Kết quả bỏ phiếu ở Quốc hội Ukraine hôm 31/7. Ảnh: Kyiv Post.
Với 331 phiếu thuận, Quốc hội Ukraine (Verkhovna Rada) đã phê chuẩn dự luật số 13533 do Tổng thống Volodymyr Zelensky đệ trình. Luật mới khôi phục quyền tự chủ cho Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố viên Chống tham nhũng Đặc biệt (SAPO). Hai cơ quan có quyền đơn phương điều tra và tiến hành các biện pháp nghiệp vụ đặc biệt nhằm vào các quan chức trong chính phủ Ukraine.
Tối 31/7, Tổng thống Volodymyr Zelensky thông báo đã ký ban hành luật do Quốc hội thông qua, chính thức khôi phục quyền độc lập cho hai cơ quan chống tham nhũng chủ chốt của Ukraine.
“Tôi muốn cảm ơn tất cả các nghị sĩ đã thông qua dự luật của tôi – giờ đây đã trở thành luật. Tôi vừa ký văn bản này và toàn văn sẽ được công bố ngay lập tức,” ông Zelensky viết trên kênh Telegram cá nhân.
Tuy vậy, luật mới vẫn trao một số quyền hạn cho Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), điều khiến một số nghị sĩ tỏ ra lo ngại. SBU đang có mâu thuẫn gay gắt với NABU sau cuộc đột kích, bắt giữ nhiều nhân viên NABU vào giữa tháng này.
Trong phiên thảo luận trước khi bỏ phiếu, nghị sĩ Dmytro Kostiuk – thành viên đảng Người phục vụ Nhân dân của ông Zelensky – đã tuyên bố rút khỏi đảng, cho rằng có áp lực buộc các nghị sĩ bỏ phiếu theo hướng làm suy yếu các cơ quan chống tham nhũng. Ông cảnh báo có hiện tượng đe dọa và quấy rối nhằm vào những người ủng hộ sự độc lập của NABU và SAPO.
Cuộc bỏ phiếu hôm 31/7 được xem là đảo ngược quyết định gây tranh cãi trước đó. Hôm 22/7, Quốc hội Ukraine từng thông qua luật làm giảm quyền tự chủ của NABU và SAPO, trao quyền cho Tổng công tố có thể tiếp nhận và chuyển giao bất kỳ vụ án hình sự nào từ hai cơ quan này sang một lực lượng khác. Động thái đó vấp phải phản ứng gay gắt từ EU và làm bùng lên các cuộc biểu tình quy mô lớn trong nước.
Nhiều ý kiến lo ngại việc làm suy yếu NABU và SAPO sẽ cản trở các cuộc điều tra tham nhũng cấp cao – một trong những điều kiện then chốt để Ukraine tiến gần hơn tới tư cách thành viên EU.
Luật cũ từng gây tranh cãi gay gắt vì đặt NABU và SAPO dưới quyền của Tổng công tố, cơ quan vốn có mối quan hệ căng thẳng với các đơn vị chống tham nhũng và bị cho là không độc lập hoàn toàn. Văn phòng Tổng công tố cũng từng bị chỉ trích vì can thiệp vào các vụ án lớn.
Tuần trước, EU đã gửi tối hậu thư bằng văn bản tới Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko, trong đó nêu rõ châu Âu sẽ ngừng các chương trình viện trợ cho Ukraine nếu Kiev không trao lại quyền tự chủ cho hai cơ quan chống tham nhũng chủ chốt.
