Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, Viện Đào tạo Chất lượng cao (thuộc Trường Đại học Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh) vừa hoàn tất lựa chọn nhà thầu cho Gói thầu số 01: Thi công xây lắp thuộc dự án Sửa chữa, bảo dưỡng khu nhà B4 - giai đoạn 2.
Kết quả lựa chọn nhà thầu (KQLCNT) cho thấy, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Phát triển Năng lượng. Tuy nhiên, quá trình lựa chọn nhà thầu tại gói thầu này đang cho thấy nhiều dữ liệu đáng chú ý, đặc biệt là về tỷ lệ tiết kiệm và lý do bị loại của các nhà thầu cạnh tranh.
Gói thầu hơn 4,3 tỷ đồng tại Viện Đào tạo Chất lượng cao
Theo tài liệu thu thập của Phóng viên Báo Tri thức và Cuộc sống, ngày 17/10/2025, ông Nguyễn Khánh Lân, Viện trưởng Viện Đào tạo Chất lượng cao, đã ký Quyết định số 251017-01/QĐ-VCLC về việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu (KHLCNT) cho công trình Sửa chữa, bảo dưỡng khu nhà B4 - giai đoạn 2.
KHLCNT này bao gồm 5 gói thầu, trong đó "Gói thầu số 01: Thi công xây lắp" có giá trị lớn nhất, được phê duyệt với mức giá là 4.382.399.626 đồng. Gói thầu sử dụng "Nguồn kinh phí hoạt động của Viện", lựa chọn nhà thầu theo hình thức Chào hàng cạnh tranh, trong nước, qua mạng.
Thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu là Quý IV năm 2025.
Trong KHLCNT, Viện Đào tạo Chất lượng cao cũng phê duyệt chỉ định thầu rút gọn cho Công ty TNHH Thiết kế Xây dựng Thương mại Dịch vụ Ngô Trần (MST 0313247076) thực hiện "Gói thầu số 02: Tư vấn lập HSMT và đánh giá HSDT gói thầu thi công xây lắp". Như vậy, Công ty TNHH Thiết kế Xây dựng Thương mại Dịch vụ Ngô Trần (gọi tắt là Tư vấn Ngô Trần) là đơn vị chịu trách nhiệm mời thầu và đánh giá hồ sơ cho gói thầu xây lắp 4,38 tỷ đồng nêu trên.
Gói thầu sau đó được thông báo mời thầu với Mã TBMT: IB2500470638-00.
Diễn biến bất ngờ: Hai đối thủ "rụng" vì lý do giống hệt nhau
Theo Biên bản mở thầu được công bố lúc 10:38 ngày 01/11/2025, Gói thầu số 01: Thi công xây lắp (Mã IB2500470638) đã thu hút sự tham gia của 3 nhà thầu, bao gồm:
- Công ty TNHH Phát triển Năng lượng (MST 0301826978).
- Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Nguyễn Phát (MST 0316023758).
- Công ty TNHH Thiết kế và Xây dựng Kiến Thể (MST 0312943754).
Ngày 05/11/2025, Tư vấn Ngô Trần đã hoàn thành Báo cáo đánh giá E-HSDT số 115/BCNT-25 và trình Chủ đầu tư. Báo cáo này (do Giám đốc Ngô Thế Kỳ ký) đã ghi nhận một diễn biến bất ngờ ngay tại vòng đánh giá tính hợp lệ của hồ sơ.
Cụ thể, tại Bảng tổng hợp kết quả đánh giá E-HSDT (Bảng số 06), trong khi Công ty TNHH Phát triển Năng lượng được đánh giá "Đạt", cả hai đối thủ còn lại đều bị đánh giá "Không Đạt".
Lý do loại thầu được nêu rõ tại mục "Thuyết minh về các trường hợp E-HSDT không hợp lệ":
- Công ty TNHH Thiết kế và Xây dựng Kiến Thể: "Không có bảo lãnh dự thầu đáp ứng yêu cầu E-HSMT".
- Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Nguyễn Phát: "Không có bảo lãnh dự thầu đáp ứng yêu cầu E-HSMT".
Như vậy, 100% đối thủ cạnh tranh của Công ty TNHH Phát triển Năng lượng đều bị loại khỏi "cuộc đua" vì cùng một lý do cơ bản là không cung cấp bảo lãnh dự thầu hợp lệ.
Do là nhà thầu duy nhất vượt qua vòng đánh giá tính hợp lệ, Công ty TNHH Phát triển Năng lượng tiếp tục được đánh giá "Đạt" về năng lực kinh nghiệm và kỹ thuật, được đề nghị xếp thứ nhất.
Kết quả lựa chọn nhà thầu: Tiết kiệm... 12,7 triệu đồng
Trên cơ sở Báo cáo đánh giá E-HSDT của Tư vấn Ngô Trần và Biên bản thương thảo hợp đồng ngày 07/11/2025, ngày 10/11/2025, ông Nguyễn Khánh Lân, Viện trưởng Viện Đào tạo Chất lượng cao, đã ký Quyết định số 251110-03/QĐ-VCLC phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu nêu trên.
Đúng như đề nghị của đơn vị tư vấn, Công ty TNHH Phát triển Năng lượng (MST 0301826978) đã được công bố trúng thầu.
Giá trúng thầu của nhà thầu này là 4.369.668.770 đồng, thấp hơn giá dự thầu 4.369.668.770 đồng (cho thấy nhà thầu không giảm giá qua thương thảo) và thấp hơn giá gói thầu (4.382.399.626 đồng).
Tính toán cho thấy, mức chênh lệch (tiết kiệm) tuyệt đối cho "Nguồn kinh phí hoạt động của Viện" tại gói thầu này là 12.730.856 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm 0,29%.
Quyết định KQLCNT cũng xác nhận lý do 2 nhà thầu không trúng thầu (Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Nguyễn Phát và Công ty TNHH Thiết kế và Xây dựng Kiến Thể) là vì: "Không có bảo lãnh dự thầu đáp ứng yêu cầu E-HSMT".
"Hệ sinh thái" quen thuộc của nhà thầu trúng thầu
Theo tìm hiểu của Phóng viên, Công ty TNHH Phát triển Năng lượng (MST 0301826978) được thành lập từ năm 1999, địa chỉ tại Phường An Phú Đông, TP.Hồ Chí Minh. Người đại diện pháp luật là ông Đặng Thanh Nam.
Dữ liệu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, trong lịch sử hoạt động, Công ty TNHH Phát triển Năng lượng đã tham gia 105 gói thầu, trúng 40 gói (tỷ lệ 38,1%), trượt 56 gói, 4 gói chưa có kết quả và 5 gói bị huỷ. Tổng giá trị trúng thầu (bao gồm liên danh) là hơn 174 tỷ đồng. Tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán trong lịch sử là 95,94% (tương đương tiết kiệm trung bình 4,06%).
Mặc dù tỷ lệ trúng thầu chung (38,1%) không quá cao, nhưng dữ liệu lại cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác khi nhà thầu này tham gia tại một số chủ đầu tư/bên mời thầu cụ thể.
Đáng chú ý nhất, gói thầu tiết kiệm 0,29% (Mã IB2500470638) vừa trúng có sự hội tụ của nhà thầu và 2 "đối tác ruột" của mình.
- Đối với Chủ đầu tư (Viện Đào tạo Chất lượng cao): Dữ liệu thống kê quan hệ cho thấy, Công ty TNHH Phát triển Năng lượng đã tham gia 3 gói thầu tại Viện Đào tạo Chất lượng cao và trúng cả 3 gói (đạt tỷ lệ 100%), với tổng giá trị trúng thầu là 12.284.178.770 đồng.
- Đối với Đơn vị tư vấn (Công ty TNHH Thiết kế Xây dựng Thương mại Dịch vụ Ngô Trần): Đây là bên mời thầu "thân thiết" nhất của Công ty TNHH Phát triển Năng lượng. Nhà thầu này đã tham gia 19 gói thầu do Tư vấn Ngô Trần mời thầu và trúng tới 18 gói, chỉ trượt 1 gói (đạt tỷ lệ trúng 94,7%). Tổng giá trị trúng thầu tại bên mời thầu này là 54.048.261.786 đồng.
Việc Công ty TNHH Phát triển Năng lượng trúng gói thầu với tỷ lệ tiết kiệm siêu thấp (0,29%) tại một chủ đầu tư mà mình có tỷ lệ trúng 100%, và do một đơn vị tư vấn (nơi mình có tỷ lệ trúng 94,7%) đánh giá hồ sơ, đang đặt ra nhiều nghi vấn về tính cạnh tranh thực chất.
Đảm bảo cạnh tranh, minh bạch: Góc nhìn từ Luật Đấu thầu 2023
Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, có hiệu lực từ 01/01/2024, và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP, Thông tư 79/2025/TT-BTC, đều nhấn mạnh các mục tiêu cốt lõi là cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình.
Điều 16 của Luật Đấu thầu quy định các hành vi bị cấm, bao gồm "Thông thầu" và "Hành vi cản trở" (như cố ý gây khó khăn cho việc nộp HSDT của nhà thầu).
Trao đổi với Báo Tri thức và Cuộc sống, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết: "Bảo lãnh dự thầu là một trong những yêu cầu cơ bản, tiên quyết về tính hợp lệ của E-HSDT. Đây là nghiệp vụ tài chính thông thường mà bất kỳ nhà thầu chuyên nghiệp nào cũng phải nắm rõ. Việc 2/3 nhà thầu tham dự cùng bị loại vì một lỗi sơ đẳng như vậy là điều rất bất thường, làm dấy lên nghi ngại về tính cạnh tranh thực chất của gói thầu. Có thể các nhà thầu này đã tham gia 'cho đủ số lượng' hoặc đã gặp vấn đề trong việc tiếp cận yêu cầu của hồ sơ mời thầu."
Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ phân tích: "Tỷ lệ tiết kiệm 0,29% là rất thấp, gần như bằng không, chưa thể hiện hiệu quả kinh tế. Mặc dù luật không quy định tỷ lệ tiết kiệm tối thiểu, nhưng khi một nhà thầu 'một mình một ngựa' về đích và trúng thầu sát giá gói thầu, cơ quan chủ quản (Viện Đào tạo Chất lượng cao) cần rà soát lại toàn bộ quy trình, đặc biệt là khâu đánh giá HSDT của đơn vị tư vấn (Tư vấn Ngô Trần). Phải làm rõ liệu HSMT có rõ ràng không, và tại sao cả hai đối thủ đều mắc cùng một lỗi nghiêm trọng như vậy. Trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư và đơn vị tư vấn trong trường hợp này là rất quan trọng để đảm bảo nguồn vốn (dù là vốn hoạt động) được sử dụng hiệu quả."
