Theo HoREA, từ 2017 đến nay, tại một số địa phương đã xuất hiện tình trạng đầu nậu, cò đất, doanh nghiệp lách luật nhiều lần gây ra các cơn sốt đất ảo đi liền với tình trạng phân lô bán nền tràn lan tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản. Những hành vi này làm ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội.

Theo Hiệp hội, Nghị định 01 năm 2017 và Nghị định 148 năm 2021 cho phép tách thửa đối với từng loại đất, kể cả đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở đã dẫn đến tình trạng đầu nậu, cò đất, doanh nghiệp bất lương tách thửa đất nông nghiệp, phân lô bán nền tràn lan, gây ra sốt đất ảo.

Theo HoREA, đây là nhu cầu thực tế của nhiều người dân, và nếu cho phép tách thửa đối với đất nông nghiệp mà vẫn giữ được mục đích sử dụng thì không phá vỡ quy hoạch.

Tuy nhiên, công tác quản lý Nhà nước trên thực tế hiện chưa chặt chẽ và hiệu quả (nhất là ở cấp cơ sở) nên dẫn đến tình trạng bị lợi dụng để kinh doanh bất động sản trái phép, hô biến các lô đất nông nghiệp có diện tích 500 m2 hoặc 1.000 m2 vừa vặn với diện tích của 1 lô biệt thự, nhà vườn. Điều này dẫn đến tình trạng bị đầu nậu, cò đất…lợi dụng phân lô, bán nền tràn lan, gây ra các cơn sốt ảo giá đất, làm phá vỡ quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng.

Do vậy, pháp luật về đất đai cần quy định cơ chế, điều kiện để giải quyết nhu cầu của người dân muốn được tách thửa đất đối với đất nông nghiệp nằm xen kẽ với đất ở trong cùng thửa đất, hoặc là thửa đất độc lập tại đô thị, điểm dân cư nông thôn. Việc quy định rõ để vừa đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất, vừa đảm bảo kết nối hạ tầng đồng bộ và phù hợp với quy hoạch.

Từ thực tiễn trên, Hiệp hội đề xuất sửa đổi, bổ sung các điều 43d, 75a Nghị định 43 năm 2014 theo hướng chỉ cho phép tách thửa đối với đất ở.

Cụ thể, HoREA kiến nghị sửa đổi, bổ sung Điều 43d, UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở tại nông thôn, đất ở tại đô thị cho phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương.

Trường hợp có phần diện tích đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở nằm xen kẽ trong cùng thửa đất ở, hoặc thửa đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở nằm xen kẽ trong đất đô thị, điểm dân cư nông thôn thì xem xét từng trường hợp cụ thể để giải quyết chuyển mục đích sử dụng đất toàn bộ thửa đất hoặc một phần thửa đất sang đất ở, đồng thời với việc tách thửa đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính, nộp tiền sử dụng đất.

HoREA cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 75a: Giao UBND cấp tỉnh căn cứ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng và điều kiện cụ thể tại địa phương để quy định điều kiện tách thửa, hợp thửa đất ở tại nông thôn, đô thị. Tương tự nên trao quyền cho UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở tại nông thôn hoặc đất ở tại đô thị.