Gói thầu hơn 2,3 tỷ đồng và điều chỉnh gây chú ý

Gói thầu số 22 “Thi công di dời trụ điện, trung hạ thế và trạm biến áp nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng” thuộc công trình ĐT.852B giai đoạn 2 tại Đồng Tháp đang thu hút sự quan tâm khi liên tiếp có thay đổi về hình thức lựa chọn nhà thầu. Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực 2 là chủ đầu tư, với giá gói thầu hơn 2,3 tỷ đồng.

Hồ sơ thể hiện, kế hoạch ban đầu phê duyệt hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng. Tuy nhiên, chỉ trong thời gian ngắn sau đó, chủ đầu tư điều chỉnh sang hình thức chỉ định thầu, đồng thời rút ngắn thời gian thực hiện hợp đồng từ 500 ngày xuống 300 ngày. Việc “bẻ lái” từ cơ chế cạnh tranh công khai sang chỉ định đã làm dấy lên nhiều băn khoăn về tính nhất quán trong công tác lập và điều chỉnh kế hoạch.

Theo các quyết định phê duyệt, chủ đầu tư viện dẫn Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 cùng các luật sửa đổi, bổ sung để làm cơ sở cho việc áp dụng chỉ định thầu. Đáng chú ý, gói thầu này được xác định thuộc nhóm công việc phục vụ giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, nên được áp dụng quy định không khống chế hạn mức giá trị khi chỉ định thầu theo quy định hiện hành.

Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TP HCM, phân tích việc Chủ đầu tư chuyển từ đấu thầu rộng rãi sang chỉ định thầu đối với Gói thầu số 22 là một quyết định cần được xem xét kỹ lưỡng về cơ sở pháp lý và tính nhất quán của quy trình.

Vượt hạn mức cơ bản nhờ tính đặc thù

Luật sư Lập cho biết, theo các quy định hiện hành, kể cả việc áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn cho gói thầu xây lắp, hạn mức tối đa thường là không quá 02 tỷ đồng. Gói thầu số 22 với giá trị hơn 2,3 tỷ đồng đã vượt mức này, do đó, việc chỉ định thầu phải hoàn toàn dựa vào cơ sở pháp lý đặc thù.

Chủ đầu tư đã xác định gói thầu thuộc nhóm công việc phục vụ giải phóng mặt bằng và di dời hạ tầng kỹ thuật. Đây là công việc có tính chất cấp thiết và bắt buộc để đảm bảo tiến độ chung của dự án giao thông, và thường được áp dụng các cơ chế linh hoạt, cho phép chỉ định thầu không phụ thuộc hạn mức giá trị theo Điều 23, Khoản 1, Điểm b (vì lý do cấp bách, cấp thiết) của Luật Đấu thầu 2023.

Do đó, nếu Chủ đầu tư chứng minh được sự thay đổi hình thức là do yêu cầu tiến độ đột xuất, cấp thiết và đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt đầy đủ, việc áp dụng chỉ định thầu về mặt hình thức có thể được xem là hợp pháp để đáp ứng mục tiêu đẩy nhanh dự án.

Nghi vấn về tính nhất quán và khoảng trống cạnh tranh

Tuy nhiên, Luật sư Lập nhấn mạnh sự cần thiết phải làm rõ tính nhất quán của quy trình.

Theo nguyên tắc, nếu tính chất cấp bách đã rõ ràng, việc chỉ định thầu phải được xác định ngay từ giai đoạn lập kế hoạch. Việc ban đầu phê duyệt đấu thầu rộng rãi rồi nhanh chóng chuyển sang chỉ định thầu đã làm giảm đáng kể tính cạnh tranh – một trong những nguyên tắc cốt lõi của hoạt động đấu thầu công.

Sự thay đổi đột ngột này dễ làm phát sinh câu hỏi về áp lực tiến độ từ bên ngoài hoặc việc giải quyết vấn đề phát sinh bằng phương pháp không cạnh tranh.

Thêm vào đó, tốc độ triển khai quy trình chỉ định thầu chỉ trong 14 ngày đặt ra yêu cầu Chủ đầu tư phải chứng minh một cách khách quan rằng việc thẩm định năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu được chỉ định đã được thực hiện đầy đủ và nghiêm túc, đảm bảo Công ty TNHH Xây dựng Điện Hồng Tuyết là đơn vị phù hợp nhất để thực hiện công việc cấp bách này.

"Tóm lại, việc vận dụng cơ chế đặc thù cần đi đôi với sự minh bạch tối đa trong quy trình để tránh gây nghi ngờ trong dư luận". Luật sư Lập nói thêm.