Chiều 24/6, với 397/411 đại biểu tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày được thông qua đến hết ngày 28/2/2027.

Trong thời gian đó, Quốc hội trao cho Chính phủ cơ chế đặc biệt, đó là cho phép Chính phủ được ban hành nghị quyết để điều chỉnh một số quy định của luật, nghị quyết do Chính phủ trình.

Việc này chỉ được áp dụng trong thời gian luật, nghị quyết của Quốc hội chưa được sửa đổi, bổ sung theo trình tự rút gọn và phải được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội tại phiên họp, kỳ họp gần nhất.

Nghị quyết cũng quy định, trường hợp việc ban hành nghị quyết của Chính phủ dẫn đến đồng thời phải sửa đổi các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không do Chính phủ trình, cơ quan chủ trì soạn thảo phải xin ý kiến cơ quan trình luật, nghị quyết, pháp lệnh đó. Đồng thời, Chính phủ phải báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi ban hành.

Nếu việc ban hành nghị quyết của Chính phủ có nội dung điều chỉnh vấn đề chưa có luật, nghị quyết của Quốc hội quy định hoặc tác động lớn đến kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại thì phải xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền của Đảng trước khi ban hành.

Trường hợp nghị quyết của Chính phủ dẫn đến phải sửa đổi, bổ sung nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng, thông tư của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ thì quy định ngay trong nghị quyết đó.

Nghị quyết cũng quy định rõ, nghị quyết của Chính phủ phải xác định rõ thời điểm hết hiệu lực thi hành, và phải trước ngày 1/3/2027; danh mục văn bản quy phạm pháp luật và điều, khoản, điểm được đề xuất sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ.

Ngoài ra, Nghị quyết cũng quy định, trong trường hợp luật, nghị quyết không do Chính phủ trình chưa được sửa đổi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội được ban hành nghị quyết để điều chỉnh quy định của luật, nghị quyết và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Tương tự như nghị quyết của Chính phủ sửa đổi luật, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng phải xác định rõ thời điểm hết hiệu lực thi hành, và phải trước ngày 1/3/2027; danh mục văn bản quy phạm pháp luật và điều, khoản, điểm được đề xuất sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ.

Nghị quyết cũng quy định, cơ quan, người có thẩm quyền phải ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo trình tự, thủ tục rút gọn để xử lý các văn bản được điều chỉnh bởi nghị quyết của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 1/3/2027.

Theo quy định tại nghị quyết thì các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật được xác định là các quy định mâu thuẫn, chồng chéo trong cùng một văn bản quy phạm pháp luật hoặc giữa các văn bản quy phạm pháp luật.

Quy định của văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng, có nhiều cách hiểu khác nhau, không hợp lý, không khả thi, gây khó khăn trong áp dụng, thực hiện pháp luật.

Quy định của văn bản quy phạm pháp luật tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; chưa có quy định của văn bản quy phạm pháp luật hoặc có quy định nhưng hạn chế việc đổi mới, sáng tạo, phát triển động lực tăng trưởng mới, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế.

Nghị quyết cũng quy định 3 phương án xử lý các khó khăn, vướng mắc. Theo đó, phương án thứ nhất là giải thích luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật.

Thứ 2, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo trình tự, thủ tục rút gọn để quy định vấn đề mới hoặc sửa đổi, bổ sung, thay thế quy định hiện hành.

Thứ 3, ban hành nghị quyết của Chính phủ, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời gian luật, nghị quyết của Quốc hội chưa được sửa đổi, bổ sung theo quy trình rút gọn nói trên.

Báo cáo trước khi Quốc hội bấm nút, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nêu rõ, Chính phủ khẳng định Nghị quyết này không có mục tiêu cũng như không được sử dụng để hợp thức hóa bất kỳ sai phạm nào xảy ra trước khi Nghị quyết có hiệu lực.