Đền Ananda là ngôi đền tốt nhất, lớn nhất, được bảo tồn tốt nhất và được tôn kính nhất trong các ngôi đền ở Bagan. Đền được xây vào khoảng năm 1105 bởi vua Kyanzittha. Trong trận động đất năm 1975, Ananda bị hư hại đáng kể nhưng đã khôi phục hoàn toàn.
Truyền thuyết nổi tiếng nhất về ngôi đền là vào một ngày nọ, có 8 nhà sư đến cung điện của nhà vua Kyanzittha để khất thực, nói rằng họ từng sống trong đền hang Nandamula trên dãy Himalaya. Nhà vua bị cuốn hút bởi các câu chuyện và mời họ vào cung điện.
Với quyền năng thiền định, các nhà sư đã cho vua thấy khung cảnh thần thoại nơi họ đến. Nhà vua bị choáng ngợp và mong muốn xây dựng một ngôi đền ở giữa vùng đồng bằng Bagan. Sau khi đền xây xong, nhà vua đã ra phán quyết xử tử các nhà sư, để đảm bảo ngôi đền trở thành độc nhất.
Đền Dhammayangyi được vua Narathu xây dựng năm 1170 có dáng kim tự tháp sáu tầng. Ba năm sau khi lên ngôi, ông đã bị sát hại. Công trình cũng bị ngừng thi công rồi bỏ hoang từ đó nhưng vẫn là một đại diện độc đáo trong quần thể Bagan cổ.
Truyền thuyết kể rằng vua Narathu đã giết cha và anh trai để chiếm ngôi. Có lẽ vì lo tạo nghiệp xấu nên ông đã cho xây đền cúng dường cho Phật. Xây đền được cho là cách mà nhà vua thể hiện sự ăn năn, sám hối cho tội ác trước đây của mình.
Người dân Myanmar vẫn truyền tai nhau, vua Narathu rất hà khắc, ông sẵn sàng chặt tay bất cứ nhân công nào nếu công việc xây dựng đền không hoàn hảo, các viên gạch phải được đặt khít vào nhau đến mức một cây đinh không thể xuyên qua. Ngày nay, bên trong ngôi đền đã bị bịt kín mít không rõ lý do.
Theo ngôn ngữ Myanmar thì Thatbyinnyu nghĩa là “tri giác” mà Đức phật đã giác ngộ. Đây là điều quan trọng mà những tín đồ phật giáo phải ghi nhớ. Với chiều cao 61m, đền Thatbyinnyu đứng đầu về chiều cao của các ngôi đền, chùa ở Bagan.
Ngay trên sân thượng của ngôi chùa. Có một tượng Phật lớn được làm từ gạch và thạch cao. Đền Thatbyinnyu mang nhiều giá trị văn hóa cũng như lịch sử. Là một trong 4 ngôi đền hoành tráng nhất Bagan. Thatbyinnyu là địa điểm thu hút khách tham quan mỗi khi du lịch Myanmar.
Tương truyền, đền Thatbyinnyu là kho tàng bích họa của nghệ thuật Phật giáo Myanmar, nhưng trong những đợt trùng tu, người ta đã quét vôi trắng lên tường, làm mất hết các bức họa quý giá.
Chùa Kyaikhtiyo hay Chùa Đá Vàng được xây dựng vào năm 574 trước Công Nguyên. Đây được xem là một trong những kỳ quan của vùng Đông Nam Á. Khu đền chùa nằm trên một tảng đá to được dát vàng nằm trên mỏm đá chênh vênh ở độ cao 1.100m, được lưu truyền là do sợi tóc của đức Phật nên mới không bị sụp.
Ngôi chùa Kyaikhtiyo có nhiều tượng Phật được đặt khắp ngóc ngách. Đặc biệt, một số tượng Phật trong đó được khảm bằng hàng nghìn viên đá quý, vài trăm viên kim cương với hàng trăm chiếc chuông vàng. Chùa với kiến trúc độc đáo nên thu hút đông đảo du khách ghé thăm và được xem như là bảo vật của vùng này .
Nhìn thoáng qua, nhiều người có cảm tưởng hòn đá sẽ lăn xuống vực bất kỳ lúc nào. Tương truyền bảo tháp trên hòn đá chính là sợi tóc của ngài nên Đá Vàng có thể nằm vững chãi trên vách núi.
