Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, công tác đấu thầu, mua sắm công luôn là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm, bởi đây là thước đo cho sự minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng ngân sách nhà nước. Mới đây, tại Văn phòng Hội đồng nhân dân và UBND phường Bình Hưng Hòa (TP HCM), kết quả lựa chọn nhà thầu cho một dự án sửa chữa trường lớp đã gọi tên một doanh nghiệp quen thuộc trên địa bàn.

Gói thầu tiền tỷ và kịch bản "một mình một ngựa"

Ngày 18/11/2025, ông Trần Trung Hiếu - Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân phường Bình Hưng Hòa đã ký Quyết định số 830/QĐ-VP phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu "Xây lắp" thuộc Dự án "Sửa chữa trường lớp phục vụ năm học 2025-2026".

Theo Quyết định này, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Xây dựng Giao thông Bách Khoa (có địa chỉ tại xã Bình Hưng, TP HCM). Giá trúng thầu là 3.915.962.656 đồng, giảm hơn 300 triệu đồng so với giá gói thầu (4.217.451.503 đồng), tương ứng tỷ lệ tiết kiệm ngân sách khoảng 7,1%. Thời gian thực hiện hợp đồng được ấn định là 30 ngày, loại hợp đồng theo đơn giá cố định.

Được biết, gói thầu này (số thông báo mời thầu IB2500488016) được tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng, phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ. Hồ sơ mời thầu được phê duyệt theo Quyết định số 770/QĐ-VP ngày 04/11/2025. Tuy nhiên, theo Biên bản mở thầu ngày 13/11/2025, đến thời điểm đóng thầu, chỉ có duy nhất Công ty TNHH Xây dựng Giao thông Bách Khoa nộp hồ sơ dự thầu.

Việc chỉ có một nhà thầu tham dự và trúng thầu tại các gói thầu đấu thầu rộng rãi, dù đúng quy trình pháp lý, nhưng thường làm giảm đi tính cạnh tranh gay gắt về giá, yếu tố cốt lõi để tối ưu hóa ngân sách nhà nước. Trong trường hợp này, mặc dù tỷ lệ tiết kiệm đạt hơn 7%, nhưng dư luận vẫn đặt câu hỏi về sức hút của gói thầu đối với các doanh nghiệp xây lắp khác trên địa bàn, nhất là khi TP HCM không thiếu các nhà thầu năng lực.

Đáng chú ý, đơn vị tư vấn đánh giá hồ sơ dự thầu cho gói thầu này là Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư Xây dựng Hiệp Hòa. Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT ngày 14/11/2025, Công ty Bách Khoa đã vượt qua tất cả các bước đánh giá về tính hợp lệ, năng lực kinh nghiệm, kỹ thuật và tài chính để trở thành nhà thầu trúng thầu.

Hành trình "bách chiến bách thắng" năm 2025

Dữ liệu phân tích từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, Công ty TNHH Xây dựng Giao thông Bách Khoa đang có một năm 2025 hoạt động cực kỳ sôi nổi và hiệu quả, đặc biệt là trong giai đoạn nước rút cuối năm.

Cụ thể, chỉ tính riêng từ tháng 10/2025 đến nay, nhà thầu này đã tham gia và trúng thầu liên tiếp nhiều gói thầu, chủ yếu trong lĩnh vực sửa chữa, cải tạo cơ sở vật chất trường học. Điểm đặc biệt là phần lớn các gói thầu này đều được lựa chọn thông qua hình thức chỉ định thầu rút gọn.

Đơn cử, ngay trong ngày 18/11/2025, ngoài gói thầu gần 4 tỷ đồng tại phường Bình Hưng Hòa, Công ty Bách Khoa còn được công bố trúng gói thầu "Xây lắp" tại Trường Mầm non Hương Sen với giá 484.145.000 đồng (chỉ định thầu rút gọn).

Trước đó, danh sách chiến thắng của nhà thầu này kéo dài với hàng loạt cái tên:

• Ngày 17/10/2025: Trúng gói thầu thi công xây dựng tại Trường Tiểu học An Lạc 1 (470 triệu đồng).
• Ngày 15/10/2025: Trúng gói thầu sửa chữa tại Trường Mầm non Bình Trị Đông B (464 triệu đồng) và Trường Tiểu học Lê Công Phép (182 triệu đồng).
• Ngày 13/10/2025: Trúng gói thầu xây lắp tại Trường THCS An Lạc (309 triệu đồng).
• Ngày 08/10/2025: Trúng hai gói thầu tại Trường Mầm non Hoa Hồng (303 triệu đồng) và Trường Mầm non Hoa Đào (361 triệu đồng).

Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy 2 tháng, Công ty TNHH Xây dựng Giao thông Bách Khoa đã được công bố trúng tới 8 gói thầu. Mật độ trúng thầu dày đặc này cho thấy uy tín của nhà thầu đối với các chủ đầu tư khối trường học, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức không nhỏ về quản trị dự án.

Năng lực thi công và áp lực tiến độ 30 ngày

Một vấn đề cần được quan tâm là khả năng huy động nguồn lực của nhà thầu khi phải thực hiện đồng loạt nhiều gói thầu. Tại dự án "Sửa chữa trường lớp phục vụ năm học 2025-2026" của phường Bình Hưng Hòa, thời gian thực hiện hợp đồng chỉ là 30 ngày cho khối lượng công việc trị giá gần 4 tỷ đồng. Đây là một tiến độ rất gấp gáp, đòi hỏi sự tập trung cao độ về nhân lực, vật tư và thiết bị máy móc.

Trong khi đó, với 7 gói thầu khác vừa trúng trong tháng 10 và 11 (tổng giá trị khoảng 2,5 tỷ đồng), dù quy mô từng gói nhỏ hơn, nhưng việc phân tán lực lượng thi công tại nhiều địa điểm trường học khác nhau trên địa bàn chắc chắn sẽ tạo áp lực lên bộ máy quản lý và đội ngũ kỹ thuật của Công ty Bách Khoa.

Theo quy định của Luật Đấu thầu, khi tham dự thầu, nhà thầu phải kê khai nhân sự chủ chốt và thiết bị thi công chủ yếu đáp ứng yêu cầu của từng gói thầu. Việc một nhân sự chủ chốt hoặc một thiết bị chuyên dùng được kê khai trùng lặp cho nhiều gói thầu có thời gian thực hiện trùng nhau là điều cần phải được Tổ chuyên gia và Chủ đầu tư xem xét kỹ lưỡng trong quá trình thương thảo và hoàn thiện hợp đồng.

Nếu nhà thầu không đảm bảo đủ nguồn lực thực tế như cam kết, nguy cơ chậm tiến độ, thi công dàn trải, ảnh hưởng đến chất lượng công trình và hoạt động dạy học của nhà trường là hoàn toàn có thể xảy ra.

Góc nhìn từ chuyên gia pháp lý

Trao đổi về vấn đề tính cạnh tranh trong đấu thầu, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhận định: "Mục tiêu cao nhất của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 là đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Khi một gói thầu đấu thầu rộng rãi mà chỉ có 01 nhà thầu tham dự, dù pháp luật cho phép xử lý tình huống để xem xét, nhưng rõ ràng tính cạnh tranh đã bị triệt tiêu. Chủ đầu tư cần xem xét lại các tiêu chí trong hồ sơ mời thầu xem có yếu tố nào hạn chế sự tham gia của nhà thầu hay không".

Bên cạnh đó, liên quan đến năng lực nhà thầu, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang cho biết: "Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã quy định rất rõ về việc đánh giá năng lực thực hiện hợp đồng. Đối với nhà thầu trúng nhiều gói thầu trong cùng một khoảng thời gian, Chủ đầu tư có trách nhiệm kiểm tra, xác minh khả năng huy động nhân sự, thiết bị thực tế. Nếu phát hiện nhà thầu huy động nhân sự trùng lặp không đúng quy định hoặc không đủ khả năng thực hiện đồng thời, Chủ đầu tư có quyền từ chối ký hợp đồng để bảo vệ lợi ích của dự án".

Dư luận đang chờ đợi sự giám sát chặt chẽ từ phía Văn phòng HĐND và UBND phường Bình Hưng Hòa cũng như các cơ quan chức năng để đảm bảo gói thầu được thực hiện đúng tiến độ, chất lượng, phát huy hiệu quả ngân sách nhà nước đầu tư cho giáo dục.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.