ABS trên xe xăng hoạt động thế nào?

Trên ôtô truyền thống, khi tài xế đạp phanh, lực này được truyền qua dầu thủy lực đến heo dầu (cùm phanh), ép má phanh kẹp chặt vào đĩa để giảm tốc. ABS lúc này đóng vai trò giám sát tốc độ quay bánh xe. Nếu phát hiện bánh có nguy cơ bị bó cứng, ABS sẽ nhanh chóng nhả - siết phanh liên tục trong tích tắc để duy trì độ bám đường, giúp xe dừng an toàn mà không mất lái.

ABS trên xe điện và hybrid

Khác với xe xăng, ôtô điện/hybrid có thêm phanh tái sinh. Khi giảm tốc, động cơ điện đảo chiều, hoạt động như một máy phát để thu hồi năng lượng về pin, đồng thời tạo ra lực cản giúp xe chậm lại.

Phanh tái sinh và phanh cơ khí được ECU điều phối song song. Trong điều kiện phanh nhẹ hoặc khi pin còn khả năng nạp, hệ thống sẽ ưu tiên phanh tái sinh để vừa giảm tốc vừa sạc pin. Ngược lại, khi phanh gấp, chạy chậm hoặc pin đầy, phanh cơ khí sẽ đảm nhận chính.

Ở tình huống khẩn cấp, cả hai hệ thống có thể cùng hoạt động. Nếu nguy cơ khóa bánh xảy ra, ABS sẽ can thiệp: giảm lực phanh tái sinh, đồng thời điều chỉnh áp suất dầu thủy lực để xe giữ thăng bằng.

Như vậy, ABS trên xe điện vẫn giống về nguyên lý nhưng thêm nhiệm vụ phối hợp với phanh tái sinh, nhằm tối ưu cả an toàn lẫn hiệu quả năng lượng.

Sự khác biệt về hao mòn má phanh

Một điểm đáng chú ý là má phanh trên xe điện không mòn theo quy luật như xe xăng.

Cụ thể, với xe điện FWD (dẫn động cầu trước), động cơ điện đặt trước sẽ đảm nhận phần lớn phanh tái sinh, nên má trước ít mòn, trong khi má sau lại hao mòn nhanh hơn.

Đối với xe điện RWD (dẫn động cầu sau), lực phanh tái sinh tập trung ở bánh sau, vì vậy má sau bền hơn, má trước phải làm việc nhiều hơn khi phanh cơ khí. Với xe điện AWD (dẫn động 4 bánh), lực hãm được phân bổ đều hơn, nhưng vẫn phụ thuộc vào cách nhà sản xuất tinh chỉnh.

Trên xe xăng/dầu, má phanh trước thường mòn nhanh hơn do trọng lượng xe dồn về cầu trước khi phanh. Nhưng trên xe điện, sự chênh lệch có thể đảo ngược, khiến việc kiểm tra và bảo dưỡng phanh cần được chú ý kỹ hơn.