Du lịch núi rừng Tây Bắc không chỉ hấp dẫn bởi cảnh sắc hùng vĩ mà còn bởi nền ẩm thực độc đáo. Trong đó, gỏi cá nhảy của người Thái ở Sơn La được xem là món ăn “độc nhất vô nhị”, khiến nhiều du khách vừa tò mò, vừa rùng mình khi lần đầu thưởng thức.

Đặc sản chỉ dành cho khách quý

Tên gọi “gỏi cá nhảy” đã nói lên phần nào sự đặc biệt của món ăn này: cá vẫn còn… sống, quẫy tanh tách ngay khi được đưa lên mâm. Với người chưa quen, cảm giác này chắc chắn có thể khiến họ dè chừng, thậm chí rùng mình. Thế nhưng, với người Thái ở Sơn La, đây lại là món ăn truyền thống, thường dùng để đãi khách quý hay trong những dịp quan trọng.

Điểm đặc biệt là món ăn được chế biến và thưởng thức ngay tại bàn, tất cả nguyên liệu phải tươi ngon và được chọn lọc kỹ càng. Cá thường là cá chép con, nhỏ bằng đầu ngón tay, được bắt từ suối nguồn hoặc ao tự nhiên, xa khu dân cư. Sau khi bắt về, cá được rửa sạch nhiều lần bằng nước muối loãng để loại bỏ tạp chất, đảm bảo sự trong sạch, tinh khiết.

Cầu kỳ từ khâu chọn cá đến chế biến

Người Thái còn có cách chế biến cầu kỳ hơn: đợi đúng mùa cá chép đẻ, họ sẽ lấy phần trứng cá bám vào hoa lục bình ngoài ruộng. Trong suốt thời gian sinh trưởng, cá chỉ ăn những bông lúa rụng xuống mặt nước, nhờ đó thịt cá chắc, sạch và thơm hơn. Khi lúa vào mùa rộ bông, cũng là lúc người dân bắt cá để chế biến thành món gỏi cá nhảy.

Ngoài cá, phần gia vị ăn kèm cũng vô cùng quan trọng. Lõi chuối non, các loại rau thơm như mùi, húng, thì là, kinh giới được thái nhỏ, trộn chung cùng tỏi, ớt, mắm, muối, mì chính. Đặc biệt, không thể thiếu hạt mắc khén – loại gia vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc, tạo nên hương vị tê tê nơi đầu lưỡi và mùi thơm nồng quyến rũ.

Thưởng thức “đúng điệu” của người Thái

Cách ăn gỏi cá nhảy cũng rất riêng. Người thưởng thức sẽ bắt cá, nhanh tay rạch bụng, bỏ ruột rồi thả ngay vào hỗn hợp rau thơm – gia vị. Tất cả được trộn đều, sau đó múc cả cá cùng lõi chuối, rau và nước chua để ăn trực tiếp.

Những ai đủ dũng cảm thử món ăn này đều thừa nhận: sau lớp vỏ “đáng sợ” ban đầu, gỏi cá nhảy mang lại hương vị độc đáo. Thịt cá giòn, ngọt, hòa quyện với vị cay nồng của ớt, tỏi, vị tê tê của mắc khén, cùng mùi thơm của rau rừng. Chính sự hòa trộn này đã át đi mùi tanh, để lại dư vị lạ miệng và khó quên.

Không đơn thuần là ẩm thực, gỏi cá nhảy còn chứa đựng nét văn hóa lâu đời của người Thái ở Sơn La. Việc dành món ăn này để đãi khách quý thể hiện sự trân trọng, hiếu khách và mong muốn chia sẻ tinh hoa ẩm thực truyền thống.

Vì thế, nếu có dịp đến Sơn La, du khách đừng bỏ qua cơ hội vượt qua nỗi sợ hãi ban đầu để một lần nếm thử món ăn “thót tim” này. Gỏi cá nhảy sẽ mang đến trải nghiệm không chỉ mới lạ về hương vị, mà còn giúp du khách hiểu thêm về sự phong phú và độc đáo của ẩm thực Tây Bắc.