Trong số những thần thoại, văn hóa dân gian, truyền thuyết về loài khỉ, câu chuyện về Thần khỉ Hanuman linh thiêng trong văn hóa của Ấn Độ nổi tiếng thế giới và được xây dựng nhiều ngôi đền thờ cúng.
Trong bộ sử thi Ramayana, Thần khỉ Hanuman được miêu tả có thân người, mặt khỉ, sở hữu sức mạnh, tài trí, phép thần thông. Hanuman đóng vai trò quan trọng trong những chiến công lừng lẫy của Rama và là biểu tượng của lòng dũng cảm.
Trong văn hóa Trung Quốc, khỉ là một trong số 12 con giáp phát khởi từ sơ kỳ của nền văn minh tại quốc gia này. Trải qua quá trình lịch sử lâu dài, các chuyên gia chưa tìm hiểu được nguồn gốc của 12 con giáp.
Tôn Ngộ Không - Hầu Vương hô phong hoán vũ là nhân vật nổi tiếng trong lịch sử văn học Trung Quốc. Nhân vật này được biết đến qua bộ tiểu thuyết Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân.
Trong bộ tiểu thuyết Tây Du Ký, Tôn Ngộ Không được khắc họa là một con khỉ đá trường sinh bất tử, sở hữu 72 phép thần thông biến hóa và thông minh lanh lợi.
Tôn Ngộ Không có khả năng tự do bay lượn trên mây, lộn một vòng đi xa tới 10 vạn 8 ngàn dặm (khoảng 54.000 km). Theo đó, Tôn Ngộ Không - Tề Thiên Đại Thánh đã đại náo thiên cung và sau đó cùng Đường Tăng đi Tây Thiên thỉnh kinh. Một số học giả cho rằng, Tôn Ngộ Không trong văn hóa Trung Quốc được phỏng theo Thần khỉ Hanuman trong Ấn Độ giáo.
Đối với nền văn minh Maya, Mexico... người dân tôn sùng và thờ phụng thần khỉ cai quản nghệ thuật, âm nhạc, nhà điêu khắc.
Trong thần thoại Aztec, khỉ có mối liên kết với Mặt trời và được thần Kokopelli hay còn gọi Cochipilli bảo vệ. Cochipilli là vị thần hoa cỏ, niềm vui và khả năng sinh sản.
