Theo báo cáo phân tích từ Công ty Chứng khoán Vietcap, dẫn dữ liệu từ Hiệp hội Các nhà Sản xuất Ôtô Việt Nam (VAMA) và Hyundai Thành Công cho thấy doanh số bán lẻ xe du lịch 11 tháng năm nay đã giảm 6% so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù có yếu tố mua sắm mang tính mùa vụ cuối năm, động lực cơ bản vẫn yếu với doanh số tháng 11/2025 giảm 26% so với cùng kỳ, cho thấy áp lực tiếp diễn đối với các mẫu xe sử dụng động cơ đốt trong (ICE) truyền thống giữa bối cảnh rủi ro chính sách và đà tăng tốc của xe điện.

VinFast thách thức xe xăng

Trong số các nhà sản xuất lớn, VinFast tiếp tục duy trì vị thế thống lĩnh thị trường với các mẫu xe điện chiếm giữ 4 vị trí dẫn đầu về doanh số toàn quốc trong tháng 11.

Dưới áp lực này, nhiều thương hiệu xe động cơ đốt trong truyền thống đã ghi nhận sụt giảm doanh số trong 11 tháng từ đầu năm. Điển hình, doanh số của Honda giảm 3% so với cùng kỳ năm trước từ mức nền cao cuối năm 2024, trong khi cả Thaco và Mitsubishi đều giảm 6% so với cùng kỳ năm trước và Hyundai giảm 21%.

Ngược lại, Ford và Toyota là những điểm sáng với mức tăng trưởng khả quan lần lượt là 15% và 8% bất chấp bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Vietcap cũng cho biết các quy định về giao thông xanh đang dần hình thành rõ ràng hơn trước thềm năm 2026 tại Hà Nội và TP.HCM. Trong đó, Hà Nội đã chính thức thông qua nghị quyết mới về việc thiết lập vùng phát thải thấp (LEZ), hạn chế xe máy động cơ đốt trong đi vào khu vực LEZ trong các khung giờ nhất định với việc thí điểm bắt đầu từ tháng 7/2026 bên trong Vành đai 1.

Còn TP.HCM vẫn đang trong quá trình xây dựng và đánh giá kế hoạch LEZ, dự kiến được hoàn thiện vào quý I/2026 và thí điểm vào cuối năm 2026 tại các phường trung tâm. Kế hoạch đề xuất hiện tại bao gồm lộ trình xử phạt theo giai đoạn đối với ôtô dưới chuẩn Euro 4 và xe máy dưới chuẩn Euro 2, bắt đầu bằng hình thức nhắc nhở, sau đó phạt tiền 100.000-200.000 đồng và tăng lên 200.000-400.000 đồng sau 6 tháng.

Cả 2 thành phố đang chuẩn bị hạ tầng thực thi và hỗ trợ tài chính cho quá trình chuyển đổi, bao gồm camera nhận diện biển số tự động và các gói ưu đãi để chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Xe điện, hybrid lên ngôi

Theo Vietcap, so với các đề xuất trước đây, quá trình chuyển đổi này sẽ “dễ thở” hơn cho xe động cơ đốt trong. Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh từ xe điện, đặc biệt là VinFast, vẫn rất gay gắt.

Xe hybrid tiếp tục thu hút sự quan tâm như một phương án chuyển tiếp trước các tiêu chuẩn chuyển đổi xanh nghiêm ngặt hơn và việc triển khai vùng phát thải thấp sắp tới, tăng 49% so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh Toyota dẫn đầu với danh mục xe hybrid đa dạng từ xe đô thị cỡ nhỏ đến xe đa dụng, Honda đang củng cố định hướng tập trung vào xe hybrid. Ford cũng đang có kế hoạch chuẩn bị mẫu Territory hybrid cho năm 2026 để bổ sung cho danh mục xe động cơ đốt trong tại Việt Nam.

Song song với xe hybrid, nhu cầu đối với xe điện mini và siêu nhỏ (nano EV) đang tăng mạnh, minh chứng là doanh số VinFast VF 3 đạt hơn 40.660 chiếc trong 11 tháng, trở thành một trong 3 mẫu xe bán chạy nhất từ tháng 6 đến tháng 11 năm nay. Nhiều mẫu xe điện mini hơn dự kiến gia nhập thị trường vào năm 2026 như Honda Super-ONE, Nano S05 EV và Kia Ray EV sẽ làm phong phú thêm lựa chọn xe điện đô thị.

Đối với xe máy, doanh số xe máy 11 tháng của Honda tăng 5% so với cùng kỳ.

Báo cáo trước đó của Vietcap cũng cho rằng lợi nhuận từ các công ty liên kết của Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam - VEAM (UPCoM: VEA) đang chịu áp lực bởi các yếu tố bất lợi sắp tới của thị trường. Phần lớn lợi nhuận của VEAM đến từ các công ty liên kết dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất xe máy và ôtô tại Việt Nam, bao gồm Honda Việt Nam, Toyota Việt Nam và Ford Việt Nam. Đây cũng là công ty ôtô lớn nhất sàn chứng khoán với giá trị vốn hóa hơn 45.000 tỷ đồng.

Vietcap dự báo tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) của doanh số bán xe du lịch và xe máy sử dụng động cơ đốt trong tại Việt Nam trong giai đoạn 2025-2029 sẽ lần lượt ở mức 2% và âm 9%, đồng thời giảm giả định tăng trưởng cuối của VEAM nhằm phản ánh các thách thức sắp tới từ chính sách chuyển đổi xanh chặt chẽ hơn và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ xe điện do VinFast dẫn đầu.

Theo Vietcap, ôtô truyền thống đang mất dần thị phần trong bối cảnh xe điện VinFast tăng trưởng. Phân khúc xe 2 bánh của Honda cũng đối mặt với áp lực thị trường sau năm 2025 do kế hoạch cấm xe máy động cơ đốt trong trong Vành đai 1.