Đặc khu trưởng Hong Kong Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam) vừa có bài diễn văn chính sách đầu tiên vào hôm thứ tư 16/10 kể từ khi làn sóng biểu tình bùng nổ tại Hong Kong gần 5 tháng trước.

Bài diễn văn chính sách thường niên ngắn một cách bất thường và tập trung vào tình hình bất bình đẳng xã hội và kinh tế sâu sắc ở Hong Kong. Trong đó, bà Lâm cam kết cung cấp các chính sách phúc lợi tốt hơn và gia tăng đáng kể số nhà ở giá rẻ cho người dân.

"Mọi công dân Hong Kong và gia đình họ sẽ không còn phải lo lắng, hay bận tâm đến vấn đề nhà ở và họ sẽ có thể có nhà riêng ở Hong Kong" - trích đoạn bài phát biểu của bà Lâm. 

Được biết, Hong Kong hiện là một trong những khu vực có giá nhà đất đắt nhất hành tinh và một bộ phận lớn dân cư đang phải sống chen chúc trong những căn nhà chật hẹp. Theo Paul Zimmerman - một chuyên gia về mảng thiết kế đô thị tại Hong Kong, lý do chính cho việc này không phải là do thiếu đất, mà là bất cập trong phân phối đất đai.

Bên trong 1 căn "nhà quan tài" tại Hong Kong với diện tích chỉ vỏn vẹn khoảng 2 mét vuông. (Ảnh: Benny Lam)

Thật vậy, phần lớn bất động sản tại Hong Kong thuộc sở hữu của số nhỏ các tập đoàn gia đình trị giàu có. Ngoài ra, một phần không nhỏ khác là đất rừng bảo tồn (khoảng 23,8% tổng diện tích đất vào năm 2013).

Hệ quả là quỹ đất công trở nên quá hẹp và đặc khu này đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nhà ở. Chính quyền Hong Kong hiện thiếu tới 67.000 đơn vị nhà ở công để đáp ứng mục tiêu cung cấp nhà ở cho người dân vào năm 2028. 

Từ tháng trước, nhiều cơ quan nhà nước tại Trung Quốc đã bắt đầu kêu gọi chính quyền Hong Kong thu lại đất tư nhân để thực hiện các dự án nhà ở công cộng, nhằm xoa dịu những căng thẳng ngầm cho cuộc biểu tình đang diễn ra gay gắt.

"Giải pháp đơn giản nhất cho vấn đề nhà ở của Hong Kong là tăng nguồn cung đất và xây dựng thêm các đơn vị dân cư công cộng và tư nhân"- Tân Hoa Xã viết trong một bài xã luận tháng 9. "Ưu tiên số một của Hong Kong là dập tắt bạo lực. Đồng thời, chúng ta cũng phải chú ý đến những xung đột và vấn đề sâu sắc hơn trong xã hội, thực hiện các biện pháp hiệu quả và xóa bỏ hoàn toàn nguyên nhân gốc rễ của tình trạng bất ổn xã hội".

Tập đoàn New World Development của Hong Kong đã tuyên bố vào tháng trước rằng họ sẽ hiến 3 triệu feet vuông (khoảng 28 ha) quỹ đất cho nhà ở công cộng. Sun Hung Kai Properties, một tập đoàn khác của Hong Kong, cho biết họ sẽ hợp tác với các sáng kiến của chính phủ để xây dựng nhà ở giá rẻ trên các khu đất nông nghiệp đã được quy hoạch sẵn.

Một thách thức lớn với chính quyền Hong Kong là tình trạng quan liêu kéo dài - nguyên do chính dẫn đến việc phần lớn quỹ đất tại Hong Kong bị thâu tóm bởi tư nhân. Nếu tình hình trở nên khó khăn hơn, rất có thể chính quyền đặc khu này sẽ phải dùng đến phương sách cuối cùng là áp dụng Pháp lệnh Thu hồi đất để thu lại đất đai từ khu vực tư nhân nhằm phục vụ các dự án công cộng.