Công an TP Hà Nội vừa triệt phá vụ án Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; Tàng trữ trái phép chất ma túy, Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Môi giới hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại Viện Pháp y Tâm thần Trung ương.

Tội nhận hối lộ, hình phạt cao nhất là tử hình

40 đối tượng đã bị khởi tố trong đó có 36 đối tượng là lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y Tâm thần Trung ương, 2 bị can là bệnh nhân đang chữa bệnh tâm thần bắt buộc. Đặc biệt có bị can là Viện trưởng, Phó Viện trưởng, Trưởng các khoa, phòng ban chức năng của Viện pháp y tâm thần Trung ương và Viện pháp y tâm thần Biên Hòa.

Qua quá trình theo dõi công tác chữa bệnh tâm thần bắt buộc tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Hà Nội đã phát hiện nhiều đối tượng mặc dù đang trong thời gian điều trị bắt buộc nhưng vẫn thường xuyên rời khỏi Viện để tiếp tục thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật. Điều đáng lo ngại là một số đối tượng này có dấu hiệu móc nối, cấu kết với cán bộ, nhân viên Viện Pháp y tâm thần Trung ương để “chạy” kết luận giám định tâm thần theo hướng không bị bệnh nhưng vẫn được kết luận là bị tâm thần, qua đó lách luật, tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Sau khi nhận tiền, các giám định viên đã viết thêm vào hồ sơ bệnh án các biểu hiện giả tạo của bệnh tâm thần hoặc mô tả sai lệch tình trạng bệnh nhằm đưa ra kết luận phù hợp với mục đích của người đưa hối lộ. Đây là hành vi hết sức nghiêm trọng, không chỉ vi phạm pháp luật hình sự mà còn làm xói mòn niềm tin vào hệ thống giám định tư pháp và công lý.

Dưới góc độ pháp lý, trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng luật sư Kết Nối (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, đối với hành vi của các cán bộ, nhân viên Viện Pháp y tâm thần nhận hối lộ để cố ý đưa ra kết luận sai sự thật, người thực hiện sẽ bị xử lý về Tội nhận hối lộ theo Điều 354 Bộ luật Hình sự.

Theo đó, người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt tù từ 2 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1 năm đến 5 năm, có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

"Trường hợp cán bộ Viện Pháp y tâm thần không trực tiếp thực hiện giám định, nhưng lợi dụng chức vụ để tác động, chi phối các giám định viên để đưa ra kết luận giám định sai sự thật sẽ có thể bị truy cứu theo Điều 356 Bộ luật Hình sự về Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Theo quy định tại Điều này thì người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 15 năm. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1 năm đến 5 năm, có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng", luật sư Hùng cho biết thêm.

Làm suy giảm hiệu lực của pháp luật hình sự

Luật sư Hùng cho hay, ngoài ra, các đối tượng phạm tội đã tìm cách “chạy” bệnh án tâm thần để được áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh thay vì bị truy tố cũng không thể thoát tội. Những người này có thể bị xử lý về tội Đưa hối lộ theo quy định tại Điều 364 Bộ luật Hình sự với hình phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến mức phạt tù cao nhất là 20 năm. Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

"Mặt khác, ngoài hành vi đưa và nhận hối lộ, trong vụ án này còn xuất hiện vai trò trung gian – “cò” giám định, những người môi giới hối lộ giữa thân nhân người phạm tội và cán bộ giám định pháp y. Hành vi này cũng là hành vi phạm tội độc lập và sẽ bị xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật tại Điều 365 Bộ luật Hình sự về Tội mối giới hối lộ. Người nào môi giới hối lộ mà của hối lộ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 15 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng.

Việc lợi dụng giám định pháp y tâm thần để né tránh trách nhiệm hình sự là thủ đoạn tinh vi, có tổ chức, thể hiện sự coi thường pháp luật và mang tính chất đặc biệt nguy hiểm. Hành vi này không chỉ làm suy giảm hiệu lực của pháp luật hình sự mà còn tạo ra kẽ hở nghiêm trọng cho tội phạm nguy hiểm tiếp tục tồn tại ngoài vòng kiểm soát, đe dọa đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội.

Không dừng lại ở việc vi phạm pháp luật, các hành vi "chạy" bệnh án tâm thần còn gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng cho hoạt động điều tra, truy tố và xét xử làm sai lệch bản chất vụ án, cản trở tiến trình thực thi công lý. Đây là loại hành vi có tổ chức, có sự tiếp tay từ nhiều phía, liên quan đến nhiều đối tượng, nhiều tội danh và gây ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của cả hệ thống tư pháp. Vì vậy, hành vi “chạy” bệnh án để làm sai lệch kết luận giám định tâm thần nhằm trốn tránh trách nhiệm hình sự dù với bất kỳ hình thức nào cũng cần phải xử lý nghiêm khắc, triệt để và không có vùng cấm nhằm răn đe, phòng ngừa chung, đồng thời giữ vững tính nghiêm minh của pháp luật và củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý", luật sư Hùng nói.

>>> Xem thêm video: Công an TP HCM triệt phá 2 đường dây ma túy lớn