Trình bày báo cáo trước Quốc hội, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cho biết, trong năm 2020, các tòa án đã thụ lý trên 602.000 vụ việc, đã giải quyết được hơn 544.000 vụ việc (đạt tỷ lệ 90,4%). Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của tòa án là 1,06%, đáp ứng yêu cầu Quốc hội đề ra.
Công tác của các tòa án đã đáp ứng các yêu cầu, chỉ tiêu cơ bản mà các Nghị quyết của Quốc hội đề ra. Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật.
Tuy nhiên, hoạt động của tòa án còn có hạn chế, thiếu sót là tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu đề ra. Số lượng biên chế thiếu nhiều so với tình hình gia tăng, diễn biến phức tạp của tội phạm, vi phạm và nhiệm vụ, thẩm quyền của các tòa án.
 |
| Chánh án TANDTC: Hầu hết các vụ án đều được giải quyết trong thời hạn quy định của pháp luật. |
Nguyên nhân do số lượng các loại vụ việc mà các toà án phải thụ lý, giải quyết tiếp tục có xu hướng gia tăng với tính chất ngày càng phức tạp trong khi đó số lượng cán bộ, thẩm phán của một số tòa án chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.
Một số cơ quan, tổ chức chưa thực sự quan tâm đến công tác phối hợp với Toà án, chưa làm hết trách nhiệm trong việc cung cấp tài liệu, chứng cứ, giám định, tham gia định giá tài sản, thực hiện uỷ thác tư pháp…
Báo cáo công tác, Viện trưởng Viện KSNDTC Lê Minh Trí cũng cho biết, toàn ngành đã thực hiện nhiều giải pháp nâng chất lượng truy tố, chống oan, sai và bỏ lọt tội phạm.
Viện KSND các cấp đã kiểm sát 100% việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, ban hành hơn 103.100 văn bản yêu cầu kiểm tra, xác minh…
Viện KS đã trực tiếp quyết định khởi tố 22 vụ án, tăng 4,7%; huỷ 72 quyết định không khởi tố vụ án và 62 quyết định khởi tố vụ án…
 |
| Viện trưởng VKSNDTC: Chất lượng công tác điều tra, truy tố được nâng lên, vi phạm, sai sót giảm dần. |
Đáng chú ý, ngành KS đã không phê chuẩn 717 lệnh, quyết định bắt, tạm giữ, tạm giam và huỷ 716 quyết định tạm giữ thiếu căn cứ, trái phép luật, yêu cầu bắt tạm giam 58 bị can, yêu cầu cơ quan điều tra khởi tố điều tra 816 bị can…
Viện trưởng Lê Minh Trí cũng thừa nhận còn một số hạn chế, tồn tại chưa được khắc phục triệt để. Cụ thể, là còn để một số bị can phải đình chỉ do không phạm tội, toà án tuyên bị cáo không phạm tội; tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng dù tăng 5,2% nhưng vẫn chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao…
60 trường hợp bị oan liên quan đến trách nhiệm của VKS
Cơ bản tán thành các báo cáo, cơ quan thẩm tra là UB Tư pháp nhận thấy, năm 2020, công tác giải quyết, xét xử các loại án đạt nhiều kết quả tích cực, nhiều chỉ tiêu công tác tăng so với năm 2019.
Tuy nhiên, các TAND vẫn còn nhiều vi phạm dẫn tới VKSND phải ban hành 657 kiến nghị yêu cầu khắc phục trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự; 1.628 kiến nghị trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính; 81 kiến nghị trong quá trình giải quyết án hành chính.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga báo cáo thẩm tra các báo cáo. |
Đáng lưu ý, một số trường hợp sau khi tuyên án, đương sự phản ứng bức xúc với kết quả xét xử và dư luận xã hội chưa đồng tình. Tỷ lệ bản án, quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.
Với báo cáo của Viện trưởng Viện KSNDTC, theo UB Tư pháp, “công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự của Viện KSND các cấp tiếp tục được tăng cường và đạt nhiều kết quả tích cực”.
Song cơ quan thẩm tra cũng lưu ý, vẫn còn 60 trường hợp bị oan liên quan đến trách nhiệm của Viện KS; 3 trường hợp Viện KS truy tố oan dẫn đến Tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội; 95 trường hợp truy tố thiếu căn cứ, sai tội danh, sai khung hình phạt.
Bên cạnh đó, tỷ lệ giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm giảm 13,3%, chưa đạt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.
“Đáng lưu ý, tỷ lệ giải quyết án rất nghiêm trọng, án đặc biệt nghiêm trọng là 63%, chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao là trên 90%”, bà Nga nêu.
Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý, một số VKSND chưa kịp thời phát hiện vi phạm trong quản lý người bị tạm giữ, tạm giam dẫn đến tình trạng người bị tạm giữ, tạm giam trốn, tự sát, phạm tội mới cao hơn năm trước. Công tác kiểm sát án có điều kiện thi hành án và án chưa có điều kiện thi hành án hành chính, dân sự trong một số trường hợp chưa chặt chẽ.
Về công tác thi hành án hình sự, UB Tư pháp cho rằng năm 2020, số người bị kết án phạt tù và số người chấp hành án tại các cơ sở giam giữ, cũng như số người bị kết án tử hình tăng mạnh.
Còn xảy ra 23 trường hợp phạm nhân bỏ trốn khỏi cơ sở giam giữ, trong số đó có vụ phạm nhân trốn khỏi trại giam của Bộ Quốc phòng phạm tội mới, gây hoang mang trong dư luận nhân dân.
Ngoài ra, số phạm nhân chết do tự sát tăng so với cùng kỳ năm 2019, nhất là 3 trường hợp người bị kết án tử hình và bị can bị bắt về hành vi phạm tội về ma túy tự sát tại trại tạm giam.
