Vào thời xưa, con người đã tiến hành ướp xác người và một số loài động vật để các thi thể còn nguyên vẹn đến hàng trăm, hàng ngàn năm sau.
Các chuyên gia khảo cổ đã phát hiện nhiều xác ướp ở nhiều nơi trên thế giới. Trong số đó, xác ướp được phát hiện nhiều nhất ở Ai Cập. Trong số những xác ướp được tìm thấy, giới chuyên gia phát hiện hơn 1 triệu xác ướp động vật ở Ai Cập, chủ yếu là mèo.
Xác ướp Ai Cập thường được tìm thấy là thi hài các vua chúa, tầng lớp quý tộc Ai Cập thời xưa. Xác ướp Ai Cập lâu đời nhất từng được phát hiện được ướp xác hoàn toàn tự nhiên, có niên đại 6.000 năm.
Ngoài Ai Cập, các chuyên gia còn phát hiện xác ướp ở các nơi khác, trong đó có châu Phi. Nhiều xác ướp được ướp một cách tự phát, trong đó có một số xác ướp hàng ngàn năm tuổi.
Nhà khảo cổ Fabrizio Mori đã phát hiện xác ướp trẻ sơ sinh trong chuyến thám hiểm ở Libya vào mùa đông năm 1958-1959, tại hang động tự nhiên vùng Uan Muhuggiag. Xác ướp trẻ em này được bọc trong da động vật và trên cổ đeo chiếc vòng làm từ vỏ trứng đà điểu.
Xác ướp đầu tiên được phát hiện tại Nam Phi lần đầu được tiến sĩ Johan Binneman phát hiện vào năm 1999. Xác ướp này được giới chuyên gia đặt tên là Moses. Theo ước tính, xác ướp này khoảng 2.000 năm tuổi.
Xác ướp ở châu Á thường được cho là vô tình ướp xác thi thể người quá cố. Theo đó, người chết vô tình được chôn cất ở một nơi có môi trường lý tưởng để bảo quản di hài. Đặc biệt là môi trường ở khu vực lòng chảo Tarim, Iran rất lý tưởng để ướp xác tự nhiên. Tuy nhiên, những xác ướp này sau khi được đào lên sẽ bị phân hủy nhanh chóng vì tiếp xúc với khí hậu ẩm ướt ở châu Á.
Trung Quốc là một trong số các quốc gia phát hiện các xác ướp giá trị. Nhiều nơi phát hiện xác ướp rất khó bảo quản di hài được lâu do yếu tố môi trường, thời tiết. Điều này khiến cho một số xác ướp sau khi khai quật lên bị phá hủy chỉ sau 1 vài tiếng đồng hồ.
Một trong số những xác ướp còn gần như nguyên vẹn tìm thấy ở Trung Quốc đó là của quý bà Dai. Khu vực phát hiện xác ướp là Xin Zhui - nơi có điều kiện môi trường không thuận lợi cho việc ướp xác. Xác ướp quý bà Dai được phát hiện đầu năm 1970 ở địa điểm khảo cổ học Mawangdui, Changsha. Bà là vợ của Hầu tước Dai sống vào triều đại nhà Hán. Bà được chôn cất cùng người chồng.
Cho đến năm 2012, các chuyên gia phát hiện ít nhất 8 xác ướp con người còn nguyên vẹn tại khu mỏ muối Douzlakh tại Chehr Abad, tây bắc Iran. Do được bảo quản trong muối nên những xác ướp này được các chuyên gia gọi là “người muối”. Thông qua kiểm qua, phân tích, các chuyên gia tiết lộ 3 xác ướp trong số này có từ khoảng năm 300 TCN.
Xác ướp người Siberi là một khám phá thú vị trong giới khảo cổ học. Năm 1993, một nhóm khảo cổ học người Nga do Tiến sĩ Natalia Polosmak dẫn đầu đã phát hiện xác ướp một phụ nữ thuộc chủng tộc Scytho-Siberia ở cao nguyên Ukok thuộc dãy núi Altay gần với biên giới Mông Cổ. Xác này được bảo quản một cách tự nhiên trong thời tiết lạnh giá khắc nghiệt của vùng thảo nguyên Siberi.
Tại châu Âu, các chuyên gia cũng phát hiện nhiều xác ướp được bảo quản tốt trong các đầm lầy. Các tu sĩ Capuchin sống tại đây đã để lại cho đời hàng trăm xác ướp giúp nhân loại có cái nhìn sâu sắc về phong tục, văn hóa của người dân nơi đây qua các thời kì lịch sử khác nhau.
