Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, một trong những mục tiêu cốt lõi của Luật Đấu thầu 2023 (Luật số 22/2023/QH15) là tăng cường tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, hồ sơ đấu thầu của Công ty TNHH Tư vấn Thiết kế Đầu tư Xây dựng Thành Tín (Công ty Thành Tín) cho thấy nhiều gói thầu có dấu hiệu thiếu vắng sự cạnh tranh cần thiết, dẫn đến tỷ lệ tiết kiệm ngân sách thấp.

Khi "một mình một ngựa": Tiết kiệm chỉ 1,5%

Điển hình cho tình trạng thiếu cạnh tranh là "Gói thầu số 01: Thiết bị học tập" (Mã TBMT: IB2500110430) thuộc dự án Trường Mầm non Bình Lộc, do Ban Quản lý dự án huyện Thống Nhất làm chủ đầu tư (Bên mời thầu là Công ty TNHH MTV TV-TK-XD Lê Minh Long).

Giá gói thầu được phê duyệt là 2.300.664.000 đồng. Báo cáo đánh giá E-HSDT ghi nhận, tại thời điểm đóng thầu, "Số lượng nhà thầu nộp E-HSDT: 01". Nhà thầu duy nhất tham gia là Công ty Thành Tín.

Không có đối thủ cạnh tranh, Công ty Thành Tín dễ dàng được đánh giá "Đạt" ở tất cả các bước: tính hợp lệ, năng lực kinh nghiệm, và kỹ thuật. Ngày 22/04/2025, Ban QLDA huyện Thống Nhất ban hành Quyết định phê duyệt Công ty Thành Tín trúng thầu với giá 2.267.000.000 đồng.

Gói thầu trị giá 2,3 tỷ đồng, tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng, nhưng chỉ có một nhà thầu tham dự và trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm 1,54%.

Một kịch bản tương tự xảy ra tại gói thầu "thời sự" đã đề cập ở Kỳ 1 - "Gói thầu số 1: Thiết bị văn phòng, thiết bị dạy học" (Mã TBMT: IB2500428469) tại Trường THCS Lý Tự Trọng. Gói thầu này có giá 9.056.591.462 đồng. Báo cáo đánh giá E-HSDT cho thấy cũng chỉ có 01 nhà thầu nộp hồ sơ là Công ty Thành Tín.

Kết quả, Công ty Thành Tín là nhà thầu duy nhất được đánh giá "Đạt" về kỹ thuật và trúng thầu với giá 8.875.000.000 đồng, tiết kiệm 2,0%.

Nhìn lại năm 2024, tình trạng này cũng phổ biến. Như đã nêu ở Kỳ 3, các gói thầu tại Trường tiểu học Nguyễn Viết Xuân (1,65 tỷ đồng), Trung tâm GDNN-GDTX huyện Thống Nhất (1,87 tỷ đồng), và Trường THCS Thăng Long (3,14 tỷ đồng) đều chỉ có Công ty Thành Tín tham dự và trúng thầu.

Việc các gói thầu hàng tỷ đồng liên tục chỉ có duy nhất một nhà thầu tham gia khiến cho mục tiêu "cạnh tranh" của đấu thầu rộng rãi không đạt được. Câu hỏi đặt ra là vì sao các gói thầu này không thu hút được sự quan tâm của các nhà thầu khác trên thị trường? Phải chăng thông tin mời thầu không đủ rộng rãi, hay hồ sơ mời thầu có những điều kiện đặc thù chỉ một nhà thầu đáp ứng được?

Khi có cạnh tranh: Kết quả khác biệt

Một diễn biến đáng chú ý khác là kết quả của gói thầu duy nhất mà Công ty Thành Tín bị ghi nhận là "trượt thầu" trong năm 2025. Đây cũng là gói thầu hiếm hoi ghi nhận sự cạnh tranh thực sự.

Đó là "Gói thầu số 29 (thiết bị): Cung cấp thiết bị" (Mã TBMT: IB2500347150) thuộc dự án Nâng cấp, mở rộng Trường tiểu học Phú Cường, do Ban Quản lý dự án khu vực 10 (tỉnh Đồng Nai) mời thầu. Gói thầu có giá 736.983.000 đồng.

Báo cáo đánh giá E-HSDT ghi nhận có 03 nhà thầu đã nộp hồ sơ, bao gồm:

1. Công ty TNHH Xây dựng và Nội thất Nam Sài Gòn (Giá dự thầu: 713.300.000 đồng).
2. Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ TDA Long An (Giá dự thầu: 732.447.000 đồng).
3. Công ty TNHH Tư vấn Thiết kế Đầu tư Xây dựng Thành Tín (Giá dự thầu: 735.800.000 đồng).

Kết quả đánh giá cho thấy các nhà thầu đều "Đạt" về các tiêu chí kỹ thuật và năng lực. Cuộc cạnh tranh diễn ra ở vòng tài chính.

Tại Quyết định phê duyệt KQLCNT số 64/QĐ-BQLDAKV10 ngày 15/09/2025 (công bố ngày 16/09/2025), Ban QLDA khu vực 10 đã công bố kết quả:

Nhà thầu trúng thầu: Công ty TNHH Xây dựng và Nội thất Nam Sài Gòn (Giá trúng thầu 713.300.000 đồng). Tỷ lệ tiết kiệm đạt 3,2%.

Nhà thầu không trúng thầu: Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ TDA Long An (xếp hạng 2) và Công ty TNHH Tư vấn Thiết kế Đầu tư Xây dựng Thành Tín (xếp hạng 3).

Sự đối lập này rất rõ ràng: Tại các gói thầu Công ty Thành Tín "một mình một ngựa", tỷ lệ tiết kiệm chỉ quanh mức 1,5% - 2,0%. Trong khi đó, tại gói thầu có 3 nhà thầu cạnh tranh sòng phẳng, Công ty Thành Tín đã thất bại khi chào giá cao nhất, và tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước cao hơn (3,2%).

Điều này đặt ra câu hỏi về năng lực cạnh tranh thực sự của Công ty Thành Tín khi phải đối đầu với các đối thủ khác trong một cuộc thầu minh bạch, thay vì liên tục trúng thầu trong bối cảnh không có đối thủ tại các gói thầu ở BQLDA huyện Thống Nhất và BQLDA khu vực 4.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin:

[Kỳ 5:] Để hoạt động đấu thầu tại Đồng Nai hiệu quả hơn: Góc nhìn từ chuyên gia