Rằm tháng 7 âm lịch vừa là dịp Xá tội vong nhân, vừa là lễ Vu Lan báo hiếu nên theo phong tục của người Việt, lễ cúng Rằm tháng 7 là một trong những nghi lễ quan trọng của năm.
Theo dân gian, người dân thường cúng Rằm tháng 7 trong các ngày từ 2-14/7 âm lịch, tùy theo thời gian bố trí của từng gia đình.
Thông thường lễ cúng Rằm tháng 7 gồm là cúng Phật; cúng gia tiên và cúng bố thí cho các vong hồn lang thang (cúng chúng sinh).
Năm 2021, trong bối cảnh phòng chống dịch COVID-19, tránh tụ tập đông người, tránh đi lại khi không cần thiết, các gia đình có thể tận dụng những nguyên liệu đơn giản trong nhà, làm mâm cúng thể hiện lòng thành và tưởng nhớ cội nguồn.
Lễ cúng Phật: Đối với những gia đình theo đạo Phật, Rằm tháng 7 là một ngày lễ lớn. Theo giáo lý nhà Phật, lễ cúng không quan trọng ở mâm cao cỗ đầy mà cốt ở lòng thành của mỗi người.
Thông thường mâm cúng Phật là món chay. Mâm cơm chay khoảng 3-5 món. Các món khá phong phú như: cơm trắng, rau củ quả nấu canh, các món từ nấm, các loại chè, bánh làm từ các loại bột, đậu (bánh trôi nước, bột lọc…).
Nếu không có điều kiện, bạn có thể sắp mâm hoa quả để cúng Phật rồi thụ lộc tại nhà.
Ngoài ra, khi làm lễ cúng Phật nên đọc một khóa kinh Vu Lan để hồi hướng công đức cho những người thân trong quá khứ được siêu sinh và cũng là một cách giúp hiểu hơn về ngày lễ này.
Lễ cúng thần linh, gia tiên: Thông thường, với mâm cúng gia tiên các gia đình hay cũng cỗ mặn. Mâm cúng gồm các món ăn đa dạng cùng những thực phẩm bổ dưỡng, tươi sạch, thể hiện cho lòng thành kính, biết ơn tổ tiên.
Mâm cúng cơ bản cho ngày rằm tháng Bảy thường có gà luộc, canh miến mọc, xôi đỗ xanh, thịt bò xào, chả nem, tôm hấp sả...
Một điều cũng cần đặc biệt chú ý nữa là theo quan niệm từ lâu đời mâm cúng Phật và cúng gia tiên nên làm vào ban ngày.
Lễ cúng chúng sinh: Theo tín ngưỡng dân gian có những vong hồn đáng thương vì không được ai thờ cúng, hoặc chết đường chết chợ lang thang vạ vật không tìm được đường về với tổ tiên. Vì vậy, người dân thường làm một mâm lễ cho các vong hồn này.
Trái với mâm cúng Phật và gia tiên, lễ cúng cô hồn được tổ chức vào buổi chiều tối ngày 14/7 hoặc 15/7. Bởi theo quan niệm, đây là thời gian những vong linh trên đường trở về địa ngục nên cũng là lúc cúng cô hồn chuẩn nhất. Mọi việc cúng phải được hoàn tất vào ngày 15/7.
Mâm cúng chỉ nên chuẩn bị các món đồ chay để các cô hồn không phát sinh lòng tham. Một mâm lễ cúng cô hồn có nhiều thực phẩm để lựa chọn: muối gạo, cháo trắng nấu loãng, hoa quả, các loại bỏng, bánh, kẹo...
Món cháo loãng không thể thiếu trong trong lễ cúng cô hồn, bởi vì người ta tin rằng món này dành cho những linh hồn bị đày đọa phải mang một thực quản nhỏ hẹp không thể nuốt được thức ăn thông thường.
Khi bày lễ và cúng, gia chủ có thể đọc các bài văn cúng hoặc khấn nôm theo tâm nguyện và rải lòng thương của mình đối với các cô hồn, mong linh hồn giải thoát khỏi trần thế đau khổ.
