Việc chính thức thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và xã) từ ngày 1/7/2025 mang đến sự thay đổi lớn trong lĩnh vực giáo dục. Nhiều thẩm quyền quản lý vốn thuộc cấp huyện và tỉnh nay đã được giao về cho UBND cấp xã, tạo ra cả cơ hội lẫn thách thức đối với đội ngũ cán bộ cơ sở.

Theo quy định mới, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý nhà nước về giáo dục tại địa phương, với nhiều quyền hạn quan trọng: Có quyền quyết định thành lập, cho phép thành lập, sáp nhập, chia tách, giải thể hoặc đình chỉ hoạt động các cơ sở giáo dục trên địa bàn; Chỉ đạo công tác tuyển sinh đối với các trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở; Một trong những thay đổi lớn nhất là việc Chủ tịch UBND cấp xã sẽ có thẩm quyền bổ nhiệm, điều động, thuyên chuyển giáo viên đối với các trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở và thực hiện công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ và xây dựng xã hội học tập trên địa bàn. Đồng thời, giám sát các trường trong việc đánh giá chất lượng và xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia.

Được kỳ vọng sẽ giúp công tác quản lý giáo dục địa phương hiệu quả hơn, song cũng đặt ra không ít thách thức cho đội ngũ cán bộ cơ sở.

Cụ thể, việc phân cấp thẩm quyền này cũng đặt ra nhiều áp lực cho cán bộ cấp xã như:

• Khối lượng công việc lớn: Cán bộ cấp xã, đặc biệt là những người không có chuyên môn giáo dục, cảm thấy bối rối trước một khối lượng đầu việc mới, phức tạp. Đặc biệt là các quy trình phức tạp như tham mưu đầu tư cơ sở vật chất, đánh giá chất lượng giáo dục và bổ nhiệm cán bộ quản lý.
• Thiếu quy trình hướng dẫn: Một số địa phương cho biết dù thẩm quyền đã rõ, nhưng quy trình thủ tục chi tiết để thực hiện vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể.
• Áp lực về chuyên môn: Nhiều cán bộ phải kiêm nhiệm cùng lúc nhiều lĩnh vực trong khối văn hóa - xã hội, gây khó khăn trong việc tập trung chuyên sâu cho mảng giáo dục.

Giám đốc Sở GD-ĐT Trương Thị Kim Huệ nhận định rằng việc phân cấp là chủ trương đúng đắn. Nhiều lĩnh vực của cấp tỉnh, cấp huyện được phân cấp về cho UBND xã xử lý, nhưng không có nghĩa Sở GDĐT sẽ để các xã “tự bơi” mà với tinh thần đồng hành, hỗ trợ. Các xã hoạt động trơn tru, hiệu quả lĩnh vực giáo dục thì ngành GDĐT tỉnh sẽ có thêm điều kiện phát triển. Sở sẽ tăng cường tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ để cán bộ cấp xã giúp cán bộ nhanh chóng nắm bắt công việc và thực thi hiệu quả, đảm bảo công tác giáo dục tại địa phương.