Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã đưa ra chiến lược an ninh quốc gia mới, coi các đồng minh châu Âu "rào cản" và nhằm khẳng định lại sự thống trị của Mỹ ở Tây bán cầu.

Tài liệu do Nhà Trắng công bố chắc chắn sẽ khiến các đồng minh lâu năm của Mỹ tại Châu Âu tức giận vì những lời chỉ trích gay gắt về chính sách di cư và tự do ngôn luận của họ, cho rằng họ đang phải đối mặt với "viễn cảnh xóa sổ" và làm dấy lên nghi ngờ về độ tin cậy lâu dài của họ với tư cách là đối tác của Washington.

Chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ cụ thể quyết tâm "Make Ameria Great Again" của Tổng thống Donal Trump. Ảnh: Fox News

Bằng những thuật ngữ lạnh lùng và hiếu chiến, triết lý "Nước Mỹ trên hết" của Trump, ủng hộ việc không can thiệp ở nước ngoài, đặt câu hỏi về nhiều thập kỷ quan hệ chiến lược và ưu tiên lợi ích của Mỹ lên trên cùng.

Tài liệu cho biết, chiến lược của Mỹ "chủ yếu được thúc đẩy bởi những gì có lợi cho nước Mỹ - hay nói cách khác là 'Nước Mỹ trên hết'". Đây là chiến lược an ninh quốc gia đầu tiên, một tài liệu mà chính quyền bắt buộc phải công bố theo luật, kể từ khi vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa này trở lại nắm quyền vào tháng 1/2025.

Đây là một bước đi hoàn toàn khác biệt so với đường lối mà chính quyền Dân chủ của cựu Tổng thống Joe Biden đã vạch ra, vốn tìm cách củng cố các liên minh sau khi nhiều liên minh bị lung lay trong nhiệm kỳ đầu của Trump và kiềm chế một nước Nga ngày càng quyết đoán.

Mỹ đang tìm cách làm trung gian chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần 4 năm tại Ukraine, một mục tiêu mà Chiến lược An ninh Quốc gia cho là nằm trong lợi ích sống còn của Mỹ.

Tuy nhiên, tài liệu này nêu rõ rằng Mỹ muốn cải thiện mối quan hệ với Nga sau nhiều năm Moscow bị các nước phương Tây cô lập, và việc chấm dứt chiến tranh là lợi ích cốt lõi của Mỹ nhằm "tái lập sự ổn định chiến lược với Nga".

Châu Âu bị nhận định "có thể quá yếu để tiếp tục là một 'đồng minh đáng tin cậy' của Mỹ".

Tài liệu này cũng chỉ trích các đồng minh châu Âu của Mỹ. Năm nay, họ đôi khi bất đồng quan điểm với những thay đổi trong cách tiếp cận của Trump đối với cuộc chiến Nga-Ukraine và đang phải đối mặt với những thách thức kinh tế trong nước cũng như một cuộc khủng hoảng hiện sinh. Tài liệu chiến lược cho biết tình trạng trì trệ kinh tế ở châu Âu "bị lu mờ bởi viễn cảnh thực sự và rõ ràng hơn về sự xóa sổ nền văn minh".

Mỹ cho rằng châu Âu đang bị suy yếu do chính sách nhập cư, tỷ lệ sinh giảm, "kiểm duyệt quyền tự do ngôn luận và đàn áp phe đối lập chính trị" và "mất bản sắc dân tộc và lòng tự tin". “Nếu xu hướng hiện tại tiếp tục, lục địa này sẽ trở nên không thể nhận ra trong vòng 20 năm hoặc ít hơn. Do đó, vẫn chưa rõ liệu một số quốc gia châu Âu có đủ sức mạnh kinh tế và quân sự để duy trì những đồng minh đáng tin cậy hay không”, tài liệu cho biết.

Tài liệu chiến lược của ông Trump cho biết Mỹ đang tái định hình dấu ấn quân sự của mình trong khu vực ngay cả sau khi xây dựng sự hiện diện quân sự lớn nhất tại đây trong nhiều thế hệ. Điều đó có nghĩa là "triển khai có mục tiêu để bảo vệ biên giới và đánh bại các băng đảng, bao gồm cả việc sử dụng vũ lực gây chết người khi cần thiết để thay thế chiến lược chỉ thực thi pháp luật đã thất bại trong nhiều thập kỷ qua", báo cáo cho biết.

Đáp lại thông tin này, Nga thông qua người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: "Nga hoan nghênh Chiến lược An ninh quốc gia mới của Mỹ, trong đó không còn coi Moscow là mối đe dọa trực tiếp".

Theo ông Peskov, cách tiếp cận của chính quyền Tổng thống Trump khác các chính quyền trước, theo đó Chiến lược mới không dùng những từ ngữ mô tả Nga là mối đe dọa trực tiếp, thay vào đó kêu gọi khôi phục các điều kiện ổn định chiến lược với Nga.

Trong khi đó, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Kaja Kallas khẳng định: Mỹ vẫn là đồng minh quan trọng nhất của châu Âu, dù Chiến lược An ninh quốc gia mới có nhiều chỉ trích nhằm vào các thể chế châu Âu.

Bà Kallas nêu rõ, không phải lúc nào EU và Mỹ cũng đồng thuận trong mọi vấn đề nhưng hai bên vẫn có các nguyên tắc chung và là những đồng minh lớn, cần sát cánh cùng nhau.