàn huyện đã trồng hơn 56ha bưởi đỏ Luận Văn, tập trung chủ yếu tại các xã Thọ Xương, Xuân Bái và thị trấn Lam Sơn.