Ông Hai "cụt" – tên mọi người vẫn gọi ông một cách thân thương có tên thật là Thái Văn Hai, ngụ tại xã Ngũ Hiệp, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Ông bị mất cánh tay phải khi mới 12 tuổi do một tai nạn. Bác sĩ phải cắt bỏ cả cánh tay phải chỉ giữ lại 10cm mới cứu được mạng sống của ông.

Nhưng thật không may, trở về sau chiến tranh, cơ thể cậu bé Thái Văn Hai ngày nào đã không còn lành lặn sau khi được chỉ định cắt bỏ cánh tay để bảo toàn tính mạng. Nén buồn bã thất vọng vào trong, bỏ ngoài tai những hoài nghi dị nghị của bao người, cậu vẫn lầm lũi một mình làm bạn với cây đàn, không từ bỏ niềm đam mê thuở thiếu thời.

Đó là câu chuyện 49 năm về trước của ông Hai, người được mệnh danh là “độc thủ lục huyền cầm” xứ miền Tây Nam Bộ.

Kỳ nhân một tay

Đến ấp Tân Đông, xã Ngũ Hiệp, huyện Cai Lậy, hầu như già trẻ lớn bé ai cũng biết tới ông Hai, bởi ông là người hiền từ, dễ mến, chí thú làm ăn và đặc biệt là có biệt tài đàn ghi ta phím lõm chỉ với… một tay. Chú Hai, ông Hai, Hai đờn hay Hai "cụt"... là tên mà người dân nơi này thường thân thương khi nhắc đến ông.

Cù lao Ngũ Hiệp sầu riêng đã nổi tiếng từ bao đời nay. Công việc chính của ông Hai mùa này là chăm sóc 2 công vườn trồng sầu riêng, đây là nguồn thu nhập của gia đình ông. Trước đây, ông tham gia du kích xã, năm 1966 ông bị bom pháo chiến tranh cướp mất một cánh tay, năm đó ông vừa tròn 22 tuổi.

Từng nảy ra tư tưởng tiêu cực, không thiết sống nữa, nhưng nhờ niềm đam mê với đờn ca tài tử ông tìm lại được niềm vui cuộc đời. Nếu tính tuổi hưu thì nay ông cũng đã quá 5 năm. Với cuộc sống bình dị thanh thản nơi miệt vườn, chính tiếng đàn lời ca giúp ông có thêm niềm lạc quan. Ông đến với nghề đờn ca cũng vì đam mê và nó còn là cứu cánh cho ông khi còn trẻ.

Ông Hai chia sẻ: “Mê cái đàn này đến nỗi nửa đêm đang ngủ trong mùng nghe người ta đàn cai văng vẳng cũng tốc mùng dậy tới chỗ người ta đàn ca. Rồi tới khi người ta đàn ca xong người ta nghỉ uống nước, tôi chạy tới chụp cây đờn tôi khẩy, tôi vàu vậy đó. Nghe người ta đàn rồi bắt chước đàn theo”.

Cùng với ngón đàn độc đáo, điệu nghệ của độc thủ Hai "cụt", mới thấy được trong đời sống văn hóa nghệ thuật dân gian còn hàm chứa sức lan tỏa sức sống kì diệu khác đó là nhu cầu truyền dạy đờn ca tài tử. Tuy nghề đờn không ai có học hàm học vị, cũng không phải thi đầu vào, không phải sát hạch đầu ra, những lớp học không có niên khóa, học kì mà chỉ xuất phát từ nhu cầu đam mê của thầy và trò.

Đến với ông, học trò vừa được học nhịp phách vừa được học làn điệu, bài bản trong đờn ca tài tử. Từ những lớp học đơn sơ này, không ít học trò của ông đã trở thành những hạt nhân nòng cốt trong phong trào văn nghệ của địa phương phát triển.