Một nghiên cứu mới cho thấy những hiện vật bằng đá nhỏ được phát hiện ở di chỉ Obi-Rakhmat, Uzbekistan có thể là những đầu mũi tên lâu đời nhất được biết đến. Ảnh: Plisson et al., PLOS One, CC BY 4.0.
Các cuộc khai quật trước đây tại địa điểm này đã tìm thấy nhiều công cụ của người tiền sử, bao gồm các lưỡi dao mỏng và rộng, những lưỡi dao nhỏ... Tuy nhiên, các hiện vật mới - các mũi nhọn tam giác nhỏ, được gọi là "microlith" đã bị bỏ sót trong các cuộc khảo sát trước đó vì bị vỡ. Ảnh: Plisson et al., PLOS One.
Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí PLOS One, các nhà nghiên cứu cho biết những hiện vật trên quá hẹp để có thể gắn vào bất cứ thứ gì ngoài thân mũi tên. Ảnh: PLOS One (2025). DOI: 10.1371/journal.pone.0328390.
Đồng tác giả nghiên cứu, nhà khoa học Hugues Plisson từ Đại học Bordeaux (Pháp) cho hay những mũi đá nhỏ này cho thấy mức độ hư hại tương tự như đầu mũi tên đã qua sử dụng. Ảnh: PLOS One (2025). DOI: 10.1371/journal.pone.0328390.
Nhóm nghiên cứu cho biết những đầu mũi tên siêu nhỏ này có niên đại khoảng 80.000 năm tuổi. Theo đó, chúng có thể là đầu mũi tên lâu đời nhất trên thế giới - lâu đời hơn khoảng 6.000 năm so với các hiện vật 74.000 năm tuổi từng được khai quật ở Ethiopia. Ảnh: PLOS One (2025). DOI: 10.1371/journal.pone.0328390.
Christian Tryon - nhà khảo cổ học thời kỳ đồ đá cũ tại Đại học Connecticut và là người không tham gia vào nghiên cứu trên cho biết phát hiện mới cho thấy những vũ khí và công nghệ săn bắn phức tạp thời kỳ đầu đã phổ biến rộng rãi hơn về mặt địa lý vào thời điểm sớm hơn so với những gì người ta từng nghĩ. Tuy nhiên, hiện chưa rõ loài người nào đã tạo ra chúng. Ảnh: PLOS One.
Trước đó, cuộc khai quật tại di chỉ này vào năm 2003, các chuyên gia đã phát hiện 6 chiếc răng và 121 mảnh sọ của một đứa trẻ 9 - 12 tuổi. Mặc dù những chiếc răng giống răng của người Neanderthal nhưng các đặc điểm hộp sọ lại khiến các nhà khoa học nghi ngờ đứa trẻ là con lai giữa người Homo sapiens với người Neanderthal hoặc Denisovan. Ảnh: biorxiv.org.
Nhà khoa học Plisson cho biết Trung Á là nơi sinh sống của người Neanderthal khi những đầu mũi tên cổ nhất này được tạo ra ở Obi-Rakhmat. Do đó, những hiện vật được tìm thấy ở Obi-Rakhmat có khả năng do người Neanderthal tạo ra để săn bắn. Ảnh: biorxiv.org.
