Để tháo gỡ, các cơ quan của Quốc hội và Tòa án nhân dân tối cao thống nhất đề xuất dùng ngân sách nhà nước chi trả chi phí phá sản trong những trường hợp này.

Nhiều điểm mới quan trọng

Sáng 23/10, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, đã trình bày Tờ trình Dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) trước Quốc hội. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí trình bày Tờ trình dự án Luật Phá sản (sửa đổi).

Theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí, Dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi) lần này có nhiều điểm mới quan trọng, hướng đến hoàn thiện cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã trong phục hồi và xử lý phá sản hiệu quả hơn. Trước hết, dự thảo ưu tiên áp dụng thủ tục phục hồi trước khi tuyên bố phá sản, thể hiện chính sách nhân văn, khuyến khích tái cơ cấu, giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn và duy trì hoạt động. Bên cạnh đó, luật cũng nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm thủ tục phục hồi, phá sản kịp thời, hiệu quả, minh bạch, đồng thời tối ưu hóa giá trị tài sản và hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan.

Một điểm mới đáng chú ý khác là việc bổ sung chính sách hỗ trợ của Nhà nước cho doanh nghiệp, hợp tác xã trong quá trình phục hồi hoặc phá sản. Các chính sách này bao gồm ưu đãi về thuế, tín dụng, lãi suất, tài chính, đất đai và các biện pháp hỗ trợ khác. Chính phủ sẽ căn cứ khả năng cân đối nguồn lực để xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể, đồng thời ban hành quy định tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc. Những nội dung mới này được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý thuận lợi, thúc đẩy môi trường đầu tư minh bạch, lành mạnh và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Trình bày Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Phá sản (sửa đổi) và Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính (KTTC) Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban KTTC tán thành sự cần thiết ban hành hai đạo luật này. Đối với Luật Phá sản (sửa đổi), việc xây dựng luật nhằm hoàn thiện khung pháp lý, khắc phục những vướng mắc, bất cập trong quá trình thực thi pháp luật, đồng thời tháo gỡ các điểm nghẽn trong giải quyết vụ việc phá sản.

Ngân sách nhà nước chi trả chi phí phá sản với những trường hợp không còn tài sản

Dự luật hướng tới mục tiêu tạo điều kiện để doanh nghiệp, hợp tác xã có thể phục hồi hoạt động, đồng thời bảo đảm việc tuyên bố phá sản, thanh lý kịp thời với những trường hợp không thể phục hồi. Qua đó, góp phần khơi thông nguồn lực xã hội, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thể hiện tinh thần “khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và khoan dung với rủi ro, thất bại trong kinh doanh”.

Tuy nhiên, Ủy ban KTTC cũng chỉ ra ba nội dung còn có ý kiến khác nhau, trong đó nổi bật là vấn đề tạm ứng và chi trả chi phí phá sản. Hiện nay, vẫn còn nhiều băn khoăn đối với trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã không có tiền hoặc tài sản để nộp, hoặc có tài sản nhưng không thể bán để bảo đảm chi phí phá sản. Để tháo gỡ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra, Tòa án nhân dân tối cao và các cơ quan liên quan thống nhất đề xuất sử dụng ngân sách nhà nước để chi trả chi phí phá sản trong những trường hợp này. Kinh phí sẽ được bố trí trong dự toán ngân sách hàng năm của Tòa án, được quản lý, sử dụng theo quy định của pháp luật về ngân sách và chi phí tố tụng. Nếu doanh nghiệp, hợp tác xã còn tài sản, khoản tạm ứng sẽ được hoàn trả ngân sách ngay sau khi bán được tài sản. Một số ý kiến khác đề xuất nguồn kinh phí này có thể được bảo đảm thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ngoài ra, thực tiễn cho thấy nhiều vụ việc phá sản bị kéo dài do tranh chấp liên quan, làm chậm quá trình xử lý. Để khắc phục, dự thảo luật quy định giao Tòa án đang thụ lý vụ việc phá sản giải quyết toàn bộ các tranh chấp liên quan theo thủ tục rút gọn, thay vì phải qua các trình tự tố tụng thông thường. Quy định này được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh tiến độ xử lý, bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả trong quá trình giải quyết phá sản.

Về nội dung này, Chủ nhiệm Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi Phan Văn Mãi nhấn mạnh, thực tế cho thấy nhiều tranh chấp liên quan đến doanh nghiệp, hợp tác xã phải qua nhiều cấp xét xử, khiến việc xử lý kéo dài, ách tắc. Vì vậy, dự thảo Luật đã quy định rõ việc giao Tòa án đang giải quyết phá sản có thẩm quyền giải quyết toàn bộ các tranh chấp mà Tòa án hoặc Trọng tài đã đình chỉ, cũng như các tranh chấp phát sinh trong quá trình phá sản, theo trình tự, thủ tục rút gọn của Luật Phá sản, không áp dụng quy trình tố tụng theo các luật khác.

Đối với Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), Ủy ban KTTC đề nghị làm rõ vai trò chủ động tính phí của tổ chức tham gia Bảo hiểm tiền gửi (BHTG) và vai trò kiểm tra, đối chiếu của tổ chức BHTG trong quá trình tính phí, đồng thời ban hành hướng dẫn cụ thể về phương pháp tính phí. Bên cạnh đó, cần làm rõ giá trị pháp lý của kết quả kiểm tra do tổ chức BHTG thực hiện và tăng cường cơ chế chia sẻ thông tin, phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan trong kiểm tra, thanh tra, giám sát tổ chức tín dụng (TCTD).

Ủy ban cũng đề nghị phân biệt rõ các trường hợp và điều kiện tổ chức BHTG được nhận hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, vay của TCTD hoặc các tổ chức khác có bảo lãnh của Chính phủ, hoặc vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), bảo đảm phù hợp với quy trình lập và phân bổ ngân sách nhà nước.

Đồng thời, cần làm rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức BHTG và Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam trong việc bố trí nhân sự tham gia quản lý, điều hành quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) thuộc diện kiểm soát đặc biệt, nhằm bảo đảm minh bạch, trách nhiệm và hiệu quả trong quản trị tài chính – ngân hàng.