Gần đây, kết quả lựa chọn nhà thầu tại một số dự án do Ban Quản lý dự án khu vực Đông Hải (tỉnh Bạc Liêu) làm chủ đầu tư đã cho thấy những con số thống kê rất đáng chú ý. Một doanh nghiệp địa phương, Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và San lấp Bạc Liêu, liên tiếp trúng các gói thầu trị giá hàng chục tỷ đồng với một kịch bản quen thuộc: tỷ lệ tiết kiệm ngân sách thấp và vắng bóng đối thủ cạnh tranh.
Năm 2025: "Mùa gặt" của một nhà thầu quen thuộc
Chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và San lấp Bạc Liêu (San lấp Bạc Liêu) đã liên tiếp được phê duyệt trúng 3 gói thầu xây lắp quy mô lớn tại BQLDA khu vực Đông Hải, với tổng giá trị lên tới hơn 30 tỷ đồng.
- Gói thầu "Nâng cấp, mở rộng tuyến từ Miễu Ông Tà – 9 Tươi": Tại Quyết định phê duyệt số KQ2400615426_2501211531 ngày 21/01/2025, San lấp Bạc Liêu trúng thầu với giá 6.781.623.000 đồng. Đây là gói thầu chỉ có duy nhất San lấp Bạc Liêu tham dự. Tỷ lệ tiết kiệm so với giá gói thầu (6.800.262.691 đồng) chỉ là 0.27%.
- Gói thầu "Xây dựng tuyến đường từ Cây Sộp – 7 Tấn": Tại Quyết định số /QĐ-BQL ngày 29/07/2025, San lấp Bạc Liêu tiếp tục trúng thầu với giá 11.841.711.000 đồng. Đây cũng là gói thầu "một mình một ngựa". Tỷ lệ tiết kiệm so với giá dự toán (11.910.492.330 đồng) đạt 0.58%.
- Gói thầu "Nâng cấp, mở rộng tuyến đường phía Tây ấp Phan Mầu": Ngày 22/08/2025, theo Quyết định số 26/QĐ-BQL, San lấp Bạc Liêu được phê duyệt trúng thầu với giá 11.280.788.000 đồng.
Sự tập trung các gói thầu lớn vào tay một doanh nghiệp trong một khoảng thời gian ngắn với tỷ lệ tiết kiệm "nhỏ giọt" đã đặt ra nhiều câu hỏi về tính cạnh tranh và hiệu quả thực chất của công tác đấu thầu tại địa phương này.
Soi hồ sơ đánh giá E HSMT : Đối thủ bị loại vì lý do có thuyết phục ?
Để hiểu rõ hơn về tính cạnh tranh, hãy nhìn sâu vào Báo cáo đánh giá E-HSDT của gói thầu duy nhất có đối thủ trong năm 2025 - gói "Nâng cấp, mở rộng tuyến đường phía Tây ấp Phan Mầu". Ở gói này, ngoài San lấp Bạc Liêu còn có Công ty TNHH Thương mại Khang Long tham dự.
Tuy nhiên, tổ chuyên gia (do Công ty CP Kiểm định xây dựng – Thiết kế Đô Thị Xanh thực hiện) đã đánh giá Công ty Khang Long "Không Đạt" về năng lực kinh nghiệm. Lý do được đưa ra là nhân sự kỹ thuật thi công, ông Nguyễn Thanh Bình, "không phải là kỹ thuật thi công trực tiếp hoặc là Chỉ huy trưởng công trình" trong các hợp đồng tương tự đã kê khai, mà chỉ giữ vai trò "Đội trưởng thi công" và "cán bộ phụ trách ATLD".
Lý do loại nhà thầu này khá cứng nhắc và chưa thực sự thuyết phục. Vai trò "Đội trưởng thi công" trong thực tế công trường thường trực tiếp chỉ đạo, giám sát kỹ thuật thi công. Việc đánh giá "Không Đạt" chỉ vì tên chức danh chưa hoàn toàn trùng khớp với yêu cầu trong hồ sơ mời thầu ("kỹ thuật thi công trực tiếp hoặc chỉ huy trưởng") có thể là một rào cản kỹ thuật không cần thiết, làm giảm tính cạnh tranh một cách đáng tiếc. Kết quả là, đối thủ duy nhất bị loại, mở đường cho San lấp Bạc Liêu trúng thầu.
San lấp Bạc Liêu: Năng lực thực sự và "mối lương duyên" với BQLDA khu vực Đông Hải
Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và San lấp Bạc Liêu (MST: 1900435446), do ông Lê Minh Tưởng làm Chủ tịch công ty, có một lịch sử hoạt động đáng nể. Dữ liệu cho thấy công ty đã tham gia 68 gói thầu, trúng 54 gói, với tổng giá trị trúng thầu (cả độc lập và liên danh) lên tới gần 500 tỷ đồng.
Tuy nhiên, điều gây chú ý nhất chính là mối quan hệ của nhà thầu này với BQLDA khu vực Đông Hải. Đây là bên mời thầu "ruột" của San lấp Bạc Liêu. Thống kê chỉ ra rằng:
- San lấp Bạc Liêu đã tham gia 34 gói thầu do BQLDA khu vực Đông Hải mời.
- Trúng 33/34 gói, đạt tỷ lệ thành công lên tới 97%.
- Tổng giá trị từ 33 gói thầu này là 277.717.856.763 đồng.
- Tỷ lệ giá trúng thầu trung bình so với giá dự toán tại bên mời thầu này là 99.8%, đồng nghĩa tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách chỉ đạt 0.2%.
Một nhà thầu gần như "bách chiến bách thắng" tại một bên mời thầu, với tỷ lệ tiết kiệm gần như bằng không, là một hiện tượng rất hiếm trên thị trường đấu thầu cạnh tranh. Điều này cho thấy một "hệ sinh thái" khép kín, nơi các nhà thầu khác dường như không có cơ hội hoặc không mặn mà tham gia.
Luật sư VÕ QUANG VINH, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn đều đặt mục tiêu hàng đầu là tăng cường cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Việc một nhà thầu bị loại vì lý do chức danh 'Đội trưởng thi công' không tương đương 'kỹ thuật thi công trực tiếp' cần được xem xét cẩn trọng. Nếu vai trò và trách nhiệm thực tế của nhân sự đó đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của gói thầu, thì việc loại bỏ họ có thể bị coi là hạn chế cạnh tranh.
Hơn nữa, các con số thống kê về tỷ lệ trúng thầu (97%) và tỷ lệ tiết kiệm (0.2%) tại một bên mời thầu cụ thể là những chỉ dấu rất mạnh mẽ. Nó không chỉ phản ánh năng lực của nhà thầu, mà còn đặt ra câu hỏi về chất lượng của công tác lập dự toán và xây dựng hồ sơ mời thầu từ phía chủ đầu tư.
Những dữ liệu phân tích trên cho thấy bức tranh hoạt động đấu thầu tại BQLDA khu vực Đông Hải trong năm 2025 và các năm trước đó có nhiều điểm cần được làm rõ. Sự thống trị của một nhà thầu không phải là điều sai trái nếu nó đến từ năng lực vượt trội trong một môi trường cạnh tranh sòng phẳng. Tuy nhiên, khi sự thống trị đó đi kèm với những đối thủ bị loại một cách dễ dàng và tỷ lệ tiết kiệm ngân sách gần như bằng không, các cơ quan chức năng cần rà soát, kiểm tra, nhằm đảm bảo mỗi đồng vốn đầu tư công được chi tiêu một cách hiệu quả và minh bạch nhất.
