Gói thầu mua sắm thiết bị dạy học môn ngoại ngữ trị giá gần 7,8 tỷ đồng tại Quảng Trị đang thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận khi ghi nhận mức giảm giá "sốc" từ các nhà thầu tham dự. Trong bối cảnh các quy định mới của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15) đang siết chặt chất lượng và tính minh bạch, việc đánh giá lựa chọn nhà thầu tại đây không chỉ đơn thuần là câu chuyện về giá.

Cuộc đua "giảm giá" khốc liệt

Theo thông tin công khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Trị (Chủ đầu tư/Bên mời thầu) đang tiến hành xét thầu cho gói thầu "Mua sắm thiết bị dạy học môn ngoại ngữ cho các trường học trên địa bàn tỉnh". Đây là gói thầu thuộc dự toán mua sắm cùng tên, sử dụng nguồn vốn Ngân sách tỉnh năm 2025, được phê duyệt tại Quyết định số 1137/QĐ-SGDĐT ngày 13/11/2025 do Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Trị ký.

Gói thầu có mã thông báo mời thầu IB2500502424, với giá gói thầu được phê duyệt là 7.788.492.000 đồng, thực hiện theo hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng, phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ. Đơn vị tư vấn lập E-HSMT là Công ty TNHH Tư vấn đấu thầu qua mạng Quốc Gia.

Biên bản mở thầu hoàn thành vào hồi 10:01 ngày 22/11/2025 đã ghi nhận sự tham gia của 04 nhà thầu với các mức giá dự thầu có biên độ chênh lệch rất lớn, tạo nên một cục diện cạnh tranh gay gắt.

Cụ thể, Công ty TNHH Công nghệ Tin học Viễn Thông đưa ra mức giá dự thầu thấp nhất là 5.618.300.000 đồng. So với giá gói thầu (7.788.492.000 đồng), mức giá này giảm tới hơn 2,17 tỷ đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm khoảng 27,8%. Đây là con số giảm giá rất sâu đối với một gói thầu mua sắm hàng hóa thiết bị giáo dục, nơi mà các cấu hình kỹ thuật thường được chuẩn hóa.

Xếp ở vị trí thứ hai về độ cạnh tranh giá là Liên danh Gói thầu IB2500502424 (do Công ty Cổ phần Văn hóa và Thương mại Thừa Thiên Huế làm đại diện liên danh). Nhà thầu này chào giá 7.745.145.000 đồng nhưng kèm theo thư giảm giá 15%, đưa giá dự thầu sau giảm giá về mức 6.583.373.250 đồng.

Hai nhà thầu còn lại chào giá sát với giá gói thầu và không có thư giảm giá, bao gồm: Công ty Cổ phần Kinh doanh Thương mại Tổng hợp Miền Trung với giá dự thầu 7.308.036.000 đồng và Công ty TNHH Thiết bị Giáo dục và Đồ chơi Tràng An với giá 7.595.670.000 đồng.

Như vậy, nếu chỉ xét thuần túy về yếu tố tài chính (sau khi đạt kỹ thuật), Công ty TNHH Công nghệ Tin học Viễn Thông đang nắm giữ lợi thế rất lớn khi rẻ hơn đối thủ xếp sau gần 1 tỷ đồng và rẻ hơn nhà thầu có giá cao nhất gần 2 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong lĩnh vực thiết bị giáo dục, mức giá quá thấp thường dấy lên lo ngại về nguồn gốc, xuất xứ và chất lượng sản phẩm, cũng như khả năng bảo hành, bảo trì sau này.

Chân dung và năng lực các "ứng viên"

Dữ liệu phân tích từ lịch sử đấu thầu giúp phác họa rõ nét hơn về năng lực thực tế của các đơn vị đang tham gia "đường đua" này.

Công ty TNHH Công nghệ Tin học Viễn Thông (Mã số doanh nghiệp: 0101151069; Địa chỉ: Số 21/2 Phố Lý Nam Đế, Phường Hoàn Kiếm, Hà Nội), đơn vị có giá dự thầu thấp nhất, là một nhà thầu có thâm niên hoạt động từ năm 2001. Dữ liệu năm 2025 cho thấy đơn vị này hoạt động khá tích cực tại khu vực phía Bắc. Đơn cử, tháng 5/2025, công ty trúng gói thầu 8,65 tỷ đồng tại Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Na Rì (Bắc Kạn). Tuy nhiên, hồ sơ cũng ghi nhận đơn vị này từng trượt thầu tại nhiều gói thầu mua sắm thiết bị tại Hưng Yên, Quảng Ninh trong quý II/2025. Việc tiến vào thị trường Quảng Trị với mức giá "hủy diệt" cho thấy quyết tâm mở rộng thị phần, nhưng cũng đặt ra bài toán khó cho Tổ chuyên gia trong việc đánh giá chi tiết đơn giá dự thầu để đảm bảo không xảy ra tình trạng bỏ thầu giá rẻ nhưng không thực hiện được hoặc cung cấp thiết bị không đúng quy chuẩn.

Công ty Cổ phần Văn hóa và Thương mại Thừa Thiên Huế (Mã số doanh nghiệp: 3301721603; Địa chỉ: 38A Phạm Tu, Phường Kim Long, Huế) đại diện cho Liên danh, là nhà thầu "láng giềng" với tỉnh Quảng Trị. Đơn vị này có lịch sử trúng thầu dày đặc tại địa bàn Thừa Thiên Huế, đặc biệt là các gói thầu mua sắm sách và thiết bị dạy học trong năm 2025 với giá trị từ vài trăm triệu đến vài tỷ đồng. Động thái giảm giá tới 15% ngay trong E-HSDT cho thấy chiến lược cạnh tranh trực diện về giá của nhà thầu này nhằm mục tiêu trúng thầu tại địa phương lân cận.

Một gương mặt đáng chú ý khác là "nhà thầu bản địa" Công ty Cổ phần Kinh doanh Thương mại Tổng hợp Miền Trung (Mã số doanh nghiệp: 3101113830; Địa chỉ: Thôn Phúc Tự Đông, Xã Hoàn Lão, Quảng Trị). Dù có lợi thế sân nhà về khâu bảo hành, hỗ trợ kỹ thuật, nhưng mức giá dự thầu của đơn vị này (7,3 tỷ đồng) lại cao hơn đáng kể so với hai đối thủ nêu trên. Dữ liệu đấu thầu cho thấy, trong năm 2025, công ty này từng trúng gói thầu lớn trị giá hơn 11,5 tỷ đồng tại Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) và tham gia nhiều gói thầu tại khu vực miền Trung và miền Nam (Sóc Trăng, Bình Thuận) với kết quả thắng thua đan xen.

Cuối cùng là Công ty TNHH Thiết bị Giáo dục và Đồ chơi Tràng An (Mã số doanh nghiệp: 0101186696; Địa chỉ: Số Nhà 16 Ngõ 113 Phố Đào Tấn, Phường Giảng Võ, Hà Nội). Đây là nhà thầu quen mặt trong lĩnh vực thiết bị giáo dục mầm non và phổ thông tại khu vực phía Bắc (Hà Nội, Thái Bình, Bắc Ninh). Tháng 5/2025, công ty này trúng gói thầu hơn 11,4 tỷ đồng tại UBND xã Cổ Loa (Hà Nội). Tuy nhiên, tại gói thầu này ở Quảng Trị, mức giá của Tràng An là cao nhất trong 4 nhà thầu, khiến cơ hội cạnh tranh về giá trở nên hẹp hơn.

Góc nhìn chuyên gia và hành lang pháp lý mới

Trao đổi về tình huống các gói thầu có mức giảm giá sâu, chuyên gia đấu thầu Đào Giang nhận định: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn thi hành như Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã quy định rất rõ về quy trình đánh giá E-HSDT. Đối với trường hợp giá dự thầu thấp bất thường (dưới 50% giá gói thầu hoặc thấp hơn đáng kể so với các nhà thầu khác), Bên mời thầu cần thực hiện bước làm rõ, yêu cầu nhà thầu giải trình chi tiết về cơ cấu đơn giá, biện pháp thi công, nguồn cung cấp hàng hóa để chứng minh tính khả thi. Mục tiêu tối thượng của đấu thầu là Hiệu quả kinh tế nhưng phải đi đôi với Chất lượng. Giá rẻ là tốt cho ngân sách, nhưng nếu rẻ đến mức không thể mua được hàng hóa đúng chuẩn thì sẽ là hệ lụy lớn cho chủ đầu tư."

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Quốc Vũ (Đoàn Luật sư TP HCM) chia sẻ thêm về trách nhiệm giải trình và tính minh bạch theo quy định mới:

"Luật sửa đổi số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15 cùng Thông tư 79/2025/TT-BTC đã bổ sung nhiều chế tài để tăng cường trách nhiệm của Chủ đầu tư và Tư vấn. Việc đánh giá hồ sơ phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chí trong E-HSMT đã duyệt. Không được phép đưa ra các tiêu chí phụ không có trong hồ sơ mời thầu để loại hay làm khó nhà thầu giá thấp, nhưng cũng tuyệt đối không được 'nhắm mắt làm ngơ' trước các dấu hiệu kê khai năng lực không trung thực (nếu có). Mọi kết quả lựa chọn nhà thầu đều phải chịu sự giám sát của cộng đồng và giải trình được trước cơ quan thanh tra, kiểm toán."

Tại gói thầu này, việc Công ty TNHH Công nghệ Tin học Viễn Thông chào giá thấp hơn giá gói thầu tới hơn 27% là một tín hiệu tích cực về mặt tiết kiệm ngân sách. Tuy nhiên, điều này cũng đặt lên vai Tổ chuyên gia và Chủ đầu tư trách nhiệm nặng nề trong việc thẩm định kỹ lưỡng các thông số kỹ thuật của thiết bị (máy tính, bảng tương tác, phần mềm...) mà nhà thầu chào, đảm bảo "tiền nào của nấy" không xảy ra, mà phải là "giá rẻ nhưng chất lượng đúng chuẩn".

Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Trị, với tư cách là Chủ đầu tư, đang đứng trước một quyết định quan trọng. Kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu IB2500502424 sẽ là câu trả lời xác đáng nhất cho năng lực quản lý vốn đầu tư công của địa phương.

Dư luận và các nhà thầu đang chờ đợi một kết quả công tâm, minh bạch, tuân thủ đúng tinh thần của Luật Đấu thầu: Cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Liệu nhà thầu có giá thấp kỷ lục sẽ chiến thắng nhờ bài toán kinh tế, hay các nhà thầu có mức giá cao hơn nhưng lợi thế về uy tín vùng miền sẽ được xướng tên? Câu trả lời sẽ có trong quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu sắp tới.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về kết quả của gói thầu này.