Đây chính là hiện trạng mà chính phủ Úc đã ghi nhận vào đầu tháng 10 vừa qua, buộc họ phải gửi cảnh báo khẩn cấp đến người dân nước này. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sản lượng điện từ các tấm pin mặt trời lắp đặt trên mái nhà vượt quá nhu cầu tiêu thụ, và điều đó gây khó khăn trong việc duy trì sự ổn định của hệ thống điện.
Điện mặt trời mái nhà đang ngày càng phổ biến.
Tại tiểu bang Victoria, sản lượng điện mặt trời trong điều kiện thời tiết nắng ấm dự kiến sẽ đạt mức cao kỷ lục, điều này đồng nghĩa với việc lưới điện có nguy cơ bị quá tải, trong khi các hộ gia đình và doanh nghiệp lại tiêu thụ ít điện hơn.
Hiện nay, cứ ba hộ gia đình ở Úc thì có một hộ đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời giúp họ tự cung tự cấp. Điện dư thừa từ các hộ gia đình sẽ được đưa vào lưới điện và điện lưới chỉ được tiêu thụ khi năng lượng mặt trời không đủ đáp ứng nhu cầu. Vấn đề là, để duy trì sự ổn định của lưới điện sẽ cần có một mức nhu cầu tối thiểu. Nếu điện mặt trời dư thừa chảy ngược vào lưới và thay thế các nguồn phát điện khác, điều này sẽ gây ra vấn đề nghiêm trọng.
Lấy ví dụ, lưới điện của Victoria có khả năng đáp ứng nhu cầu từ 1.865 MW đến 10.000 MW, với mức trung bình là 5.000 MW. Tuy nhiên, vào đầu tháng 10, nhu cầu mà người dân nơi đây sử dụng giảm xuống chỉ còn khoảng 1.352 MW. Điều này dẫn đến mức dư thừa về sản lượng điện sinh ra.
Nhưng sự phổ biến kéo theo vấn đề dư thừa nguồn năng lượng.
Để đối phó với tình trạng cung vượt cầu, đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện Úc AEMO đã đề xuất các biện pháp khẩn cấp như ngắt kết nối các tấm pin mặt trời và hạn chế lượng điện dư thừa được đưa vào lưới. Một phương án khác là kích hoạt lại các đường dây điện không sử dụng để tiêu thụ lượng điện dư thừa. Trong khi đó, các chủ sở hữu hệ thống pin mặt trời lớn có thể để pin cạn kiệt và ở chế độ chờ nhằm sử dụng năng lượng mặt trời để sạc pin khi cần thiết.
Tình trạng cung vượt cầu điện mặt trời tại Úc phản ánh sự chuyển mình của ngành năng lượng và cũng là lời cảnh tỉnh cho lĩnh vực này trên thế giới, nơi ngày càng nhiều quốc gia xây dựng các dự án điện mặt trời lớn. Hiện có khoảng 3 triệu ngôi nhà trên khắp bờ biển phía đông Úc lắp đặt hệ thống điện mặt trời, với tổng công suất hơn 20 GW.
Cùng với đó, điện mặt trời cũng tiềm ẩn những rủi ro mà các phương pháp sản xuất truyền thống không gặp phải, đó là điện không thể lưu trữ trực tiếp mà chỉ có thể được chuyển đổi thành các dạng năng lượng khác có thể lưu trữ, như trong pin hoặc năng lượng nhiệt. Do đó, việc sản xuất và tiêu thụ điện phải diễn ra đồng thời.
Thế giới cần phát triển hệ thống tích trữ năng lượng mặt trời.
Để giải quyết vấn đề này, thế giới không những cần cải thiện hệ thống pin để hấp thụ và lưu trữ điện năng dư thừa mà còn đảm bảo rằng các nhà máy điện truyền thống vẫn hoạt động để cân bằng lưới điện. Ít nhất ở thời điểm hiện tại, các hệ thống điện mặt trời và gió chưa đảm bảo cung cấp sự ổn định cần thiết cho lưới điện.