Tại Hội nghị Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội Việt Nam do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp cùng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Thành uỷ Hải Phòng tổ chức ngày 21/8, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam, Chủ tịch Quỹ VIFOTEC đã đề cập công tác tôn vinh trí thức, các nhà khoa học, các nhà sáng tạo tham gia giải thưởng, hội thi.

Hoạt động của Quỹ VIFOTEC ngày càng có uy tín

TSKH Phan Xuân Dũng bày tỏ vinh dự khi VUSTA được phối hợp cùng với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Thành ủy Hải Phòng đồng tổ chức Hội thảo “Triển khai thực hiện Nghị quyết 57 nhằm đổi mới sáng tạo, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam”. Ông nhấn mạnh, hội thảo có ý nghĩa lớn khi được tổ chức trong bối cảnh cả nước ta đang long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.

TSKH Phan Xuân Dũng nhận định, trong giải pháp số 1 thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã nêu rõ “Mở rộng đa dạng các hình thức tôn vinh, biểu dương, khen thưởng kịp thời, xứng đáng các nhà khoa học, nhà sáng chế, các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có thành tích trong phát triển khoa học công nghệ (KH&CN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS)”.

Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, VUSTA được Thủ tướng Chính phủ giao chủ trì: Tổ chức Giải thưởng sáng tạo KHCN Việt Nam (Giải thưởng) từ năm 1995, Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc (Cuộc thi) từ năm 2004, Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc (Hội thi) lần thứ 8 (2004 – 2005). Trên cơ sở nhiệm vụ được giao, VUSTA đã phối hợp với Bộ KH&CN, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức và giao cho Quỹ Hỗ trợ Sáng tạo Kỹ thuật Việt Nam là cơ quan thường trực.

Quỹ VIFOTEC được ra đời từ ý tưởng và sự chỉ đạo của Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhằm tập hợp, động viên, khuyến khích và hỗ trợ các tài năng sáng tạo Việt Nam vào phát triển khoa học và kỹ thuật, kinh tế xã hội và quốc phòng an ninh của đất nước.

Dưới sự chỉ đạo của Đảng và các cấp có thẩm quyền, hoạt động của Quỹ VIFOTEC ngày càng có uy tín, thiết thực và hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của mọi tầng lớp Nhân dân, mọi thành phần kinh tế trong xã hội.

Trải qua 33 năm thành lập, Quỹ VIFOTEC là cơ quan thường trực đã hoàn thành tốt nhiệm vụ tổ chức khen thưởng, động viên và tôn vinh thông qua việc tổ chức thành công 29 lần Giải thưởng, 17 lần Hội thi, 20 lần Cuộc thi, đã góp phần tạo nên phong trào thi đua nghiên cứu KH&CN và lao động sáng tạo của đội ngũ trí thức và nhân dân lao động trong cả nước.

“Việc vinh danh đối với các nhà khoa học, nhà sáng chế có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của đất nước; đồng thời tạo ra một phong trào thi đua yêu nước trong nghiên cứu khoa học rộng khắp ngay từ trong các viện nghiên cứu, các trường đại học, các Bộ, ngành, tập đoàn và các doanh nghiệp khoa học…”, TSKH Phan Xuân Dũng khẳng định.

Theo TSKH Phan Xuân Dũng, việc tổ chức tôn vinh và trao giải cho các nhà khoa học, các nhà sáng tạo có công trình nghiên cứu xuất sắc, có tính ứng dụng cao sẽ khuyến khích, tạo nên niềm tự hào cho các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo đóng góp vào sự phát triển của KH&CN, từ đó tạo động lực để họ tiếp tục cống hiến.

Các lĩnh vực dự thi của Giải thưởng tập trung vào các lĩnh vực kinh tế trọng điểm của Nhà nước nên sản phẩm tạo ra được ứng dụng nhanh vào đời sống, tạo ra của cải vật chất cho xã hội.

Nhiều công trình đã được tặng thưởng trong nước và quốc tế thông qua việc tham gia các triển lãm quốc tế về khoa học, công nghệ do Quỹ VIFOTEC là đầu mối tổ chức, Quỹ VIFOTEC đã trở thành đối tác có uy tín và tin cậy trong việc kết nối, giới thiệu tài năng trẻ cho các đơn vị, doanh nghiệp trong nước và quốc tế, là cầu nối quan trọng để KH&CN Việt Nam tiếp cận với nền KH&CN tiên tiến trên thế giới, là một phần không thể tách rời với hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam.

Cùng với đó, Ban Tổ chức Giải thưởng được tổ chức tại khắp các tỉnh, thành trên toàn quốc trực thuộc Liên hiệp các Hội KH&KT các tỉnh, thành phố. Trong đó, địa phương tổ chức sớm nhất về Giải thưởng là tỉnh Thanh Hóa (với 23 lần tổ chức), sau đó là TP. Đà Nẵng (với 17 lần tổ chức); tỉnh Thừa Thiên Huế (với 11 lần tổ chức); tỉnh Phú Thọ (với 9 lần tổ chức). Các bộ/ ngành cũng tham gia rất tích cực việc tổ chức Giải thưởng, trong đó, Bộ Quốc phòng là đơn vị đã cùng đồng hành với giải thưởng từ những năm đầu tiên, trải qua 30 năm, có hơn 100 công trình thuộc Bộ Quốc phòng được trao giải.

Bên cạnh đó có các đơn vị, Tập đoàn tham gia và đoạt giải như: Tập đoàn công nghiệp Than – khoáng sản; Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam; Tập đoàn Điện lực Việt Nam; Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam… Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và các công ty, doanh nghiệp trên toàn quốc.

Hàng nghìn công trình đoạt giải đóng góp quan trọng vào sự nghiệp đổi mới của đất nước

Theo Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng, tính từ năm 1995 đến 2024, đã có 3.252 công trình tham gia Giải thưởng sáng tạo KHCN Việt Nam và có 1.116 công trình đoạt giải. Còn từ Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 8 (2004 – 2005), giao cho Quỹ VIFOTEC là cơ quan thường trực, có 5.417 giải pháp tham gia và có 787 giải pháp đoạt giải. Từ chỗ chỉ có 30 tỉnh, thành phố thành lập Ban Tổ chức, đến nay đã có 59 tỉnh, thành phố trên toàn quốc thành lập Ban Tổ chức và gửi các giải pháp dự thi. Từ năm 2005 đến 2025, có 10.080 đề tài tham dự Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc, có 1.743 đề tài đoạt giải. Từ chỗ chỉ có 25 tỉnh, thành trên toàn quốc tham gia Cuộc thi, đến nay có khoảng 55 tỉnh, thành phố luân phiên có đề tài tham dự Cuộc thi toàn quốc.

Trong đó, công trình “Hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất vắc xin viêm não Nhật Bản thế hệ 1” do GS.TS thầy thuốc nhân dân, AHLĐ Huỳnh Thị Phương Liên chủ trì đã đoạt giải Nhất Giải thưởng năm 1995. Đến năm 1997, vắc xin viêm não Nhật Bản thế hệ 1 được Bộ Y tế đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em từ 1 đến 5 tuổi và năm 2014, gần 100% trẻ em cả nước được tiêm chủng, góp phần quan trọng vào việc đẩy lùi bệnh viêm não Nhật bản ở trẻ xuống còn 10 – 15%. Từ năm 2001 đến năm 2007, vắc xin viêm não Nhật Bản được xuất khẩu đến nhiều quốc gia trên thế giới, góp phần quan trọng vào việc phòng bệnh cho cộng đồng.

Tổ hợp Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt với những công trình nghiên cứu xuất sắc đã nhiều lần được giải Nhất của Quỹ VIFOTEC và Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) trao tặng giải thưởng cho công trình xuất sắc nhất áp dụng tốt hệ thống sở hữu trí tuệ. Sau đó Công ty CP Gốm Đất Việt đã vinh dự được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh với công trình “Nghiên cứu công nghệ nghiền khô siêu mịn, nâng cao mức độ tự động hóa và hiệu quả sử dụng nhiệt trong sản xuất ngói cao cấp”. Điều đó cho thấy giải thưởng do VIFOTEC trao tặng đã tạo nên chất lượng, thương hiệu gạch, ngói, đất sét nung của gốm Đất Việt.

Công trình “Nghiên cứu triển khai chương trình bảo trì tiên đoán và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo nhằm tiết kiệm năng lượng, nâng cao hiệu quả vận hành khai thác mỏ khí condensate Hải Thạch – Mộc Tinh lô 05-2; 05-3, thuộc Biển Đông Việt Nam” của TS Ngô Hữu Hải và các cộng sự – Tập đoàn Dầu khí Việt Nam

Công trình “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo module bảo mật phần cứng (HSM) ứng dụng trong các hệ thống bảo mật và xác thực thông tin” của Đại tá.TS Hoàng Văn Thức – Học viện kỹ thuật mật mã, Ban Cơ yếu Chính phủ

Công trình “Thiết kế, chế tạo thiết bị kiểm tra chuẩn đoán các bảng mạch nhớ trong máy tính số chuyên dụng của tổ hợp điều khiển vũ khí trên máy bay Su-27” của Đại tá.TS. Hoàng Quang Chính, Bộ môn Robot Đặc biệt.

TSKH Phan Xuân Dũng khẳng định, việc tổ chức tôn vinh, khen thưởng kịp thời là thành công rất đáng ghi nhận trong quá trình xây dựng, phát triển của Liên hiệp Hội Việt Nam nói chung, của Quỹ VIFOTEC cũng như các Liên hiệp Hội địa phương nói riêng. Hàng nghìn công trình đoạt giải đã được nghiên cứu, ứng dụng, triển khai trên các lĩnh vực KT-XH và an ninh – quốc phòng đã có đóng góp quan trọng vào sự nghiệp đổi mới của đất nước.

Giải thưởng sáng tạo KHCN Việt Nam đang cùng Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước từng bước khẳng định được vị thế và thương hiệu, góp phần tạo nên phong trào thi đua nghiên cứu, sáng tạo của đội ngũ trí thức và Nhân dân lao động trong cả nước, có những đóng góp tích cực vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đội ngũ trí thức, các nhà khoa học là ngọn lửa mở đường cho dân tộc ta tiến lên

TSKH Phan Xuân Dũng nhấn mạnh, Nghị quyết 57, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị ra đời như một đột phá trong việc thúc đẩy KH,CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tổng Bí thư trực tiếp làm Trưởng ban chỉ đạo và thành lập Hội đồng tư vấn đổi mới sáng tạo là cách làm mới giúp đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả trong quá trình triển khai, cho phép chúng ta tin tưởng vào sự chuyển đổi thực chất nhanh chóng vào cuộc sống.

“Hội nghị nhằm nâng cao nhận thức, quyết tâm phát triển khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi trong cả hệ thống chính trị, người dân và doanh nghiệp, tạo niềm tin, khí thế mới thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết 57 đã đề ra”, TSKH. Phan Xuân Dũng nói và tin tưởng các phong trào sáng tạo KH,CN sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, được ứng dụng rộng rãi trong thực tiễn. Đội ngũ trí thức, các nhà khoa học sẽ là lực lượng tiên phong, là ngọn lửa mở đường cho dân tộc ta tiến lên mạnh mẽ, vững chắc, tự tin bước vào tương lai, như lời của Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu trong buổi gặp mặt đội ngũ trí thức, các nhà khoa học nhân kỷ niệm 80 năm quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam “…tri thức, các nhà khoa học là mạch nguồn cho sự trường tồn của đất nước, là nguyên khí của Quốc gia…”.