Nếu muốn nói tới lăng mộ của vị hoàng đế nổi tiếng nhất Trung Quốc thì đó chính là lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Mặc dù Trung Quốc đã mở tấm màn sân khấu để trình diện cho thế giới thưởng thức khu tượng đất nung Binh mã dũng nổi tiếng nơi đây, nhưng lăng mộ chính của hoàng đế nhà Tần cho tới nay vẫn còn rất nhiều bí mật.
Khu vực chôn đội quân đất nung nổi tiếng được mệnh danh là "Kỳ quan thứ tám" cũng chỉ là một phần bồi táng của khu lăng mộ rộng lớn này. Bởi vậy, các chuyên gia có lý do để tin rằng, phía dưới không hẳn chỉ là một lăng mộ hoàng đế, mà là một thành phố hoàn chỉnh.
Các chuyên gia phỏng đoán rằng nhiều cổ vật văn hóa không bị phá hủy mà đã đi vào lòng đất cùng với chủ nhân trong lăng mộ. Trong số các di tích văn hóa này, có ít nhất bốn thứ chắn chắn sẽ được liệt vào danh sách bảo vật quốc gia.
1. Thái A Kiếm. Thái A kiếm được coi là "binh khí bá chủ" trong truyền thuyết, và nhiều sách cổ ghi rằng nó là thanh kiếm riêng của Tần Thủy Hoàng.
Các học giả thậm chí có lý do để tin rằng sau khi chạy trốn khỏi thích khách của nước Yên, Tần Thủy Hoàng đã rút thanh kiếm này và đả thương Kinh Kha.
Hầu hết "thập đại danh kiếm" được lưu truyền đều không còn xác định được tung tích nữa. Thanh Thái A kiếm này có lẽ là thanh kiếm duy nhất có thể xác định được về cơ bản tính sở tại, và rất có khả năng nó là vật đầu tiên được chôn cùng với Tần Thủy Hoàng.
Người cổ xưa cũng đã có kỹ thuật rèn binh cực kỳ điêu luyện. Điển hình như bộ đôi vũ khí chiến đấu là thanh kiếm Câu Tiễn (Việt vương Câu Tiễn) và ngọn giáo Phù Sai (Ngô vương Phù sai) vẫn bất tử sau hàng nghìn năm, vẫn sắc bén sáng ngời khi được khai quật.
Một loại vũ khí bền dụng như vậy vẫn có thể được tạo ra ở những nơi xa xôi như Ngô Việt, chứ chưa kể tới "thần binh" như thanh Thái A kiếm này. Thông qua thanh kiếm này, chúng ta có thể khám phá những thành tựu cực kỳ cao của các nghệ nhân thời nhà Tần trong việc rèn và đúc đồng.
2. Thập nhị kim nhân. Thập nhị kim nhân - 12 tượng người bằng đồng nổi tiếng từng được nhắc tới trong tác phẩm "Quá Tần luận" trong chương trình giáo dục ở nước này.
Theo ghi chép truyền lại, Tần Thủy Hoàng sau khi thống nhất cửu châu, lo sợ kẻ thù gây chiến, ngoại bang nhiễu loạn, đã cho thu nạp toàn bộ số lượng đồng trong nước, sau đó cho đúc 12 tượng đồng hình người lớn tại kinh đô Hàm Dương.
12 tượng đồng được đúc có tướng mạo giống Địch nhân - một giống người thiểu số ở phương Bắc khi đó. Điều này cho thấy Tần vương đã có ý thức thúc đẩy quá trình hội nhập toàn quốc và không còn phân biệt bộ tộc, nhằm tạo ra một quốc gia hoàn toàn mới. Tuy nhiên, 12 tượng đồng này sau đó mất tích.
Một số người nói rằng những tượng đồng này đã bị hậu thế đem nấu chảy thành tiền đồng. Nhưng cũng rất nhiều người tin chắc rằng họ vẫn đang được giấu dưới lăng mộ, như những người cận vệ trung thành với hoàng đế.
3. Cổ tịch. Các văn tự cổ đại có thể chứa đựng nhiều thông tin, và các học giả sẽ dễ dàng tìm hiểu được các sự kiện lịch sử cổ đại hơn.
Theo ghi chép, Hạng Vũ đã từng thiêu rụi rất nhiều cuốn sách quý giá trong cung Tần. Những điển tịch này ghi lại sự tích lịch sử và văn hóa địa phương thời bấy giờ. Cho tới nay hành động này vẫn bị hậu thế chê trách.
Tần Thủy Hoàng không phải là người xuất chúng về văn học và nghệ thuật, nhưng ông là một "nhà lập pháp", người đặt ra các quy tắc ngàn năm.
Liệu trong giấc ngủ dài thiên thu, có một bản sao nào của những điển tịch này do chính hoàng để chỉ định được đặt tùy táng ở bên ông dưới lăng mộ không?
4. Cửu đỉnh. Đỉnh (cái vạc ngày xưa bằng kim loại, có ba chân, hai tai) ban đầu được sử dụng làm dụng cụ nấu ăn, nhưng sau đó dần dần trở thành vật dụng nghi lễ được tôn sùng nhất. Đỉnh là sản phẩm đồ đồng tiêu biểu nhất, và cũng có giá trị nhất thời cổ đại.
Theo truyền thuyết, thời xa xưa vua Hạ Vũ chia thiên hạ thành chín châu, sau đó cho đúc chín chiếc đỉnh, đem hình dáng địa hình mỗi châu khắc lên từng chiếc đỉnh. Từ đó, đỉnh gắn liền với quốc gia và trực tiếp đại diện cho vương quyền. Các triều đại liên tục thay đổi, nhưng cửu đỉnh vẫn được phong địa vị tối cao trong mỗi triều đại.
Trước đây, khi Sở Trang vương hỏi Chu Thiên vương về trọng lượng của cửu đỉnh mà ông đang có, chính là có ý muốn thay thế Chu Thiên tử. Có thể nói, cửu đỉnh là biểu tượng cho sự thịnh vượng của triều đại Nhà Hạ, nhà Chu và nhà Thương.
Sau khi triều đại Đông Chu sụp đổ, người ta không biết tung tích của cửu đỉnh. Một số người nói rằng chúng đã được chuyển đi nơi khác, một số người lại nói rằng chúng đã bị chìm dưới nước.
Cũng nhiều người cho rằng cửu đỉnh đã lạc vào Tần quốc. Nếu giả thiết rằng cửu đỉnh không được đem ra để đúc thập nhị kim nhân, nếu còn tồn tại trên trần thế, vậy thì rất có thể nó sẽ được cất giấu trong Tần lăng.
