Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, Báo cáo đánh giá E-HSDT và các văn bản giải quyết kiến nghị sau đó đã phơi bày sự khốc liệt cũng như những dấu hiệu bất thường, mâu thuẫn nghiêm trọng trong việc áp dụng các tiêu chí đánh giá tại Gói thầu số 1 do Sở GD&ĐT Tây Ninh làm chủ đầu tư

"Giấy phép con" loại bỏ đối thủ nặng ký

Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT (số 1117/BC-SGM ngày 17/11/2025) do Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ và Tư vấn Sài Gòn Mới lập, tiêu chí về "Quyết định xuất bản phẩm điện tử" đã phát huy tác dụng tối đa trong việc loại bỏ đối thủ cạnh tranh.

Cụ thể, tại bước đánh giá về kỹ thuật, Nhà thầu số 13 – Liên danh Nhà thầu Gói thầu số IB2500401119 (bao gồm Công ty TNHH Nhật Tân và Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Thiết bị Giáo dục Phạm Gia) đã bị đánh giá "Không đạt".

Lý do được Tổ chuyên gia nêu rõ (tại Trang 9 Báo cáo đánh giá): "E-HSDT của nhà thầu chào thầu hàng hóa hạng mục 11 (Phần mềm toán học môn Toán GG-HH GeoGebra) và 12 (Phần mềm toán học GG-SX GeoGebra): Không có Quyết định xuất bản phẩm điện tử theo quy định pháp luật: Không đạt".

Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy sự cứng rắn của Tổ chuyên gia khi áp dụng tiêu chí đã được thiết lập trong E-HSMT. Liên danh Nhật Tân - Phạm Gia đã phải dừng bước vì không đáp ứng được yêu cầu pháp lý này tại thời điểm nộp hồ sơ.

Nghịch lý: Nhà thầu trúng thầu được bổ sung sau đóng thầu 1 tháng

Tuy nhiên, sự cứng rắn này dường như không được áp dụng một cách nhất quán. Sau khi kết quả lựa chọn nhà thầu được công bố ngày 21/11/2025, đã có kiến nghị của nhà thầu khác về tính hợp lệ của hồ sơ trúng thầu - Liên danh Gói thầu số 1 (do Công ty Năm Sáu Tám đứng đầu).

Theo tài liệu PV thu thập được, thời điểm đóng thầu của gói thầu là ngày 07/10/2025. Thế nhưng, các Quyết định xuất bản phẩm điện tử cho phần mềm toán học mà liên danh này chào thầu (của Công ty TNHH TGO SOFTWARE) lại được ký vào ngày 07/11/2025. Cụ thể là Quyết định số 114/QĐ-NXBTNMT và số 115/QĐ-NXBTNMT của Nhà xuất bản Tài Nguyên - Môi Trường và Bản đồ Việt Nam.

Điều này có nghĩa là, tại thời điểm đóng thầu, hồ sơ của Liên danh Gói thầu số 1 cũng không đáp ứng yêu cầu của E-HSMT, tương tự như trường hợp của Liên danh Nhật Tân - Phạm Gia.

Chủ đầu tư giải thích gì về "Sai sót không nghiêm trọng"?

Trong văn bản trả lời kiến nghị (Văn bản số 3222/SGDĐT-KHTC ngày 01/12/2025), Sở GD&ĐT Tây Ninh đã thừa nhận sự việc này, nhưng lại có cách lý giải gây tranh cãi.

Chủ đầu tư cho rằng: "Đến thời điểm có kết quả lựa chọn nhà thầu (ngày 21 tháng 11 năm 2025) sản phẩm Phần mềm toán học... của CÔNG TY TNHH TGO SOFTWARE là hàng hóa hợp lệ theo Luật Xuất bản và đáp ứng yêu cầu HSMT, minh chứng bằng các tài liệu do nhà thầu cung cấp kèm theo HSDT và yêu cầu làm rõ HSDT."

Đáng chú ý, Sở GD&ĐT Tây Ninh đã viện dẫn quy định về "Sai sót không nghiêm trọng" (CDNT 26.1) để chấp nhận việc bổ sung này. Văn bản nêu rõ: "Việc chấp nhận này tiết kiệm được khoảng 1,7 tỷ đồng ngân sách".

Cách giải thích này đặt ra câu hỏi lớn về sự công bằng và nhất quán trong công tác đấu thầu. Tại sao cùng một thiếu sót về tài liệu chứng minh tính hợp lệ của hàng hóa, lại được đánh giá khác nhau đối với các nhà thầu khác nhau? Việc viện dẫn lý do tiết kiệm ngân sách để hợp thức hóa việc bổ sung tài liệu sau đóng thầu liệu có thỏa đáng và đúng quy định pháp luật?

Chênh lệch giá 13 tỷ đồng và những bất thường

Bên cạnh nghịch lý trong đánh giá kỹ thuật, tại vòng đánh giá tài chính, sự chênh lệch giá dự thầu cũng bộc lộ những bất thường.

Dựa trên Bảng xếp hạng tài chính (Trang 10-11 Báo cáo đánh giá):

• Liên danh Gói thầu số 1 (Năm Sáu Tám - Phú Gia - Phú Quân) xếp hạng Nhất với giá 17.089.317.250 đồng.
• Liên danh Tây Ninh (Công ty TNHH MTV TM DV XNK An Hùng - Công ty TNHH Thiết bị Giáo dục Hoàn Cầu) xếp hạng nhì với giá 20.106.845.000 đồng (cao hơn khoảng 3 tỷ đồng).
• Công ty TNHH Thiết bị Giáo dục Hồng Anh, một thương hiệu uy tín, xếp hạng XII (cuối bảng) với giá 30.398.498.000 đồng.

Sự chênh lệch lên tới hơn 13,3 tỷ đồng giữa nhà thầu trúng thầu và nhà thầu xếp hạng cuối là điều khó lý giải. Tại sao cùng một yêu cầu kỹ thuật, nhà thầu uy tín chào giá sát dự toán (hơn 30 tỷ đồng), trong khi "tân binh" lại có thể thực hiện với giá chỉ 17 tỷ đồng?

Phải chăng E-HSMT đã mở đường cho các dòng sản phẩm có chất lượng, xuất xứ khác nhau, ví dụ như hàng OEM giá rẻ, nhưng vẫn lách qua được các tiêu chí kỹ thuật nhờ việc "hợp thức hóa" giấy tờ (dù là bổ sung muộn)?

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 4] Đấu thầu thiết bị tại Tây Ninh: Hồ sơ năng lực Công ty Năm Sáu Tám và nghịch lý "thắng lớn ở Tây Ninh, trượt dài miền Tây"